! !
!
!
Naturtypekartlegging
i Vik kommune
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
Forsidebilete
Skjerven i Bøa-dalen like sørvest for Vik sent- rum har framleis restar av gammal hage- mark med styvingstre som vert halden i hevd (lok nr. 19, NaturbaseID BN00042710). Foto:
Geir Gaarder!
!
!
R APPORT 2014-7
Utførende institusjon:!
#$%&'()*%$*!+,-./0$0*!12!
Prosjektansvarlig:! 3.$-!3))-/.-!
Prosjektmedarbeider(e):! 4.%*.!5&.%/6,)/!
Oppdragsgjevar:!
57%8.69)00.0!$!2:*0!:*!5&:-/)0.;!9$%&'<
=.-0)=/.%$0*)!
Kontaktperson hos oppdragsgjevar:!
>:-.!?)-6.0
Referanse:!
3))-/.-;!3@!A!5&.%/6,)/;!4@!BCDE@!F),G-,7H.8)-,%.**$0*!$!I$8!8:99G0.@!#$%&'()*%$*!+,-./0$0*!
J)HH:-,!BCDE<KL!D<"D!M!=./%.**@!N2OF!PKQ<QB<QD"Q<RP"<Q@!
Referat:!
57-6,.!*:0*6!0),G-,7H.8)-,%.**$0*)!$!I$8!8:99G0.!6,)-,)!:HH!$!DPPP!SO',TG0!A!3&.%%)0/!BCCUV!
:*!=)-,!=$/)-.('-,!$!BCCU!)=!#$%&'()*%$*!+,-./0$0*!HW!:HH/-)*!(-W!57%8.69)00.0!$!2:*0!:*!5&:-<
/)0.@!!
#./!*-G00%)*!$!/.66.!-.*$6,-.-$0*)0.!=)-,!RE!=.-/$(G%%.!0),G-,7H.%:8)%$,.,)-!HW=$6,!$!8:99G0.0@!
X.$!:9(),,)-!DU!G%$8.!0),G-,7H)-!9./!0),G-Y.$,9)-8!6:9!8%)-,!9.6,!,)%-$8!SB"V;!9.0!:*6W!.$0!
/.%!8)%8-$8.!:9-W/.!$!(&.%%.,!SRV;!6%W,,.9)-8.-!SKV;!T)*.9)-8.-!SKV!:*!-$8.!./.%%)G=68:*)-!SKV@!DB!
%:8)%$,.,)-!.-!-.80)!6:9!6=Z-,!=$8,$*.;!"K!6:9!=$8,$*.;!D"!6:9!%:8)%,!=$8,$*.!:*!,:!.-!GH-$:-$,.-,.@!
N!/.00.!-)HH:-,.0!.-!:*6W!8G0068)H!:9!-)G/%$6,)!)-,)-!6)9)06,$%,@!1=!$!)%,!UD!-)G/%$6,.)-,)-!S/.-!
=$-=.%/7-!$88&.!.-!9./-.80)V!.-!/.,!DE!8)-H%)0,.-!S=.%!UC!(G00V;!BC!6:HH!S[)!"U!(G00V;!P!%)=!SDK!
(G00V;!.$0!9:6.!:*!K!$06.8,@!!
2&'%=!:9!=$!0:!=.$,!.0!/.%!:9!0),G-9)0*()%/.,!$!I$8!8:99G0.!6,W-!/.,!(-)9%.$6!6=Z-,!978&.!),,!
W!($00.!G,!)=@!X.80$0*6*-)/.0!$!0),G-,7H.8)-,%.**$0*)!.-!(:-!/.,!9.6,.!/W-%.*!:*!.$0!9W!-.80.!
9./!),!.$,!6,:-,!,)%!=.-/$(G%%.!%:8)%$,.,)-!.00:!$88&.!.-!-.*$6,-.-,@!X.,,.!*&.%/!$00)0(:-!/.$!)%%.-!
(%.6,.!)8,G.%%.!0),G-,7H)-!:*!:=.-!0.6,.0!T.$%.!8:99G0.0@!X.,!6)9.!*&.%/!(:-!-)G/%$6,)!:*!
)0/-.!6&.%/670,.!:*!$0,.-.66)0,.!)-,)-;!/.-!6Z-%.*!8G0068)H.0!:9!=$-=.%%)G6.!/7-!.-!6=Z-,!
/W-%.*;!9.0!/.,!.-!:*6W!6,:-.!T:%!$!8&.0068)H.0!,$%!6:HH;!9:6)-!:*!%)=;!9./)0!/.,!.-!Y.6,!(:-!
8)-H%)0,)-@!!
>-:0*.0!(:-!07.;!:HH/),.-,.!:*!*-G0/$*)-.!8)-,%.**$0*)-!)=!0),G-9)0*()%/.,!$!I$8!8:99G0.!
9W!-.80)6,!6:9!*.0.-.%,!T'*@!!!
F ORORD
Miljøfaglig!Utredning!AS!har!utført!kvalitetssikring!og!nykartlegging!av!naturtypar!i!Vik!kommune,!
Sogn!og!Fjordane!fylke.!Feltarbeidet!vart!ut<ført!i!2005!og!lokalitetsskildringar!og!kartavgrensingar!
vart!levert!til!oppdragsgjevar!same!år,!men!av!ulike!årsakar!har!sjølve!sluttrapport!diverre!fyrst!
vorte!ferdigstilt!i!2014.!!
Hovudansvarleg!for!prosjektet!har!vori!Geir!Gaarder!frå!Miljøfaglig!Utredning,!medan!Helge!Fjeld<
stad!i!Miljøfaglig!Utredning!har!vori!prosjektdeltakar.!Helge!Fjeldstad!har!vori!ansvarleg!for!kartpro<
duksjonen.!
Utredninga!er!utført!på!oppdrag!frå!Fylkesmannen!i!Sogn!og!Fjordane,!der!Tore!Larsen!har!vore!
kontaktperson!og!hovudansvarleg.!Han!skal!ha!takk!for!hjelp!med!framskaffing!av!bakgrunnsinfor<
masjon.!Ein!særskilt!takk!vert!retta!til!Marianne!Bøthun,!for!tilgang!til!dei!førebels!resultata!ho!og!
Åsta!Gjelland!hadde!samanstilt,!m.a.!utkastet!til!rapport.!!
!
Tingvoll!/!Oslo!,!03.02.2014!
!
Miljøfaglig!Utredning!AS!
!
Geir!Gaarder! Helge!Fjeldstad!
!
I NNHALD
1! INNLEIING!...!6!
2! METODE!...!7!
2.1! GENERELT!...!7!
2.2! KUNNSKAPSGRUNNLAGET!...!7!
2.3! VERDISETTING!...!8!
2.4! FORKLARING!AV!ORD!OG!UTTRYKK!...!9!
3! RESULTAT!...!11!
3.1! KORT!NATURFAGLEG!SKILDRING!AV!VIK!...!11!
3.2! HOVUDNATURTYPAR!...!13!
3.3! REGISTRERTE!NATURTYPELOKALITETAR!...!16!
3.4! RAUDLISTEARTAR!...!22!
3.4.1! Karplantar!...!22!
3.4.2! Sopp!...!24!
3.4.3! Lav!...!27!
3.4.4! Mosar!...!27!
3.4.5! Insekt!...!28!
4! KUNNSKAPSNIVÅ!...!29!
5! KJELDER!...!30!
VEDLEGG!!LOKALITETSSKILDRINGAR!...!32!
!
!
!
!
