Fyrstetrinns- og andretrinnsnarrativ

Fyrstetrinnsnarrativ er historier som individ fortel om seg sjølv og sine eigne erfaringar (Elliott 2005:12-13). Slike narrativ oppstår spontant i kvardagslivet under vanleg samhandling. Andretrinnsnarrativ er metodar for å presentere sosial og historisk kunnskap brukt av forskarar. Forskarar konstruerar desse for å gjere meining ut av den sosiale verda og av menneske sine erfaringar. Medan ei interesse for fyrstetrinnsnarrativ kan verte føretrekt for ei bestemt type kvalitativ bevis på eit metodenivå, krev ei interesse for andretrinnsnarrativ eit skifte til metodologinivået, eller til og med epistemologi. Mykje av informasjonen om den sosiale verda som er tilgjengeleg for sosiologar er ofte i ei narrativ form. Når me inkorporerar denne informasjonen i våre analyser er det difor viktig å tenkje på korleis og kvifor den har vorte produsert. Forskarar tek val, har meiningar om kva som er signifikant og kva som er trivielt, avgjer kva som skal inkluderast og kva som skal ekskluderast, og set grenser, eller byrjingar og avsluttingar for deira utreiingar. Forskaren lagar såleis ei metahistorie (Riessman 1993:13). Alle former for framstillingar av erfaringar er, ifølgje Riessman (1993:15), avgrensa portrett. ”There is no ”view from nowhere”, hevdar Nagel (1986 i Riessman 1993:15). Meining er altså flytande og kontekstuell, ikkje fast og universell. Alt me har er tale og tekst som framstiller røynda delvis, selektivt, og ufullstendig.

Oppsummering

Eg vil altså å nytte meg av nokre trekk ved narrativ metode i mi analysering av kvinnene sine historier. Eg held meg til Hinchman og Hinchman sin definisjon av narrativ, som kan oppsummerast i tre trekk. For det fyrste er narrativ kronologiske. Av den grunn la eg opp intervjuguiden min frå å gå frå fortid, til notid, til framtid. Historiene går frå fortid i kapittel 6, med kvinnene sine oppvekstar, til notid i kapittel sju, med kvinnene sine fengselsstraffar. For det andre er narrativ meiningsfulle. Eg søkjer å forstå meininga bak kvinnene si åtferd, og eg vektlegg kvinnene sine erfaringar og let desse få kome fram i teksten. For det tredje er narrativ sosiale. Hadde kvinnene fortalt sine historier til ein annan person, i ein annan samanheng, ville ikkje historiene ha vore identiske med historiene dei fortalte til meg. Kor stort spriket ville ha vore kan ein likevel ikkje seie. Kvinnene fortel sine historier til meg, og eg fortel historiene vidare til lesaren av denne oppgåva ved å konstruere nokre forskingsnarrativ. I kapittel 6 ser eg ”negativ overlast”, og i kapittel 7 ser eg ”negativt utfall”

som to fellesnarrativ som kjem ut frå kvinnene sine forteljingar. I kapittel 7 gir eg plass til episodar som står fram som vendepunkt i kvinnene sine forteljingar, sidan ei historie ofte

handlar om betydelege eller spesielle hendingar i hovudpersonen sitt liv, medan eg i kapittel 8 teiknar dei to portretta, ”den gode mor” og ”den gode hjelpar”, som har utspring i kvinnene sine historier.

4. Metodiske refleksjonar

Eg vil undervegs i dette kapittelet søkje å drøfte styrkjer og svakheiter ved mine metodeval.

Hovudfokuset i dette kapittelet vil ligge på eigne erfaringar gjennom datainnsamlings-prosessen, ved mellom anna å greie ut om planlegging og utføring av intervjua. Mot slutten gjer eg greie for etiske refleksjonar, som anonymisering og behandlinga av datamaterialet.

4.1 Førforståing

Min kunnskap om kriminelle kvinner bar stor preg av det eg hadde lese av tidlegare forsking på feltet. Sjølv kjenner eg ingen kvinner som sit, eller har sitte i fengsel. Eg har tidlegare hatt ei interesse for, og skrive om kriminalitet. Dette bakteppet har nok prega prosjektet mitt, og ført til både misoppfattingar og overraskingar. John W. Creswell (2007:208-209) peikar på at det å gjere skildring av datagenerering og kunnskapsproduksjon gjennomsiktige, er ein føresetnad for å sikre studiet sin validitet. Av den grunn vil eg her gi nokre konkrete døme på mi førforståing grunna i mi kunnskap om feltet.

I utgangspunktet ynskja eg å snakke med fengsla kvinner som ein gjerne kallar gjengangarar, altså kvinner som har vore fengsla fleire gonger. Eg gjekk utifrå at ein heller stor del av kvinner i fengsel er gjengangarar, og at dette kom til gjelde for majoriteten av mine informantar. Denne antakinga stemte ikkje. Eg fekk eit utval der berre ei av kvinnene kan kallast ein gjengangar, dei andre sju kvinnene sona si fyrste eller andre fengselsstraff. Vidare antok eg at eg kom til å møte kvinner som sat fengsla på grunna av narkotikaforbrytingar, men då gjerne vinningsforbrytingar gjort i rusa tilstand. Denne antakinga stemte i noko grad, men kvinnene sat i større grad fengsla for narkotikaforbrytingar enn eg hadde trudd. Eg gjekk også utifrå at fleire av kvinnene kom til å vere ganske unge, medan det viste seg at dei åtte kvinnene var mellom om lag 35-50 år gamle.

4.2 Intervju

Mellom ulike måtar å samle inn datamateriell på i ein kvalitativ tilnærming, har intervjuet vorte via stor merksemd (Holter 1996:15). Det kvalitative forskingsintervjuet er ei samtale mellom forskar og informant som vert styrt av dei tema som forskaren ynskjer å få informasjon om (Thagaard 2009:89). Thagaard (2009:12) ser på intervjusamtaler som eit godt utgangspunkt for å få kunnskap om korleis enkeltpersonar opplever og reflekterar over sin

situasjon. Denne form for forskingsintervju gir i større grad enn strukturerte intervju moglegheit for at interaksjonen mellom forskar og informant kjem i fokus og dimed pregar data som intervjuet fører fram til (Thagaard 2009:90). Her er forskaren sjølv det viktigaste verktøyet i forsøket på å få fram og følgje opp informanten sine opplysingar, forteljingar og forståingar om eit gitt tema (Widerberg 2001:16).