ENDELEG
TILSYNSRAPPORT
Kommunen som barnehagemynde – tilsyn, rettleiing og dispensasjonar
frå utdanningskravet
Austevoll kommune
Bergen, 20.januar 2016
Innhald
1 Innleiing ... 3
2 Om tilsynet med Austevoll kommune ... 3
2.1 Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som barnehagemynde ... 3
2.2 Tema for tilsynet ... 3
2.3 Om gjennomføringa av tilsynet ... 4
3 Kommunen som barnehagemynde – val og bruk av verkemidla rettleiing og tilsyn ... 5
3.1 Generelt om kommunen som barnehagemynde ... 5
3.2 Rettslege krav ... 6
3.3 Fylkesmannens undersøkingar og vurderingar ... 6
3.3.1 Oversikt over barnehagar (kontrollspørsmål 1)... 6
3.3.2 Oversikt over lovkrava (kontrollspørsmål 2) ... 6
3.3.3 Kunnskapsgrunnlag (kontrollspørsmål 3) ... 7
3.3.4 Bruk av informasjon (kontrollspørsmål 4) ... 7
3.3.5 Bruk av verkemiddel (kontrollspørsmål 5) ... 8
3.3.6 Fylkesmannens konklusjon ... 8
4 Kommunen som tilsynsmynde ... 8
4.1 Rettslege krav ... 8
4.2 Fylkesmannens undersøkingar og vurderingar ... 9
4.2.1 Generelt ... 9
4.2.2 Delegasjon av tilsynsmynde (kontrollspørsmål 6) ... 9
4.2.3 Likebehandling ... 9
4.2.4 Innhenting av informasjon i Austevoll kommune ... 9
4.2.5 Vurdering av lovlegheit i tilsyn ... 10
4.2.6 Oppfølging av lovbrot ... 10
4.2.7 Kommunens bruk av reaksjonar ... 10
4.2.8 Fylkesmannens konklusjon ... 10
5 Kommunen sin handtering av søknader om dispensasjon frå utdanningskrav ... 10
5.1 Rettslege krav ... 10
5.2 Fylkesmannens undersøkingar og vurderingar ... 11
5.3 Fylkesmannens konklusjon ... 12
6 Kommunen som godkjenningsmynde ... 12
7 Frist for retting av lovbrot ... 12
1 Innleiing
Fylkesmannen har i perioden frå 22. oktober 2015 til dags dato gjennomført tilsyn med kommunen som tilsyns- og godkjenningsmynde etter barnehagelova i Austevoll kommune.
I denne tilsynsrapporten er det fastsett frist for retting av lovbrot som er avdekte under tilsynet. Fristen er 1. april 2016. Dersom lovbrota ikkje er retta innan fristen, kan Fylkesmannen vurdere gi pålegg om retting med heimel i kommunelova § 60 d.
2 Om tilsynet med Austevoll kommune
2.1 Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som barnehagemynde
Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som barnehagemynde, jf. barnehagelova § 9 andre ledd. Fylkesmannens tilsyn med kommunen som barnehagemynde er tilsyn med det lovpålagde, jf. kommunelova § 60 b. Fylkesmannens tilsyn er utøving av mynde og skjer i samsvar med reglane for dette i forvaltningsretten. Tilsynet skal vere prega av openheit, likebehandling og at det er etterprøvbart og effektivt. I dei tilfella der Fylkesmannen konkluderer med at eit rettsleg krav ikkje er oppfylt, blir dette sett på som lovbrot,
uavhengig av om det er føresegnene i barnehagelova eller i forskrifter fastsett i medhald av denne lova som er brotne.
2.2 Tema for tilsynet Tema for tilsynet:
Tilsynet skal undersøke om kommunen utfører dei oppgåvene den er pålagd som barnehagemynde, jf. barnehagelova § 8 og § 16. Dette ble belyst gjennom følgjande hovudtema:
kommunen sin rettleiingsplikt, jf. barnehagelova § 8
kommunen som tilsynsmynde, jf. barnehagelova § 16
kommunen sin handtering av søknadar om dispensasjon frå utdanningskrav, jf.
reglane i barnehagelova § 17 og § 18 og i forvaltningslova.