1 I NNLEIING
I!Stortingsmelding!nr.!58!om!bærekraftig!utvikling!(Miljøverndepartementet!1997)!bestemte!Stor<
tinget!at!!«alle!landets!kommuner!skal!ha!gjennomført!kartlegging!og!verdiklassifisering!av!det!
biologiske!mangfoldet!på!kommunens!areal!i!løpet!av!år!2003».!Tidlegare!Direktoratet!for!naturfor<
valtning!(DN!–!noverande!Miljødirektoratet)!har!utarbeidet!ei!handbok!til!hjelp!for!kommunane!i!
kartleggingsarbeidet!(Direktoratet!for!naturforvaltning!1999a,!supplert!i!2007!og!med!ny!revisjon!i!
2012<2015).!!
I!Vik!kommune!vart!dette!arbeidet!starta!opp!som!eit!lokalt!initiativ!allereie!i!1999!(Bøthun!&!
Gjelland!2005),!men!vart!av!ulike!årsakar!ikkje!sluttført.!For!å!få!inn!naudsynte!data!i!Naturbase!fekk!
Miljøfaglig!Utredning!i!oppdrag!frå!Fylkesmannen!i!Sogn!og!Fjordane!å!supplere!data,!noko!som!vart!
gjort!i!2005.!Områdeskildringar!og!digitale!kartfiler!vart!sendt!over!til!oppdragsgjevar!vinteren!
2005/2006,!men!av!ulike!årsakar!tok!det!svært!lang!tid!før!nokon!sluttrapport!vart!utarbeida.!!
Denne!rapporten!representerer!difor!ein!sterkt!forsinka!sluttrapport!for!dette!prosjektet,!der!data!
frå!naturtypekartlegginga!i!2005!er!presentert,!slik!dei!vart!levert!til!Fylkesmannen!da.!Dette!inne<
ber!at!områdeskildringar,!naturtypeinndeling!og!verdisetting!er!basert!på!metodekrava!som!fantes!
den!gongen,!og!dei!er!ikkje!opp<datert!i!samsvar!med!metodar!og!krav!slik!desse!føreligg!i!2013.!!
!
Figur!1!Beitemarker!med!søyleeiner!er!noko!som!er!karakteristisk!for!mange!biologisk!verdifulle!kulturmarksmiljø!i!Vik!
kommune.!Her!frå!Refsdal.!Foto:!Geir!Gaarder!
!
!
2 M ETODE
2.1 Generelt
Direktoratet!for!naturforvaltning!(2007)!si!handbok!i!kartlegging!av!biologisk!mangfald!har!vore!ei!
sentral!rettesnor!for!korleis!arbeidet!har!vorte!lagt!opp.!Hand<boka!sine!metodar!for!kva!for!natur<
typar!som!skulle!registrerast,!verdsetjast!og!presenterast,!har!vore!styrande.!!
Handboka!deler!norsk!natur!inn!i!7!hovudtypar!og!har!valt!ut!56!naturtypar!innan<for!disse!som!skal!
prioriterast!i!kartlegginga.!Den!same!hovudinndelinga!og!dei!same!prioriteringane!av!naturtypar!er!
brukt!i!dette!prosjektet.!Også!handboka!sitt!verdsettingssystem!er!brukt,!samt!at!alle!lokalitetar!er!
lagt!inn!i!ein!egen!database.!Som!databaseverktøy!er!NaturkartDA!sin!base!Natur2000!brukt.!I!
tillegg!vart!lokalitetane!avgrensa!rett!etter!feltundersøkingane!på!kart!eller!flyfoto!med!bruk!av!
kartprogrammet!GisLink,!og!seinare!digitalisert!med!bruk!av!ArcGis.!!
Under!feltarbeidet!har!det!vorte!samla!inn!belegg!av!raudlisteartar!og!andre!regionalt!sjeldne!artar.!
Disse!har!vorte!sendt!til!Botanisk!Museum!i!Bergen!eller!Oslo!og!kan!normalt!finnast!att!på!Artskart!
(Artsdatabanken!2014).!Også!mange!andre!av!artsfunna!frå!vårt!eige!feltarbeid!kan!finnast!att!der,!
da!vi!har!lagt!dei!ut!på!Artskart!via!GBIF<noden!til!Biofokus!(BAB<basen).!Namnebruk!for!artane!er!
basert!på!vanleg,!gjeldande!namnsetting!og!systematikk!for!dei!ulike!artsgruppene.!
2.2 Kunnskapsgrunnlaget
Naturtypekartlegginga!i!Vik!er!av!ny!dato,!men!kunnskapen!om!naturmangfaldet!i!kommunen!har!
bygd!seg!opp!over!meir!enn!hundre!år.!Allereie!på!1800<talet!vart!kommunen!vitja!av!framståande!
biologar.!T.d.!var!Axel!Blytt!her!på!1860<talet!(vår!mest!framståande!botanikar!på!denne!tida)!(Blytt!
1869!har!truleg!informasjon!frå!denne!turen,!men!artikkelen!er!ikkje!nærare!sjekka!her)!og!på!
slutten!av!hundreåret!var!sentrale!ekspertar!på!mosar!og!lav!som!Bengt!Kaalaas!og!Nils!Wulfsberg!
innom.!!
Utover!på!1900<talet!hadde!ein!sentral!plantesamlar!for!Vestlandet!som!Torkjel!Lillefosse!fleire!
turar!til!Vik!på!30<talet.!Også!sentrale!nasjonale!botanikarar!som!Johannes!Lid!kartla!her!i!denne!
perioden.!Den!kanskje!mest!omfattande!under<søkinga!av!karplantefloraen!i!kommunen!vart!likevel!
gjort!noko!seinare,!av!Gunvor!Knaben!(som!særleg!er!kjent!for!sitt!arbeid!med!norske!fjellvalmuer),!
som!kartla!fjellområda!grundig!i!midten!av!hundreåret!(Knaben!1950).!Per!Wendelbo!sjekka!litt!på!
slutten!av!50<talet!(Wendelbo!1957)!og!Jarle!N.!Kristiansen!eit!ti<år!seinare.!!
På!1970<talet!var!det!einskilde!kartleggingar!av!nolevande!sentrale!botanikarar!som!Reidar!Elven,!
Torstein!Engelskjøn!og!Audun!Steinnes.!Særleg!på!1980<!og!90<talet!var!det!i!mange!kommunar!ein!
god!del!undersøkingar!tilknytt!arbeid!med!verneplanar!og!utbygging!av!vassdrag,!men!dette!førte!
ikkje!til!så!mykje!ny!kunnskap!om!naturmangfaldet!i!Vik.!Bjørn!Moe!sjekka!ein!og!annan!barskog!
(Moe!1994)!og!så!vidt!myr!vart!kartlagt!(Singsaas!&!Moen!1985),!tilknytt!utredningar!om!vern!i!
Stølsheimen!og!Finnabotn!og!også!ein!del!kartlegging!vore!gjort!(indikasjonar!kjem!i!det!minste!
fram!hos!Dybwad!2004!og!!Kvamme!&!Dybwad!2002)!og!det!same!gjeld!vernet!av!edellauvskogen!
på!Eitrestrondi!(Fylkesmannen!i!Sogn!og!Fjordane!1979!og!1992,!Gaarder!1996,!Hovig!&!Wilberg!
