Når ein driver med aktiv forvaltning vil ein som regel oppnå ein høgare risiko (variasjon i avkastningsdata). Dette kallar ein for relativ risiko eller relativ volatilitet (”tracking error”).
Risikoen vil oppstå så lenge ein ikkje har ein passiv forvaltningsstrategi der det einaste ein gjer er å følja ein indeks. I utgangspunktet kan ein rekna med at ein har ein veldiversifisert portefølje, som representerar marknaden best mogleg. Startar ein med aktiv forvaltning, vil ein vri seg vekk frå marknaden og den passive strategien. Ein vil då enda opp med ein auka risiko. Grunnen er at ein må ta fleire veddemål som mest sannsynleg kjem til å bryta med ein
69 god diversifiseringsstrategi. Ein tek kanskje fleire veddemål som er avhengige av kvarandre, anten ved at dei er i same bransje eller at dei korrellerar sterkt grunna andre forhold.
Den vanlegaste måten å finna den relative risikoen på er ved å sjå på svingingane til differanseavkastninga som oppstår ved ein aktiv strategi, i høve til den passive strategien.
Ein formel for den relative risikoen kan sjå slik ut:
σ(εp)2: Er den usystematiske risikoen i fondet βp: Er den systematiske risikoen til fondet
βB: Er den systematiske risikoen til referanseindeksen σM2: Er risikoen (variansen) til referanseindeksen
Det ein finner med denne formelen er variansen. Sidan standardavvik er eit meir vanleg mål å nytta, finn ein det ved å ta kvadratrota av variansen.
Døme på den relative risikoen for to store fond:
SPN: Om lag 1,3% (mine eigne berekningar)
SPU: Her er den på 0,42% (Professor Thore Johnsen ved NHH sine berekningar) SPU har ein ekstremt låg relativ risiko, og ein relativt høg relativ avkastning. Dette vil føra til ein høg informasjonsrate.
6.5.1 Variasjon i fond, og mellom fond
Når ein sparar i fond er den strategiske allokeringa viktig. Den seier kor mykje ein skal ha av ulike aktivaklassar. Den forklarar det meste av risikoen i fondet, og derfor er det ein viktig del av det å spara i fond.
Variasjon mellom fond og referanseindeks:
70 I fond er det slik at ein har ein anna portefølje, eller ein indeks som ein samanliknar seg mot.
I fondsforvaltning er ein med som kunde eller forvaltar og bestemmer kva risikonivå ein vil ha. Mestedelen av risikoen i eit fond blir bestemt på førehand, med ein strategisk allokering.
I praksis er det så enkelt som at referanseindeksen bestemmer mestedelen av risikoen (om lag 90 prosent).
Figur 22 - Variasjon mellom referanseindeks og fond
Figur 22 syner at aktiva-allokeringa står i gjennomsnitt for 90 prosent av eit representativt fond sin risiko (variasjon). Viss ein nyttar t.d. ein regresjonsanalyse ville ein ha funne ein forklaringsvariabel (R2) på 0,9. I figuren under kan ein sjå at dei siste 10 prosentane blir rekna som den aktive forvaltninga.
Figur 23 - Fordeling mellom dei 90 og 10 prosentane
Det er gjort fleire undersøkingar på området, og eg har her med eit utklipp frå den kjente artikkelen til Ibbotson og Kaplan (2000), som er ein nyare utgåve av artiklane til Brinson (1986, 1991). Der har dei funne føljande resultat, frå ein rekke ulike fond:
71
Tabell 14- Forsking 90%
Ein ser at resultata ligg rundt 90 prosent for dei eldre utreiingane til Brinson. Med dei oppdaterte tala er det gjort ein inndeling mellom ”Mutual Funds” (meir vanlege aksjefond) og ”Pension Funds”. Her ser ein at det er ein høgare prosentdel hjå pensjonsfonda enn hjå meir vanlege fond. Grunnen til det kan vera at pensjonsfonda kan ha strengare krav, og ikkje lika stort rom for aktiv forvaltning.
Variasjon mellom fond:
Dersom alle fond blei plassert passivt med lik strategisk allokering ville det ikkje vore nokon særleg variasjon mellom fonda. Dersom alle fonda blir plassert passivt med ulik strategisk allokering, vil ikkje variasjonen for dei ulike fonda vere lik. I figur 24 ser ein at 35 prosent av differansen i avkastning mellom fond, skuldast ulik aktivallokering.
Figur 24 - Variasjon mellom fond
Tala frå figur 24 samsvarar med tala som eg har funne i artikkelen til Ibbotson og Kaplan (2000). Dei har funne at talet er 35 prosent for pensjonsfond, og 40 prosent for vanlege aksjefond.
Tabell 15 - Forsking 40%
Measure Brinson 1986 Brinson 1991 Mutual Funds Pension Funds R2
Mean 93,60 % 91,50 % 81,40 % 88,00 %
Median NA NA 87,60 % 90,70 %
Active return
Mean -1,1 -0,08 -0,27 -0,44
Median NA NA 0 0,18
Measure Mutual Funds Pension Funds
R2 40 % 35 %
72
Gjennomsnittleg variasjon mellom fond over ein lengre periode
Over ein lengre periode er det interessant å finna ut kor mykje den strategiske allokeringa har å seie for den totale avkastninga. Viss eit fond plasserar sine midlar passivt vil dette talet være 100 prosent (R2 på 100 prosent). For eit vanleg fond som investerar både aktivt og passivt, er dette talet i gjennomsnitt 99 prosent. Det betyr at i gjennomsnitt vil den strategiske allokeringa stå for nesten all variasjon for eit fond.
Figur 25 - Variasjon mellom referanseindeks og fond over tid
I tabell 16 har eg igjen teke med tal frå Ibbotson og Kaplan sin artikkel. Dei har funne det same talet for pensjonsfond som eg har nemnt ovanfor, nemleg 99 prosent. I tillegg har dei funne ut at dette talet er endå litt høgare for ”mutual funds”, der det er på heile 104 prosent i gjennomsnitt. Noko av forklaringa er at ”mutual funds” har eit breiare spekter av
investeringsmoglegheiter, og dei gjennomfører oftare timing- og seleksjonsveddemål. Det er grunnen til at ein kan sjå tal som er både høgare enn for pensjonsfond, og at det er over 100 prosent.
Tabell 16 - Forsking 99%
Det ein skal merka seg frå resultata er at den gjennomsnittlege avkastninga mellom alle fond i marknaden ikkje kan være høgare enn den avkastninga marknaden gjev. Som ein kan sjå ligger medianen på 100 prosent.