Føremålet med tilsynet
Tilsynet har som føremål å kontrollere om:
- kommunen gjennom handtering av søknadar om dispensasjonar frå utdanningskravet, rettleiing og tilsyn ser til at barnehagane følgjer regelverket, jf. barnehagelova §§ 8, 10, 11 og 16
- kommunen sin saksbehandling i samband med dispensasjonar og tilsyn er i samsvar med forvaltningslova
2.3 Om gjennomføringa av tilsynet
Tilsyn med Austevoll kommune vart opna gjennom brev 22. oktober 2015. Kommunen er blitt pålagd å leggje fram dokumentasjon for Fylkesmannen med heimel i kommunelova § 60 c. Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på skriftleg dokumentasjon og opplysningar innhente i intervju.
Følgjande dokument inngår i dokumentasjonsgrunnlaget for tilsynet:
Vedlegg 1. Årsmelding 2014 Austevoll kommune.
Vedlegg 2. Kommunal plan for tilsyn i Austevoll kommune Vedlegg 2 A Opningsmøte Fast informasjon
Vedlegg 3A. Resultat foreldreundersøkinga 2015 Vedlegg 3B Spørsmål i kvalitetsmelding
Vedlegg 4. Oversyn over gjennomførte tilsyn Vedlegg 5A Tilsyn Småtroll Barnehage vår 2015 Vedlegg 5B Tilsyn Storebø FUS barnehage vår 2015
Vedlegg 5C Tilsyn med Bekkjarvik maritime FUS haust 2015.
Vedlegg 5D Tilsyn med Sol-li barnehage haust 2015.
Vedlegg 5E Foreldreundersøking i barnehagane Vedlegg 5F Informasjon til politikarar
Vedlegg 5G Brev til foreldre om undersøkinga
Vedlegg 7. Søknad om dispensasjon frå utdanningskrav Vedlegg 8. Oversikt over dispensasjonar.
Vedlegg 9A Dispensasjonar Lyngtua Vedlegg 9B Dispensasjon Kolbeinsvik Vedlegg 9C Dispensasjon Haugland 50 % Vedlegg 9D Dispensasjon Haugland 100 %
Vedlegg 10. Politisk sak, Delegasjonsreglement for Austevoll kommune
Vedlegg 11 Politisk sak med delegasjon. Kommunal plan for tilsyn med barnehagar i Austevoll kommune
Vedlegg 12 Godkjenning ordinære barnehagar Vedlegg 12A. Godkjenning tidlegare arbeid Vedlegg 12B Godkjenning ordinære barnehagar Vedlegg 13 13A. Godkjenning familiebarnehage Vedlegg 13B Helseverngodkjenning familiebarnehage Vedlegg 14 Invitasjon til samling for alle barnehagetilsette Vedlegg 15 Telleskjema 6 X per år (rekneark m/ fleire faner
Vedlegg 16 Retningsliner for samordna opptak Vedlegg 17 Kompetanseheving Os
Vedlegg 18 Eigenvurderingsskjema
Vedlegg 19 Samla dokumentoversikt Samla dokumentoversikt Vedlegg 20 Dokumentasjon på samarbeid med barnehagane Det vart gjennomført tilsyn på staden onsdag 25. november 2015.
Det var intervju med:
Kommunalsjef Liv Margareth Østervold.
Barnehagekonsulent Wenche Gloppen.
Styrar i Lyngtua barnehage.
Styrar i Sjøliv barnehage
Sluttmøte vart halde 18. desember 2015 i Austevoll.
I brev av 19. januar 2016 har Austevoll kommune gitt kommentarar til førebels rapport.