1988).!!
kunnskapsoppbygging!for!kommunen,!gjennom!Bøthun!&!Gjelland!(2005)!sine!registreringar!og!
våre!i!2005!(denne!rapporten).!I!tillegg!bør!ein!også!trekke!fram!Biofokus!sine!kartleggingar!i!fleire!
bekkekløfter!i!kommunen!(Hofton!2010,!Hofton!&!Klepsland!2010,!Klepsland!2010),!som!har!gitt!
viktig!ny!informasjon.!Det!har!også!gått!føre!seg!nokre!konsekvensutgreiingar!for!vassdragsutbyg<
ging!(t.d.!Tysse!2006),!men!desse!har!gitt!få!ny!data!(men!unntak!finst,!som!Ihlen!&!Hellen!2008)!
2.3 Verdisetting
Alle!lokalitetar!er!verdisett!etter!Direktoratet!for!naturforvaltning!(2007)!sitt!system,!som!deler!inn!
lokalitetane!i!viktige!(B)!og!svært!viktige!(A)!område.!I!tillegg!kjem!område!som!er!lokalt!viktige!(C).!!
Det!er!satt!opp!5!kriterium!for!verdisetting!av!lokalitetane:!
–! Storleik!og!kor!godt!utforma!dei!er!(verdien!aukar!med!storleiken!og!kor!godt!utforma!dei!er)!
–! Grad!av!tekniske!inngrep!(tekniske!inngrep!reduserer!verdien)!
–! Førekomst!av!raudlisteartar!(verdien!aukar!med!tal!og!trugsmåla)!
–! Preg!av!kontinuitet!(verdien!aukar!med!miljøet!sin!alder)!
–! Sjeldsynte!utformingar!(nasjonalt!og!regionalt!!
Førekomst!av!raudlisteartar!er!ofte!eit!vesentlig!kriterium!for!å!verdisette!ein!lokalitet.!Ny!norsk!
raudliste!kom!hausten!2010!(Kålås!m.fl.!2010),!og!denne!inneber!ein!del!viktige!endringar!i!høve!til!
tidlegare!raudlister.!IUCNs!kriterium!for!raudlisting!av!artar!(IUCN!2005)!er!for!første!gong!brukt!i!
raudlistearbeidet!i!Noreg,!og!dette!har!m.a.!ført!til!at!ein!del!artar!med!store!førekomstar,!men!som!
der!det!er!dokumentert!at!dei!går!attende,!har!vorte!ført!opp!på!raudlista.!Hittil!har!ikkje!Direktora<
tet!for!naturforvaltning!ført!opp!med!retningslinjer!for!korleis!førekomst!av!raudlisteartar!skal!virke!
inn!på!verdisetting!av!naturtypar.!De!nye!raudlistekategoriane!med!rangering!og!forkortingar!er!
(med!engelsk!namn!i!parentes)!:!
RE!–!Regionalt!utrydda!(Regionally!Extinct)!
CR!–!Kritisk!truga!(Critically!Endangered)!!!
EN!–!Sterkt!truga!(Endangered)!
VU!–!Sårbar!(Vulnerable)!
NT!–!Nær!truga!(Near!Threatened)!
DD!–!Datamangel!(Data!Deficient)!
Elles!vises!det!til!Kålås!m.fl.!(2010)!for!nærare!forklaring!av!inndeling,!metodar!og!utval!av!artar!for!
den!norske!raudlista.!Der!er!det!også!kortfatta!gjort!reie!for!kva!for!miljø!artane!lever!i!og!viktige!
typar!trugsmål.!
!
2.4 Forklaring av ord og uttrykk
Biologisk!mangfald!er!populært!sagt!jorda!sin!variasjon!av!livsformer!(planter,!dyr!og!mikroorganis<
mar!m.m.),!inkludert!arvestoff!og!det!kompliserte!samspelet!mellom!dei.!Ein!kan!skildre!variasjonen!
i!naturen!på!tre!ulike!nivå:!gen<,!arts<!og!økosystemnivå.!
I!§3!i!den!nye!naturmangfaldlova!er!ein!god!del!naturfagleg!sett!sentrale!ord!og!uttrykk!definert.!
Dette!omfattar!m.a.;!!
a)! art:!etter!biologiske!kriterium!bestemte!grupper!av!levande!organismar;!!
b)! bestand:!ei!gruppe!individ!av!same!art!som!lever!innanfor!eit!avgrensa!område!til!same!tid;!!
c)! biologisk!mangfald:!mangfaldet!av!økosystem,!artar!og!genetiske!variasjonar!innanfor!artane,!
og!dei!økologiske!sambanda!mellom!desse!delane;!!
d)! dyr:!pattedyr,!fuglar,!krypdyr,!amfibium,!fisk!og!virvellause!dyr;!!
e)! framand!organisme:!ein!organisme!som!ikkje!høyrer!til!nokon!art!eller!bestand!som!førekjem!
naturlig!på!staden;!!
f)! genetisk!materiale:!gen!og!anna!arvemateriale!i!alt!biologisk!materiale,!som!kan!overførast!til!
andre!organismar!med!eller!utan!hjelp!av!teknologi,!likevel!ikkje!genetisk!materiale!frå!menneske;!!
i)! naturmangfald:!biologisk!mangfald,!mangfald!i!landskap!og!geologisk!mangfald,!som!ikkje!i!det!
alt!vesentlege!er!eit!resultat!av!påverknad!frå!menneske;!!
j)! naturtype:!einsarta!type!natur!som!omfattar!alle!levende!organismar!og!dei!miljøfaktorane!som!
verker!der,!eller!spesielle!typar!naturførekomstar!som!dammar,!åkerholmar!eller!liknande,!samt!
spesielle!typar!geologiske!førekomstar;!!
k)! organisme:!enkeltindivid!av!planter,!dyr,!sopp!og!mikroorganismar,!inkludert!alle!delar!som!er!i!
stand!til!å!formere!seg!eller!overføre!genetisk!materiale;!!
l)! planter:!karplanter,!mosar!og!algar;!!
m)! sopp:!sopp!og!lav;!!
q)! virvellause!dyr:!dyr!utan!ryggsøyle;!!
r)! økologisk!funksjonsområde:!område!–!med!avgrensing!som!kan!endre!seg!over!tid!–!som!opp<
fyller!ein!økologisk!funksjon!for!ein!art,!slik!som!gyteområde,!oppvekstområde,!larvedriftsområde,!
vandrings<!og!trekkruter,!beiteområde,!hiområde,!myte<!eller!hårfellingsområde,!overnattingsom<
råde,!spill<!eller!parringsområde,!trekkveg,!yngleområde,!overvintringsområde!og!leveområde;!!
s)! økologisk!tilstand:!status!og!utvikling!for!funksjonar,!struktur!og!produktivitet!i!lokalitetar!til!ein!
naturtype,!sett!i!lys!av!aktuelle!faktorar!som!innverkar!på!den;!!
t)! økosystem:!et!meir!eller!mindre!godt!avgrensa!og!einsarta!natursystem!der!samfunn!av!plan<
ter,!dyr,!sopp!og!mikroorganismar!fungerer!i!eit!innbyrdes!samspel!innbyrdes!og!med!det!ikkje<
levende!miljøet.!
!
5$*G-!B!O.-=)!.-!.$,!%$,.!=)66/-)*!9.%%:9!I)0*60.6!:*!5-.6=$8!6:9!$!H)-,$!/)00)-!.$!,-:0*;!0:-/=.0/,!8%'(,!9./!$006%)*!)=!
(-:/$*!:*!/.%6!*)99)%!%)G=68:*!$00,$%@!F:8-.!8-)=(G%%.!:*!/.%6!-)G/%$6,)!)-,)-!.-!(G00.!T.-!:*!/.0!.-!/$(:-!)=*-.06)!6:9!.$0!
=.-/$(G%%!0),G-,7H.%:8)%$,.,@!5:,:L!3.$-!3))-/.-!!
!
3 R ESULTAT
3.1 Kort naturfagleg skildring av Vik
Vik!kommune!dekkjer!eit!areal!av!970!km2.!Av!dette!er!833!km2!fastland/øyer.!Av!kommunens!
areal!(unntatt!hav)!er!65,3!%!fjell!og!ope!mark,!26,5!%!er!skog,!0,9!%!er!myr,!1,6!%!er!dyrka!jord,!
1,3%!er!isbrear!(og!permanent!snødekte!areal)!og!4,2!%!er!ferskvatn.!
(http://www.kartverket.no/Documents/Fakta%20om%20Norge/Arealstatistikk_kommuner_2013.p df).!Som!for!andre!kommunar!i!midtre!og!indre!delar!av!Sogn!er!dei!topografiske!skilnadene!store!i!
Vik.!Fresvikbreen!i!søraust!er!ein!middels!stor!bre!med!kommunens!høgste!punkt!på!1648!m!o.h.!
Frå!denne!skjer!det!seg!ned!djupe!dalføre!mot!Fresvik!og!Feios!nede!ved!Sognefjorden!i!nord.!
Kommunesenteret!Vikøyri!ligg!sentralt!i!kommunen!ut!mot!fjorden,!og!med!eit!par!litt!meir!opne!og!
dels!rolege!dalføre!inn!mot!Vikafjellet!i!sør.!I!vestre!delar!av!kommunen!skjer!Arnafjorden!og!Finna<
botn!seg!inn!mot!Stølsheimen!frå!hovudfjorden.!!!
Naturgeografisk!ligg!kommunen!på!grensa!mellom!klart!oseanisk!og!svak!oseanisk!vegetasjonssek<
sjon!og!har!heile!spennvidda!frå!boreonemoral!sone!nede!ved!fjorden!og!opp!til!høgalpin!sone!på!
og!rundt!Fresvikbreen!(Moen!1998).!Berre!mindre!parti!er!riktig!nok!ført!til!boreonemoral!sone!av!
Moen!(1998)!langs!fjorden!frå!ytre!delar!av!Arnafjorden!og!ut!til!Vangsnes,!men!truleg!er!det!nok!litt!
meir!areal!i!Arnafjorden!og!helst!også!små!parti!aust!for!Vangsnes!som!høyrer!heime!her!(nokre!
einskilde!artsfunn!vitnar!om,!som!t.d.!kjempeslørsopp!mellom!Vigdal!og!Straumsnes!(lok!9)).!Edel<
lauvskog!med!ulike!varmekjære!artar!er!vanleg!i!denne!sona!og!kan!dekke!til!dels!store!areal.!!
Elles!høyrer!fjordliane!og!nedre!delar!av!dalføra!til!sørboreal!sone.!Også!her!finst!noko!edellauvskog!
og!for!Vik!sin!del!er!det!meste!av!dyrka!marka!i!denne!sona.!Litt!oppe!i!lisidene!kjem!ein!over!i!
mellomboreal!sone,!som!for!det!meste!er!skogdominert,!men!også!med!litt!kulturlandskap!(særleg!
heimestølane!og!øvre!sona!med!beitemark!knytt!til!høgtliggande!gardsbruk).!Oppe!på!åsrygger!og!
opp!mot!snaufjellet!kjem!ei!sone!med!fjellskog!i!nordboreal!sone,!før!dei!ulike!alpine!sonene!(lågal<
pin,!mellomalpin!og!høgalpin!sone)!tek!over.!Det!nordlege!og!alpine!elementet!i!floraen!er!middels!
godt!utvikla!oppe!på!fjellet!(og!nokre!fjellplantar!går!også!ned!i!låglandet,!særleg!i!berglendte!om<
råde),!men!som!for!Vestlandet!elles!er!denne!floraen!ikkje!på!langt!nær!så!rik!som!i!noko!meir!
sentrale,!austlege!fjellstrøk.!
Skillet!mellom!klart!oseanisk!og!svakt!oseanisk!vegetasjonsseksjon!er!av!Moen!(1998)!satt!mellom!
Arnafjorden!og!Viksøyri!og!mot!søraust!opp!på!Vikafjellet.!Det!austlege!elementet!er!tydeleg!dårle<
gare!utvikla!her!enn!i!nabokommunane!lenger!inn!i!Sogn,!sjølv!om!nokre!litt!typiske!slike!artar!finst!
hist!og!her!i!fjordane.!På!den!andre!sida!er!det!heller!ikkje!så!mykje!utprega!vestlege!artar!i!kom<
munen,!desse!stopper!alt!i!ytre!delar!av!Høyanger!kommune!for!det!meste.!I!det!heile!er!Vik!litt!
prega!av!å!ha!litt!av!alt,!men!utan!å!vere!så!utprega!viktig!for!nokre!element!samanlikna!med!andre!
kommunar!i!Sogn.!Litt!typisk!i!så!måte!er!at!den!tydeleg!austlege!arten!tyrihjelm!her!møter!den!klart!
vestlege!arten!revebjølle,!noko!som!trekt!fram!av!Bøthun!&!Gjelland!(2005).!!
Berggrunnen!i!kommunen!er!i!vest!prega!av!harde,!omdanna!grunnfjellsbergartar,!dvs!gneis,!noko!
som!er!typisk!for!store!delar!av!Vestlandet.!I!midtre!og!austre!delar!av!kommunen!kjem!ein!derimot!
inn!i!vestkanten!av!Jotundekket,!eit!stor!område!med!bergartar!som!er!skyvd!over!andre!bergartar.!
Også!desse!er!for!ein!del!harde!og!gjev!opphav!til!ein!nøysam!flora,!på!same!måten!måte!som!
grensa!mot!Voss!er!det!til!og!med!parti!med!ganske!rein!kalkstein,!sjå!figur!3!under.!I!tillegg!må!
nemnast!Raudberget!på!Vikafjellet!som!er!eit!litt!større!felt!med!magnesiumrikt!serpentinberg.!Det!
stikk!opp!frå!terrenget!rundt!og!er!samtidig!lett!synleg!med!sin!raude!farge.!Floraen!på!slike!stader!
er!ikkje!så!artsrik!(for!dei!fleste!planter!er!magnesium!giftig),!men!kan!til!gjengjeld!vere!nokså!ser<
merkt,!med!innslag!av!sjeldsynte!artar!og!rasar!av!artar!som!er!spesielt!tilpassa!slik!mark.!
!
!
Figur!3!Utsnitt!av!berggrunnsgeologisk!kart!over!midtre!delar!av!Sogn,!der!Vik!kommune!dekker!mykje!av!arealet!på!
sørsida!av!fjorden.!Lyseraud!farge!er!for!det!meste!gneis,!og!dei!brune!fargane!i!aust!for!ein!del!gabbro!og!anortositt.!
Dette!er!for!det!meste!harde!bergartar,!og!sjølv!om!dei!dels!kan!vere!rike!på!viktige!mineral,!forvitrar!dei!seint!og!gjev!ofte!
opphav!til!nøysam!vegetasjon.!Da!er!dei!grøne!fargane!med!mykje!fyllitt!glimmerskifer!som!går!gjennom!sentrale!delar!av!
Vik!mykje!betre!eigna!for!ein!rik!flora.!Kjelde!for!kartet:!www.ngu.no!!