Kommunen har også bedt om å få meir tid til å rette nokre av lovbrota. Fylkesmannen har tatt omsyn til kommentarane og gjort språklege endringar i tråd med kommentarane frå kommunen. Fristen til å rette lovbrota er også utvida til 1. april.
3 Kommunen som barnehagemynde – val og bruk av verkemidla rettleiing og tilsyn 3.1 Generelt om kommunen som barnehagemynde
Austevoll kommune har 8 private barnehagar. Kommunen har ingen kommunale barnehagar. Det følgjer av årsmeldinga at kommunen har full barnehagedekning.
Kommunen har tilsett barnehagekonsulent Wenche Gloppen i 100% stilling. Oppgåvene hennar i 40% stilling er knytt til gjennomføring av kommunen sine oppgåver som
barnehagemynde. Ho er organisert under kommunalsjef for oppvekst , med denne som næraste overordna.
Det følgjer av delegasjonsreglementet i kommunen at det er Tenesteutvalet som har
overordna ansvar og mynde innanfor rammer fastsett av kommunestyret, for lov og forskrift på område oppvekst og helse og omsorg.
Det følgjer av delegasjonsreglementet at avgjerd som ikkje er av prinsipiell/politisk karakter er delegert til rådmannen. Dersom anna ikkje er vedteke, kan rådmannen delegere vidare sin mynde. Mynde er delegart vidare til kommunalsjefen. Det kom fram i intervjua at det er kommunalsjef for oppvekst og helse som godkjenner det barnehagekonsulenten sender ut, til dømes godkjenning av barnehagar, vedtak om dispensasjonar etc.
For at kommunen skal oppfylle sitt ansvar for å sjå til at føresegna i barnehagelova blir oppfylt, må dei ha ei oversikt over barnehagane i kommunen. Oversikta må gjelde alle barnehagar som enten allereie er godkjende eller som er søknadspliktige.
Det går fram av både dokumentasjonen og intervju at kommunen har kjennskap til barnehagane dei skal føre tilsyn med. Kommunen har mellom anna lagt fram kopi av telleskjema som viser at kommunen har innrapportering 6 gongar per år.
3.2 Rettslege krav
Når kommunen driv rettleiing og tilsyn med dei private barnehagane, er dette utøving av offentleg mynde. Det følgjer av barnehagelova § 8 at kommunen som barnehagemynde skal rettleie og sjå til at barnehagane driv samsvar med gjeldande regelverk. Barnehagelova § 16 gjer kommunen heimel til å føre tilsyn med dei private barnehagane.
Ei føresetnad for at kommunen skal kunne sjå til at barnehagane driv i samsvar med
gjeldande regelverk er at kommunen har kunnskap om barnehagane. Denne kunnskapen må danne grunnlaget for å vurdera trongen for å bruke verkemidla rettleiing og tilsyn.
Kommunen må gjennomføre ei rettleiings- og tilsynsaktivitet som svarer til trongen for å bruke verkemidla. Dette gjer at kommunen må ha ein oversikt over barnehagane og krava til rettleiing og tilsyn som er nedfelt i barnehageloven. Kommunen skal sjå til at barnehagane driv i samsvar med gjeldande regelverk. Det er difor ein føresetnad at rettleiinga og tilsynet er basert på riktig kjennskap til lovkrava.
3.3 Fylkesmannens undersøkingar og vurderingar 3.3.1 Oversikt over barnehagar (kontrollspørsmål 1)
For at kommunen skal oppfylle sitt ansvar for å sjå til at føresegna i barnehagelova blir oppfylt, må dei ha ei oversikt over barnehagane i kommunen. Oversikta må gjelde alle barnehagar som anten allereie er godkjende, eller som er søknadspliktige.
Det går fram av både dokumentasjonen og intervju at kommunen har kjennskap til barnehagane dei skal føre tilsyn med. Kommunen har mellom anna lagt fram kopi av telleskjema som viser at kommunen har innrapportering 6 gongar per år.