Som!for!mykje!av!resten!av!Vestlandet!er!det!bart!fjell!og!eller!areal!med!berre!tynne!lag!av!laus<
massar!som!pregar!kvartærgeologien,!sjå!figur!4!under.!Nokre!stader!er!det!litt!meir!djupe!morene<
dekke,!særleg!i!dalføra!sør!for!Vikøyri.!Her!er!det!ned!mot!fjorden!også!avsett!ein!god!del!materiale!
frå!vassdraga.!Meir!vanleg!i!mange!av!dalføra!er!rasmarker!med!skredmateriale.!Nokre!stader!i!
høgfjellet!finst!større!parti!med!blokkhav!danna!av!frostsprenging.!Elles!er!det!mange!plassar!i!litt!
høgareliggande!skogsterreng!innslag!av!myr!og!torvdanning,!men!desse!dekker!sjeldan!så!store!
areal!at!dei!kjem!fram!på!grove!oversynskart.!Det!er!ikkje!merka!av!nokre!havavsetningar,!men!små!
areal!finst!nok!fleire!stader!langs!fjorden.!!
!
Figur!4!Utsnitt!av!kvartærgeologisk!kart!over!midtre!delar!av!Sogn,!der!Vik!kommune!dekker!mykje!av!arealet!på!sørsida!
av!fjorden.!Lyseraud!farge!er!bart!fjell!eller!tynt!lausmassedekke.!Grøne!farger!viser!derimot!til!tjukkare!morenedekker,!
medan!raude!farger!er!skredmateriale,!brune!torv!og!myr,!samt!fiolette!blokkhav!(som!ein!berre!finn!i!høgfjellet).!Kjelde!
for!kartet:!www.ngu.no!
3.2 Hovudnaturtypar
Alle!dei!7!hovudnaturtypane!finst!i!Vik!kommune.!Variasjonen!i!viktige!naturtypar!er!også!noko!
avgrensa,!med!berre!15!ulike!typar!fanga!opp!under!kartlegginga!(sjå!tabell!1!under,!der!ein!myrlo<
kalitet!er!ført!opp!som!anna!viktig!førekomst).!Betre!undersøkingar!vil!nok!gje!grunnlag!for!å!av<
grensa!fleire!typar,!men!sjølv!om!topografien!er!variert!er!nok!spennvidda!likevel!noko!avgrensa.!
Tabell!1! Oversikt!over!registrerte!naturtypelokalitetar!i!Vik!kommune!fordelt!på!naturtype!og!verdi.!!
Naturtype) Antall) A) B) C) U)
Rasmark,)berg)og)kantkratt) ! ! ! ! !
Sørvendt!berg!og!rasmark! 1! ! 1! ! !
Kantkratt! 1! ! 1! ! !
Fjell) ! ! ! ! !
Kalkrike!område!i!fjellet! 6! 2! 3! 1! !
Parklandskap! 2! ! 2! ! !
Hagemark! 7! 2! 4! 1! !
Naturbeitemark! 23! 5! 13! 5! !
Store!gamle!tre! 2! ! ! 1! 1!
Skog) ! ! ! ! !
Rik!edellauvskog! 7! 3! 4! ! !
Gammal!lauvskog! 1! ! 1! ! !
Bekkekløft!og!bergvegg! 1! ! 1! ! !
Gammal!barskog! 1! ! ! 1! !
Gammal!fattig!edellauvskog! 1! ! ! 1! !
Havstrand/kyst) ! ! ! ! !
Brakkvassdelta!! 3! ! ! 3! !
Anna)viktig)førekomst) 1! ! 1! ! !
Sum) 64) 12) 37) 13) 2)
!
Knapt!ein!prosent!av!Vik!er!rekna!som!myr,!noko!som!ikkje!er!særleg!mykje!samanlikna!med!mange!
andre!kommunar!i!Noreg.!Topografien!med!lite!flatt!terreng!må!ta!mykje!av!skulda!for!dette.!Få!
verdifulle!myrområde!er!da!også!kjent,!og!berre!ved!Solrenningane!i!Stølsheimen!er!ein!naturtype<
lokalitet!avgrensa.!Det!er!usikkert!om!det!finst!rikmyr!i!kommunen,!men!sjølv!små!slike!flekkar!er!
det!viktig!å!ta!vare!på!om!ein!kjem!over!dei.!Sidan!det!er!så!lite!myr,!bør!ein!også!kartlegge!og!ta!
vare!på!sjølv!mindre,!ganske!fattige!myrer!under!skoggrensa.!Det!same!gjeld!kjeldesamfunn,!som!
nok!i!noko!større!grad!må!ha!blitt!oversett!i!undersøkingane!i!kommunen!hittil.!
Kommunen!har!derimot!ein!del!meir!rasmark!og!berg.!Berre!to!lokaliteter!med!rasmarker!og!kant<
sonesamfunn!er!avgrensa!i!naturtypekartlegginga,!men!innslag!av!slike!miljø!finst!opplagt!innanfor!
fleire!lokalitetar.!Dei!fleste!rasmarkene!er!nok!ganske!fattige,!prega!av!hard!og!sur!berggrunn,!men!
særleg!litt!varme!og!tørre!rasmarker!med!innslag!av!finkorna!substrat!kan!vere!levestad!for!mange!
sjeldsynte!og!interessante!artar.!Dette!gjeld!ikkje!berre!karplanter,!men!også!t.d.!virvellause!dyr!
som!sommarfuglar!og!biller.!Mellom!anna!har!desse!plassane!ofte!vorte!siste!stad!engartar!som!
tidlegare!var!utbreidd!i!kulturlandskapet!no!klarar!å!overleva.!!
Samanlikna!med!andre!kommunar!i!Sogn!og!også!dei!fleste!andre!stader!på!Vestlandet!så!er!det!
avgrensa!relativt!mange!rike!fjellmiljø!i!Vik.!Årsaken!er!både!at!kommunen!faktisk!har!ein!del!rik!
fjellvegetasjon,!som!følgje!av!store!areal!med!glimmerskifer!og!fyllitt!på!Vikafjellet,!men!også!at!det!
har!vore!ein!del!undersøkingar!av!desse!miljøa,!der!særleg!Knaben!(1950)!sitt!arbeid!er!viktig.!Bøt<
hun!&!Gjelland!(2005)!skildrar!floraen!på!slike!stader!og!nemnar!der!artar!som!gulsildre,!tuesildre,!
skoresildre,!reinrose,!snøsøte,!myrtevier,!svarttopp,!bergveronika,!flekkmure,!fjellsmelle!og!snø<
mure.!Fleire!av!fjellplantane!i!Vik!er!sjeldsynte!elles!på!Vestlandet!og!har!vestlege!utpostlokalitetar!
her.!
Heile!2/3!av!alle!kartlagde!lokalitetar!i!Vik!er!knytt!til!kulturlandskapet!(41!stykkar).!Årsaken!er!nok!
ikkje!minst!at!det!både!tidlegare!på!1990<talet!og!under!naturtypekartleggingane!på!2000<talet!vart!
6Z-%.*!=.8,%)*,!W!G0/.-6'8.!6%$8.!:9-W/.@!X.,,.!.-!$88&.!G,)0!*-G00;!/)!8:99G0.0!T)-!8%)-,!W!T)%/.!
HW!(%.$-.!6=Z-,!)-,6-$8.!:*!=.-/$(G%%.!8G%,G-9)-8.-!)=!G%$8.!6%)*!T.$%,!:HH!,$%!=W-.!/)*)-@!X.,,.!*&.%/!
$88&.!9$06,!/.$!*)9%.!6,7=$0*6,-.)!$!T)*.9)-8!:*!:H0.!8G%,G-9)-8.-;!)=!T.0*.Y&'-8;!)68;!)%9!:*!
%$0/@!^*6W!(%.$-.!6%W,,.9)-8.-!T)-!=:-,.!8)-,%)*/;!9.0!/.66.!T)-!0:8!(:-!.$0!6,:-!/.%!=:-,.!-./G6.-,!$!
0),G-=.-/$!6:9!('%*&.!)=!:HH*&'/6%$0*!S:*f.%%.-!),,*-:$0*V!$!07)-.!,$/@!X.-$9:,!6.-!/.,!.00:!G,!,$%!W!
=.-.!6H-.$//!9./!)-,6-$8.;!*)9%.!0),G-Y.$,.9)-8.-!6:9!T)-!=:-.!%$,.!*&'/6%)!$!8:99G0.0@!5%.$-.!)=!
/.66.!.-!0:8!T.%6,!,$/%.*)-.!6%W,,..0*.-!6:9!T)-!=:-.!(:-!Y-),,%.0/,.!.%%.-!HW!)0/-.!9W,)-!,G0*=$0,.!
,$%!9.$-!$0,.06$=!Y-G8@!2&'%=!:9!(:8G6.,!HW!8G%,G-9)-869$%&'!T)-!=:-.!*)068.!T'*,;!.-!/.,!:HH%)*,!),,!
9.$-!W!($00.!T.-!$!8:99G0.0@!!
X.,!T)-!:*6W!=:-,.!()0*)!:HH!0:8-.!68:*69$%&'!$!I$8;!9.0!/)!$!(7-6,.!-.88&.!-$8.!./.%%)G=68:*)-!S6:9!
:(,.!T)-!=:-.!07,,)!6:9!T)G6,$0*668:*!('-V@!2%$8.!($06,!(%.$-.!6,)/.-!$!(&:-/%$)0.;!:*!/.0!6,'-6,.!:*!
-$8)6,.!e!\$,-.6,-:0/$!e!.-!=.-0)!6:9!0),G--.6.-=),@!\00:!(%.$-.!68:*69$%&'!9./!./.%%)G=,-.;!:(,.!
6:9!*)9%.!T)G6,$0*668:*)-;!6,W-!0:8!),,!W!8)-,%.**.!$!8:99G0.0@!X.,!6)9.!8)0!*&.%/.!)0/-.!-$8.!
:*f.%%.-!*)9%.!%)G=68:*)-!/:9$0.-,!)=!Y:-.)%.!,-.6%)*!6:9!Y&'-8;!:6H;!-:*0!:*!*-W:-@!2&'%=!:9!/.$!
0:!8)0!6&W!*)9%.!:*!G-'-,.!G,;!.-!/.,!0:8!(.%%.6!(:-!:9,-.0,!)%%.!/.66.!),!/.$!$!H.-$:/)-!S$88&.!9$06,!
HW!DQCC<,)%.,V!T)-!=:-.!T)-/,!G,07,,)@!I.-/$.0!6:9!*)99)%68:*!.-!/$(:-!:(,)6,!)=*-.06)@!X.,!6)9.!
*&.%/!8)068&.!$!.00:!6,'--.!*-)/!(:-!(G-G68:*)0.;!:*!Y.--.!.$0!%:8)%$,.,!9./!*)99)%!(G-G68:*!.-!
8)-,%)*,@!X.-$9:,!YG-/.!.$0!0:8!6.,,!%$,,!Y.,-.!.,,.-!:9!/.,!8)0!($00)6,!-$8!Y)-68:*!S%W*G-,68:*V!$!
8:99G0.0;!6Z-%.*!$!)G6,%.*)6,.!/.%)-;!-G0/,!5-.6=$8!:*!%)0*6!FZ-'7(&:-/.0@!!
#./)0!/.,!8)0!=.-.!=.-/,!W!%.$,.!9.$-!.,,.-!=.-/$(G%%.!8G%,G-%)0/68)H!:*!68:*69$%&'!$!I$8;!.-!/.,!9.$-!
G6$88.-,!:9!/.,!*&.%/!(:-!(.-68=)669$%&'!:*!T)=6,-.0/.-@!X.66.!0),G-,7H.8)-,%.**$0*)0.!T)-!$88&.!
8%)-,!W!()0*.!:HH!.$0!.$0)6,.!6H.6$.%,!=$8,$*!(.-68=)66('-.8:96,!:*!Y.--.!,-.!69W!T)=6,-.0/.-!)=!
*)068.!%W*!=.-/$@!X.$!Y-),,.!(&:-/%$.0.!:*!*.0.-.%,!%$,.!%)G69)66./.88.!('-.-!,$%!),!H:,.06$)%.,!(:-!
(%.$-.!$0,.-.66)0,.!T)=6,-)0/9$%&'!:HH%)*,!.-!%W*,@!?$,,!9.$-!G6$88.-,!.-!/.,!:9!.$0!8)0!6.$.!/.,!6)9.!
:9!(.-68=),0.,@!2Z-%.*!:HH.!HW!60)G(&.%%.,!8)0!/.,!9@)@!=.-.!($68.%)G6.!=),0!9./!.$0!6H.6$.%%!()G0)!
)=!8-.H6!:*!)0/-.!69W/7-!6:9!.$0!YG-/.!T)!8)-,%)*,!:*!,.8.!=)-.!HW@!!
!
5$*G-!U!\$!%$,)!T)=6,-)0/!=./!G,%'H.,!)=!gg!$06,!$!1-0)(&:-/.0@!X.,!Y-),,.!%)0/68)H.,!('-.-!,$%!
3.3 Registrerte naturtypelokalitetar
Med!grunnlag!i!feltarbeidet!i!2005,!samt!bruk!av!eldre!skriftlege!kjelder,!vart!det!utarbeidd!lokali<
tetsskildringar!og!avgrensa!i!alt!64!naturtypelokalitetar!i!Vik!kommune.!Av!desse!er!37!lokalitetar!
heilt!eller!delvis!ut!frå!eige!feltarbeid,!medan!dei!resterande!27!berre!er!ut!frå!eldre!kjelder.!Kjelde<
ne!er!lista!opp!både!under!den!einskilde!lokalitet!og!i!litteraturlista,!samt!nærare!omtalt!i!kapittel!5!
om!kunnskapsnivå.!!
Tabell!2! Oversyn!over!verdifulle!lokalitetar!som!vart!rapportert!til!Fylkesmannen!i!Sogn!og!Fjordane!etter!naturtypeJ kartlegginga!i!Vik!kommune!i!2005.!Nummer!(Nr)!er!det!same!som!er!nytta!i!faktaarka!og!elles!i!denne!rapporten,!medan!
koden!brukt!i!kollonna!”Naturbase”!kan!nyttast!for!å!søkje!seg!fram!til!lokaliteten!i!Naturbase!
(http://geocortex.dirnat.no/silverlightviewer/?Viewer=Naturbase!).!!
Nr# Naturbase# Namn# Naturtype# Kode# Verdi## Areal#
1# BN00042702! Høgalii! Kalkrike!område!i!fjellet! C01! A! 869!
2# BN00042715! Fosse! Slåttemark! D01! B! 10!
3# BN00042717! Ovrid! Slåttemark! D01! B! 6!
4# BN00042746! Hatlelid! Naturbeitemark! D04! A! 11!
5# BN00042745! Øyri!i!Fresvik! Brakkvassdelta! G07! C! 38!
6# BN00042750! Otterhjell! Hagemark! D05! A! 75!
7# BN00042747! Engi! Naturbeitemark! D04! C! 6!