3.3.2 Oversikt over lovkrava (kontrollspørsmål 2)
Kommunen må ha oversikt over lovkrava dei skal rettleie og føre tilsyn med. Kommunen må ha kjennskap til dei pliktane eigarar av barnehagar har etter barnehageloven og forskriftene.
Austevoll kommune har vist til Tilsynsplan for barnehagar vedteke i tenesteutvalet den 5.
februar 2015. Heimel for tilsyn (barnehagelova § 16) er tatt inn i denne planen. Planen har også eit oversyn over lovføresegnene som kommunen skal føre tilsyn og rettleie med.
Barnehagane må svare på spørsmål knytt opp mot lovkrava i tilsynet. Det blei også godtgjort i intervjua at kommunen kjenner lovkrava. Fylkesmannen finn at det er godtgjort at
kommunen har god nok oversikt over lovkrava dei skal rettleie og føre tilsyn med.
3.3.3 Kunnskapsgrunnlag (kontrollspørsmål 3)
Kommunen kan nytte rettleiing og tilsyn som verkemiddel for å sjå til at barnehagane følgjer føresegna i barnehagelova. Kommunen må ha ei viss kjennskap til at barnehagane følgjer barnehagelova for å kunne ta stilling til kva slags verkemiddel som er aktuelt å bruke.
Austevoll kommune har i eigenvurderingsskjemaet forklart at det blir rapportert om tal på store og små barn seks gonger i året. Det vert også rapportert om bemanning, og
dispensasjon og areal. Kommunen har lagt fram eit telleskjema av 15. oktober 2015 som viser at kommunen har kontroll over rapporteringa.
I intervjua ble det også vist til at det er ein lav terskel for å komme til kommunen å be om rettleiing. Det er også lagt fram foreldreundersøking frå 2015. Kommunen har også lagt fram dokumentasjon som viser at kommunen har hatt møte og samlingar med barnehagane i 2015 kor det er gitt rettleiing om regelverk.
Kommunen har også lagt fram ein oversikt over kva for nokre barnehagar som har
dispensasjonar frå utdanningskravet i kommunen. Kommunen har også utarbeida eit skjema kor barnehagane skal melde frå om han driv med dispensasjonar. Det kom likevel fram i intervjua at barnehagemynda først i 15. oktober 2015 fekk informasjon om at ein barnehage har drevet utan dispensasjonar i år. Det kom også fram gjennom eigenvurderingsskjemaet og intervjua at barnehagemynde ikkje har klart å finne godkjenningar etter barnehagelova i kommunalt arkiv. Når kommunen ikkje har klart å finne godkjenningar, vurderar
Fylkesmannen det som at Austevoll kommune ikkje har tilstrekkeleg informasjon om barnehagane til å vurdere kva slags verkemiddel han skal bruke.
3.3.4 Bruk av informasjon (kontrollspørsmål 4)
Det er ein føresetnad at kommunen bruker informasjon dei har om barnehagane til å vurdere trongen for rettleiing og tilsyn. Kommunen må kartleggja kva slags risiko som ligg føre, og vurdere kva slags verkemiddel som er best eigna for å kunne sjå til at barnehagane følgjer lovkrava.
I eigenvurderingsskjema opplyser kommunen at dei vil bruke ny tilsynsplan (ny i år) til å vurdere trongen for tilsyn. I tilsynsplanen er det tatt inn mål for tilsyn, tilsynsmynde sin kompetanse og typar tilsyn. Det er også eit årshjul for tilsyn i tilsynsplanen.
Det kom derimot fram i intervjua at ein barnehage i kommunen har drive utan
dispensasjonar i år. Fylkesmannen vurderer det også som at kommunen korkje i intervjua eller gjennom dokumenta har godtgjort at kommunen bruker kunnskapen han har om barnehagane til å vurdere rettleiing på særleg barnehagelova § 17 og 18. Fylkesmannen legg til grunn at kommunen ikkje i tilstrekkeleg grad vurderer kva verkemiddel som er best eigna for å kunne sjå at barnehagane følgjer lovkrava.
3.3.5 Bruk av verkemiddel (kontrollspørsmål 5)
Kommunen må vurdere trongen for rettleiing og tilsyn ut i frå den kunnskap og informasjon dei har om barnehagane. Det er ein føresetnad at kommunen gjennomfører rettleiing og tilsyn som svarar til behovet.
Det er dokumentert at Austevoll kommune nyttar både rettleiing og tilsyn som verkemiddel.
Kommunen har hatt to tilsyn i 2015. Kommunen har også i intervjua gjort greie for at han er meir bevisst på kva han skal føre tilsyn med.
Det blir kvart år arrangert felles møte med styrarar i barnehagen der blant anna barnehagelov og forskrift er tema. I 2015 var tilsyn og samordna opptak hovudtema.
3.3.6 Fylkesmannens konklusjon
Fylkesmannen har gjennom tilsynet fått eit inntrykk av at Austevoll kommune har kjennskap til barnehagane i kommunen. Kommunen har hatt jamlege møte med barnehagane.
Fylkesmannen finn også at kommunen har oversikt over lovkrava dei skal rettleie og føre tilsyn med. Fylkesmannen vurderer det likevel som at kommunen ikkje har full oversikt over godkjenningar etter barnehagelova i kommunen. Det er heller ikkje godgjort at kommunen bruker kunnskapen han har om barnehagane til å vurdere rettleiing særleg når det gjeld barnehagelova § 17 og § 18. Fylkesmannen vurderar det difor slik at barnehagemynda ikkje gjennomfører ei rettleiing og tilsyn som svarar til behovet.
4 Kommunen som tilsynsmynde
Tilsyn er ein viktig del av kommunens verkemiddel for å sjå til barnehagane følgjer regelverket. Behovet for tilsyn vil vere avhengig av korleis kontakten er mellom barnehagemynda og barnehagane og den rettleiing som vert gitt.
Informasjon om barnehagane vil gje grunnlag for kor ofte kommunen må ha tilsyn.
Omfanget av tilsynet må også sjåast i samanheng med kor mange barnehagar det er i kommunen. Omfanget må vere egna til å sjå til at barnehagane vert drivne i samsvar med gjeldande regelverk. Barnehagelova gir ingen bindande reglar for kor omfattande eit tilsyn må vere. Utgangspunktet for vurderinga er om kommunen innhentar tilstrekkeleg
informasjon til å kunne ta stilling til om barnehagane driv lovleg. Ved planlegging av tilsyn må ein ta omsyn både til kor stor barnehagen er og val av tema. Dette kan vere avgjerande for tidsbruk og for kor mange ein eventuelt vel å intervjue.
4.1 Rettslege krav
Etter barnehagelova § 16 fører kommunen tilsyn med barnehagane i kommunen.
Kommunen kan gi pålegg om retting av uforsvarlege eller ulovlege tilhøve ved godkjente eller godkjenningspliktige verksemder, og vedta tidsavgrensa eller varig stenging.
Kommunen bestemmer sjølv korleis og kor ofte tilsyn skal gjennomførast.
Vi viser elles til Kunnskapsdepartementet sin rettleiar om tilsyn i barnehagar.
4.2 Fylkesmannens undersøkingar og vurderingar 4.2.1 Generelt
Austevoll kommune gjennomfører tilsyn i interkommunalt samarbeid med dei andre
kommunane i kursregion. Kommunane har laga ein felles plan for tilsyn. Planen gjer mellom anna greie for korleis tilsyn skal gjennomførast. Planen inneheld oversyn over aktuelle lov- og forskriftskrav, og mal for varsel om tilsyn, eigenvurderingsskjema og tilsynsrapport.
4.2.2 Delegasjon av tilsynsmynde (kontrollspørsmål 6)
Etter kommunelova § 6 er det kommunestyret som har heimel til å gjere vedtak på vegne av kommunen. Skal andre enn kommunestyret gjere vedtak, må slik mynde vere delegert.