8# BN00042742! Straumsnes! Slåttemark! D01! B! 4!
9# BN00042744! Vigdal<Straumsnes! Rik!edellauvskog! F01! A! 525!
10# BN00042734! Finnabotn! Hagemark! D05! B! 188!
11# BN00042705! Alrekstølen! Naturbeitemark! D04! C! 86!
12# BN00042753! Engum! Hagemark! D05! B! 23!
13# BN00042732! Morki! Hagemark! D05! B! 28!
14# BN00042731! Valsvik! Slåttemark! D01! B! 13!
15# BN00042730! Lee! Hagemark! D05! A! 84!
16# BN00042752! Bjergane! Naturbeitemark! D04! C! 76!
17# BN00042725! Bungum! Slåttemark! D01! U! 52!
18# BN00042708! Heimdal! Parklandskap! D13! B! 4!
19# BN00042710! Skjerven! Hagemark! D05! B! 60!
20# BN00042711! Preststølen! Slåttemark! D01! B! 13!
21# BN00042719! Grønsberg! Naturbeitemark! D04! B! 102!
22# BN00042720! Myrkaskog! Naturbeitemark! D04! B! 9!
Nr# Naturbase# Namn# Naturtype# Kode# Verdi## Areal#
23# BN00042735! Tveit! Hagemark! D05! C! 17!
24# BN00042697! Eiterstrondi! Gammal!fattig!edellauv<
skog! F02! A! 3217!
25# BN00042701! Raudberg! Kalkrike!område!i!fjellet! C01! B! 628!
26# BN00042698! Storehovden! Gammal!fattig!edellauv<
skog! F02! B! 93!
27# BN00042704! Smørklepp! Gammal!barskog! F08! C! 385!
28# BN00042699! Valahola! Kalkrike!område!i!fjellet! C01! A! 351!
29# BN00042699! Holstadstølen! Naturbeitemark! D04! B! 5!
30# BN00042713! Roseim! Naturbeitemark! D04! B! 80!
31# BN00042714! Roseim!vest! Naturbeitemark! D04! B! 8!
32# BN00042722! Nystøl!nord! Naturbeitemark! D04! A! 15!
33# BN00042723! Kålsete! Naturbeitemark! D04! C! 20!
34# BN00042716! Fosse!vest! Naturbeitemark! D04! B! 9!
35# BN00042718! Vetlearvedal!sør!for!
Fosse! Naturbeitemark! D04! C! 9!
36# BN00042707! Skorge! Naturbeitemark! D04! B! 3!
37# BN00042724! Øygarden! Store!gamle!tre! D12! C! 0,2!
38# BN00042729! Dalselvis!utløp!ved!
Valsvik! Brakkvassdelta! G07! C! 33!
39# BN00042728! Holane!i!Framfjorden! Rik!edellauvskog! F01! B! 58!
40# BN00042733! Tenneselvi!sitt!utløp!i!
Indrefjorden! Brakkvassdelta! G07! C! 2!
41# BN00042691! Tjosteinsneset! Rik!edellauvskog! F01! A! 453!
42# BN00042693! Oterskredi! Naturbeitemark! D04! B! 15!
43# BN00042727! Bugnaneset!<!edel<
lauvskog! Rik!edellauvskog! F01! A! 182!
44# BN00042726! Bugnaneset!<!rasmark! Sørvendt!!berg!og!rasmark! B01! B! 79!
45# BN00042737! Hundsåi! Gammal!lauvskog! F07! B! 30!
46# BN00042736! Berva! Bekkekløft!og!bergvegg! F09! B! 51!
49# BN00042706! Danemarkgjelet!
under!Brandholten! Rik!edellauvskog! F01! B! 109!
50# BN00042739! Dalskvammane! Rik!edellauvskog! F01! B! 76!
51# BN00042748! Tretteteigen! Rik!edellauvskog! F01! B! 150!
52# BN00042751! Skard! Naturbeitemark! D04! B! 22!
53# BN00042690! Svea! Slåttemark! D01! B! 1!
54# BN00042709! Gullskreda! Kantkratt! B02! C! 6!
55# BN00042738! Steingjerde! Naturbeitemark! D04! A! 12!
56# BN00042694! Refsdal:!Dalastølane!
øvre! Naturbeitemark! D04! B! 7!
57# BN00042695! Refsdal:!Dalastølane!
nedre! Naturbeitemark! D04! B! 32!
58# BN00042696! Refsdal:!Kolmilevol<
len! Naturbeitemark! D04! A! 7!
59# BN00042721! Refsdal:!Brunnane! Naturbeitemark! D04! A! 14!
60# BN00015836! Solrenningane! Annan!viktig!førekomst! H! B! 462!
61# BN00042749! Breiskreda! Kalkrike!område!i!fjellet! C01! C! 422!
62# BN00042709! Gunnarsete! Parklandskap! D13! B! 9!
63# BN00042692! Grønebakktoppen! Kalkrike!område!i!fjellet! C01! B! 448!
64# BN00042700! Klebberg! Kalkrike!område!i!fjellet! C01! B! 473!
!
!
Figur!6!Oversiktskart!over!kjente!verdifulle!naturtypar!i!vestre!delar!av!Vik!kommune!(Arnafjorden,!Finnabotn!og!Støls<
heimen).!Nummer!er!dei!same!som!i!Naturbase!(berre!at!”BN000”<dvs!fyrste!to!tal!og!tre!siffer!ikkje!er!vist).!
Figur!7!Oversiktskart!over!kjente!verdifulle!naturtypar!i!sentrale!delar!av!Vik!kommune!(Vangsnes,!Viøyra!og!Vikafjellet).!
Nummer!er!dei!same!som!i!Naturbase!(berre!at!”BN000”<dvs!fyrste!to!tal!og!tre!siffer!ikkje!er!vist).!
!
Figur!8!Oversiktskart!over!kjente!verdifulle!naturtypar!i!austre!delar!av!Vik!kommune!(Feios,!Fresvik!og!inn!mot!Fresvik<
breen).!Nummer!er!dei!same!som!i!Naturbase!(berre!at!”BN000”<dvs!fyrste!to!tal!og!tre!siffer!ikkje!er!vist).!
3.4 Raudlisteartar
Eit!sentralt!verktøy!for!å!identifisere!og!klassifisere!viktige!område!for!biologisk!mangfald!er!føre<
komst!av!raudlisteartar.!Den!norske!raudlista!vert!oppdatert!med!jamne!mellomrom!av!Artsdata<
banken.!Den!siste!kom!i!2010!(Kålås!m.fl.!2010)!og!er!basert!på!kjent!kunnskap!om!rundt!21!000!
arter.!
Ein!får!nesten!full!oversikt!over!kjente!førekomstar!av!raudlisteartar!i!Vik!kommune!ved!å!søke!på!
Artskartet!til!Artsdatabanken!(2014).!Eit!søk!der!gav!noko!over!150!treff!for!kommunen!når!tek!
unna!virveldyr!(fugl,!pattedyr,!fisk!og!amfibium),!men!som!følgje!av!at!nokre!er!ført!opp!dobbelt!er!
det!reelle!tal!funn!litt!under!150.!Av!desse!vart!26!funn!gjort!under!naturtypekartlegginga!i!2005.!
Vidare!ligg!det!inne!35!funn!frå!bekkekløftundersøkingane!i!2010!(Hofton!2010,!Hofton!&!Klepsland!