Det følgjer av delegasjonsreglementet i kommunen at det er Tenesteutvalet som har det overordna ansvar og mynde innanfor rammer fastsett av kommunestyret, og lov og forskrift på området oppvekst og helse og omsorg.
Det følgjer av delegasjonsreglementet at avgjerd som ikkje er av prinsipiell/politisk karakter, er delegert til rådmannen. Dersom anna ikkje er vedteke, kan rådmannen delegere vidare sin mynde.
I Kommunal plan for tilsyn med barnehagar i Austevoll går det fram at rådmannen har fått delegert mynde for tilsyn, men tilsynet vert utført av Oppvekst – Helse. Tilsyn vert gjort i lag med Midthordland kompetanseregion. Det er barnehagekonsulent og pedagogisk konsulent i Austevoll som i eit interkommunalt samarbeid med representantar frå dei ansvarlege for barnehageområdet i Midthordland kompetanseregion som gjennomfører tilsyn i kommunen.
I Austevoll kommune er det kommunalsjef for Oppvekst som signerer tilsynsrapportane.
Fylkesmannen finn at dei som tek avgjerd om tilsyn og gjennomfører tilsyn, har fått delegert mynde til dette.
4.2.3 Likebehandling
Det er eit ulovfesta prinsipp i forvaltningsretten at kommunale og ikkje-kommunale barnehagar skal bli behandla likt. Det er berre private barnehagar i Austevoll kommune.
4.2.4 Innhenting av informasjon i Austevoll kommune
For å kunne vurdere om det ligg føre uforsvarleg eller ulovleg forhold rundt ved ein barnehage, må kommunen ha eit riktig og fullstendig informasjonsgrunnlag.
Kommunen viser til at det vert innhenta dokumentasjon som er relevant i forhold til tema for tilsyn. Kommunen gjennomfører òg intervjuar med barnehageleiar og anna personale.
Etter tilsynsplanen skal tilsynet òg ha samtalar med eigar og eigarrepresentant
Det følgjer også av tilsynsrapportane som er lagt fram at kommunen innhentar mykje dokumentasjon i tilsyna.
Fylkesmannen finn at Austevoll kommune har rutinar som sikrar eit tilstrekkeleg informasjonsgrunnlag når kommunen gjennomfører eit tilsyn.
4.2.5 Vurdering av lovlegheit i tilsyn
For å sjå til at barnehagane etterlevar krav i lova, må kommunen vurdere tilhøva opp mot aktuelle krav i lova.
Kommunen har lagt fram 4 døme på tilsynsrapportar. Rapportane konkluderar når det gjeld lovlegheit, men dei seier ikkje mykje om korleis vurderingane er gjort. Det er lagt fram interne notat som er nytta i samband med tilsynet, men heller ikkje her står det kva for nokre vurderingar kommunen har gjort i tilsyna.
4.2.6 Oppfølging av lovbrot
For at tilsyn skal føre til barnehagane følgjer regelverket, må barnehagen korrigere aktuelle lovbrot. Etter barnehagelova er det opp til kommunen om han vil gje pålegg om retting eller ikkje, men kommunen må likevel sjå til at barnehagen faktisk retter opp ulovlege tilhøve.
I eigenvurdering og intervju kom det fram at desse spørsmåla ikkje har vore aktuelle, då kommunen ikkje har avdekka lovbrot under dei seinaste tilsyna. Kommunen har likevel svart i intervjua at dersom det hadde vore avdekka lovbrot, ville kommunen nytta rettleiaren frå Utdanningsdirektoratet for å lukke tilsynet.
4.2.7 Kommunens bruk av reaksjonar
Kommunen har i praksis ikkje nytta seg av reaksjonar. Kommunen visar til at ved tilsyn av miljøretta helsevern og branntilsyn er det gitt pålegg. Når det gjeld forhold etter
barnehagelova, har kommunen brukt meir rettleiing.
4.2.8 Fylkesmannens konklusjon
Fylkesmannen finn at Austevoll kommune har dokumentert at det jamleg føres tilsyn med barnehagane i kommunen. Kommunen har også vist til at han sikrar at det er Austevoll kommune som er ansvarleg for tilsynsrapporten og eventuelle pålegg. Tilsynet er retta mot oppfylling av lovkrav, og kommunen vurderer tilhøva opp mot lovkrav. Vurderingane som er gjort kjem likevel ikkje fram i tilsynsrapportane i tilstrekkeleg grad.
5 Kommunen sin handtering av søknader om dispensasjon frå utdanningskrav 5.1 Rettslege krav
Kommunen kan, etter søknad frå eigar av barnehagen, gi midlertidig og varig dispensasjon frå utdanningskravet for styrar og pedagogisk leiar. Barnehagelova har
reglar om kva som skal liggje til grunn før vedtak om dispensasjon kan bli fatta, jf.
barnehagelova §§ 17 og § 18. Avgjerder om dispensasjon er eit enkeltvedtak, og forvaltningslova sine reglar for enkeltvedtak må difor følgjast.
Det er eit krav at stillinga skal vere offentleg utlyst før dispensasjon kan bli gjeve.
Det er eigar av barnehagen som skal søkje om dispensasjon. Alle dispensasjonar som blir gjevne skal knytast til den personen som det blir søkt dispensasjon for, og til ei konkret stilling i ein konkret barnehage. Ved handsaming av søknadar om
mellombels og varig dispensasjon frå utdanningskravet, skal dei reelle kvalifikasjonane til den det er søkt for bli vurdert av kommunen.
5.2 Fylkesmannens undersøkingar og vurderingar
Austevoll kommune har levert ein samla oversikt over kva for nokre barnehagar som har dispensasjonar frå utdanningskravet i kommunen. Oversikta viser at det er gitt
dispensasjonar i Lyngtua barnehage, Haugland gards- og friluftsbarnehage og Kolbeinsvik barnehage. Kommunen har motteke søknad frå Storebø FUS barnehage, og kommunen har purra på Sol-li barnehage AS og Småtroll barnehage. Kommunen har utarbeida eit skjema kor barnehagane skal melde frå om dei driv med dispensasjonar, og eit skjema for søknad om dispensasjon frå utdanningskravet. Det er godtgjort at stillingane blir lyst ut på førehand.
Det er forklart i delegasjonsreglement og i intervju at det er kommunalsjef som har fått delegert mynde frå Rådmann til å fatte vedtak om dispensasjonar frå utdanningskravet. Dei fleste vedtaka om dispensasjonar frå utdanningskravet er undertekna av kommunalsjef og barnehagefagleg ansvarleg. Under tilsynet blei derimot Fylkesmannen merksam på at i vedtak om dispensasjon frå utdanningskravet i Kolbeinsvik barnehage er det berre
pedagogisk konsulent som har signert på vedtaket. Fordi det har vore ulikt kven som signerar på vedtaka om dispensasjon frå utdanningskravet, sjølv om det er kommunalsjef som har fått delegert mynde, kan det synast som at kommunen ikkje har eit godt nok system når det gjeld kven av dei tilsette som skal skrive under på vedtaka om dispensasjon, og gitt god nok informasjon om kven som har fått mynde til dette.
Vedtak om dispensasjon frå utdanningskravet er eit enkeltvedtak, jf. forvaltningslova § 2.
Det følgjer av forvaltningslova § 24 at enkeltvedtak skal grunngis. I dei fleste av vedtaka om dispensasjon frå utdanningskravet som kommunen har lagt fram er det teke inn ei vurdering av kvifor det gis dispensasjon. Vedtaka viser at kommunen setter som vilkår for dispensasjon at dei som blir tilsett skal ha rettleiing frå utdanna barnehagelærar. Det er også gjort ei vurdering av utdanninga til han eller ho som har søkt, og behovet til barnehagen. I vedtak om dispensasjon frå utdanningskravet for pedagogisk leiar i Kolbeinsvik barnehage er det likevel ikkje tatt inn ei vurdering i vedtaket av kvifor det gis dispensasjon. Det går heller ikkje fram av nokre av vedtaka om dispensasjon frå utdanningskravet kvifor kommunen gir dispensasjonar for eit heilt år, og ikkje for kortare tid.
Fylkesmannen finn at det ikkje er godtgjort at kommunen har eit system som sikrar at samtlege vedtak om dispensasjon frå utdanningskravet er i samsvar med barnehagelov og forvaltningslov.
Det er også uklart for Fylkesmannen kva kommunen har gjort for å få ned talet på dispensasjonar frå utdanningskravet i kommunen.
5.3 Fylkesmannens konklusjon
Fylkesmannen finn at Austevoll kommune har dokumentert at det vert gjort vedtak om dispensasjon frå utdanningskravet. Det er likevel ikkje gjort gode nok vurderingar i alle vedtaka. Det er ikkje grunngitt kvifor det vert gitt dispensasjonar for eit heilt år, og ikkje for kortare tid. På eit av vedtaka er det berre pedagogisk konsulent som har signert. Det er også uklart kva kommunen har gjort for å få ned talet på søknader om dispensasjonar frå
utdanningskravet i kommunen.
6 Kommunen som godkjenningsmynde
Kommunen som godkjenningsmyndighet har ikkje vore tema i dette tilsynet. I
eignevurderingsskjemaet har Austevoll kommune gjort greie for at kommunen ikkje klarar å finne godkjenningar etter barnehagelov i kommunalt arkiv. Kommunen oppgir at det så langt ikkje har vore mogleg å finne ut om barnehagar har fått endeleg godkjenningsvedtak. Dette er uheldig. I intervju har kommunen likevel oppgitt at han vil sette i verk ein prosess for å re- godkjenne alle barnehagane i kommunen første halvår 2016. Fylkesmannen legg til grunn at kommunen er i gong med ein prosess rundt dette.
7 Frist for retting av lovbrot
Fylkesmannen har i kapittel 3, 4 og 5 konstatert praksis som ikkje oppfyller lovkrava.
Etter kommunelova § 60 d skal kommunen ha ein rimeleg frist til å rette på tilhøva.
Fylkesmannen ber om at kommunen innan 1. april 2016 sender ei erklæring om at det ulovlege forholdet er retta, og ei utgreiing om korleis lovbrotet er retta.
Dersom forholdet ikkje er retta innan den fastsette rettefristen, vil Fylkesmannen kunne vedta pålegg om retting, jf. kommunelova § 60 d. Eit eventuelt pålegg om retting vil vere eit enkeltvedtak og kan klagast på etter reglane for dette i forvaltningslova, jf. forvaltningslova kapittel VI.
Følgjande pålegg er aktuelle å vedta etter utløpet av rettefristen i denne rapporten:
Austevoll kommune må sikra at den kunnskapen kommunen har om barnehagane blir brukt til å vurdere behovet for rettleiing eller tilsyn i kommunen.
Austevoll kommune må sikre at tilsynsrapportane inneheld eit minimum av vurderingar om tilhøva i barnehagane er i tråd med krav i lov, forskrift og barnehagen si godkjenning.
Austevoll kommune må sikre at samtlege vedtak om dispensasjonar frå
utdanningskravet inneheld vurderingar som er i tråd med krav i barnehagelov, forvaltningslov og forskrift. Kommunen må sørge for at det er tilsette som har fått delegert mynde til å gjere vedtak om dispensasjonar frå utdanningskravet som gjør dette.
Marte Bauge Ingunn Landro Sandset Johan Sverre Rivertz
tilsynsleiar seniorrådgjevar seniorrådgjevar