2010,!Klepsland!2010).!Dei!eldste!funna!er!attende!til!1800<talet!(med!1864!som!det!fyrste!som!ligg!
inne),!men!av!eldre!kartleggingar!er!det!nok!særleg!grunn!til!å!merkje!seg!Torkjel!Lillefosse!sine!
kartleggingar!av!karplantefloraen!på!midten!av!1930<talet.!!!
3.4.1 Karplantar
14!raudlista!karplanter!er!lista!opp!for!Vik!kommune!nedanfor,!og!samla!er!det!snakk!litt!over!eit!
50<tals!lokalitetsfunn.!Talet!er!moderat!og!kommunen!er!ganske!tydelig!ikkje!spesielt!rik!på!raudlis<
ta!karplanter.!Dei!fleste!artar!har!da!også!berre!status!nær!truga.!
Fjell!er!faktisk!eit!viktig!miljø,!noko!som!må!seiast!å!vere!litt!uvanleg!for!ei!kommune!på!Vestlandet.!
Både!jøkulstorr,!snøgras!og!grannsildre!er!knytt!til!snøleie!og!andre!fuktige!miljø!med!sein!snøsmel<
ting,!gjerne!i!høgfjellet.!Spesielt!kalkkrevjande!er!ingen!av!desse,!men!dei!unngår!nok!også!oftast!
den!suraste!berggrunnen.!Fjellnøkleblom!trivst!derimot!betre!på!tørre,!kalkrike!berghamre!og!dels!
også!kulturmarkseng!og!i!vegkantar.!Ingen!av!artane!kan!seiast!å!vere!nasjonalt!sjeldsynte,!men!dei!
manglar!stort!set!lenger!vest.!!
I!kulturlandskapet!finn!ein!ikkje!minst!artar!som!stolt<henrik,!sprikepiggfrø,!smånesle!og!bakkesøte.!
Det!er!all!grunn!til!å!merke!seg!at!ingen!av!desse!artane!ser!ut!til!å!vere!funnen!i!kommunen!i!nyare!
tid,!men!en!må!attende!til!20<!og!30<talet,!og!då!kunne!dei!til!dels!verke!ganske!vanlege.!Truleg!finst!
fleire!av!artane!her!fram<leis,!og!t.d.!stolt<henrik!har!nye!funn!frå!nabokommunar!både!i!aust!og!
nord.!Det!er!likevel!grunn!til!å!frykte!at!dei!har!gått!sterkt!attende!her!dei!siste!ti<åra!og!kan!vere!
godt!på!veg!til!å!forsvinne!heilt.!
Dels!i!kulturlandskap,!men!like!ofte!i!rik!skog!finn!ein!artar!som!ask,!alm!og!lækjesteinfrø.!Ask!er!
særleg!truga!av!askesjuke,!medan!alm!både!går!attende!som!følgje!av!almesjuke!(på!Austlandet)!og!
hardt!hjortebeite!(på!Vestlandet).!Også!tilplanting!med!gran!kan!ha!øydelagt!lokalitetar,!medan!
attgroing!av!opne!kulturlandskap!andre!stader!kan!ha!ført!til!auka!førekomst.!Lækjesteinfrø!har!nok!
aldri!vore!nokon!vanleg!art,!men!det!er!heller!ikkje!noko!som!tyder!på!at!arten!har!vorte!sjeldnare.!
Tvert!i!mot!er!begge!dei!kjente!funna!gjort!på!2000<talet.!
Lækjesteinfrø!er!nok!særleg!knytt!til!varme!og!rike!kantsonemiljø!og!det!same!gjeld!stavklokke,!som!
har!spreidde!funn!rundt!Vik!sentrum!og!på!strekninga!Straumsnes<Vigdal.!Arten!er!generelt!sjeld<
synt!på!heile!Vestlandet!og!veks!her!særleg!i!litt!tørre!og!kalkrike!vegskjeringar.!Vik!kan!ha!eit!viktig!
regionalt!ansvar!for!denne!arten.!Ein!meir!rein!skogsart!er!fuglereir,!som!er!registrert!eit!par!gonger!
i!rike!edellauvskogar!i!fjordane!på!1990<talet.!Arten!bør!kunne!finnast!fleire!stader!i!kommunen.!Til!
sist!kjem!klåveden,!ei!utprega!elveøyr<plante!som!vart!registrert!langs!nedre!delar!av!Fresvikelva!for!
snart!80!år!sidan.!Elveforbygging!har!ganske!sikkert!vore!med!å!teke!knekken!på!denne!vesle!og!
noko!isolerte!førekomsten,!og!i!våre!dagar!er!det!berre!langs!Lærdalselva!at!arten!er!kjent!i!Sogn!og!
Fjordane!
!
Tabell!1! Raudlista!karplanteartar!som!er!påvist!i!Vik!kommune!med!lokalitetsnamn!og!ofte!årstal!for!siste!funn.!RaudlisJ testatus!med!grunnlag!i!Norsk!Raudliste!2010!(Kålås!m.fl.!2010).!!
Norsk#namn# Vitskapeleg+namn+ Status# Lokalitetar#
Stavklokke# Campanula!cervicaria! NT! Fleire!funn,!ved!Viksøyra!og!Straumsnes<
Vigdal!
Jøkulstarr# Carex!rufina! NT! Fleire!funn,!ved!Øvre!Fresviksæter,!Ende,!
Fyrjane,!Målestvatn<Høgalii!
StoltEhenrik# Chenopodium!bonusJ
henricus! NT! Eit!ti<tals!funn!i!Feios!og!Fresvik,!ingen!etter!
1935!
Ask# Fraxinus!exelsior! NT! Ein!handfull!funn.!Opplagt!underrapportert!
Bakkesøte# Gentianella!campestris! NT! Funne!på!Bøtun,!Hatlelid!og!Sveå!i!Fresvik!i!
1935!
Sprikepiggfrø# Lappula!myosotis! NT! Fresvikbakken!i!1935!
Lækjesteinfrø## Lithospermum!officinale! NT! Bogeneset,!Dale,!båe!på!2000<talet!
Klåved# Myricaria!germanica! NT! Eit!par!funn!frå!nedre!delar!av!Fresvikelva!i!
1935!
Fuglereir# Neottia!nidusJavis! NT! Eitrestrondi!og!Vigdal<Straumsnes,!på!
1990<talet!
Grannsildre# Micranthes!tenuis! NT! Funne!ved!Målsetevatn<Høgalii!i!1974!
Snøgras## Phippsa!algida! NT! Rambæra!i!1936!
Fjellnøkleblom## Primula!scandinavica! NT! Ein!handfull!funn!ved!Skjelingshaugen,!
Målsetevatn<Høgalii,!Vetlestølen!S!og!
Storaskaret!
Alm# Ulmus!glabra! NT! Eit!ti<tals!funn.!Opplagt!underrapportert!
Smånesle## Urtica!urens! VU! Eit!ti<tals!funn,!særleg!frå!Fresvik,!men!også!
Feios!og!Viøyra,!alle!på!1930<talet!
SUM! 14!artar!! ! Over!50!lokalitetsfunn!
*!!I!tillegg!føreligg!ganske!nytt!funn!av!raudsmelle!Atocion!armeria!(NT)!frå!vegkant!på!Viksøyra!(gjort!av!Eli!Fremstad!i!
2008).!Sjølv!om!arten!var!godt!etablert!her,!så!vart!den!også!rekna!som!innført.!I!Noreg!finst!den!berre!viltveksande!på!
sørlegaste!delar!av!Austlandet!og!Sørlandet.!Bjørnerot!Meum!athamanticum!(VU)!vart!funne!i!mengder!på!Vik!prestegard!
i!1909,!også!denne!ganske!opplagt!innført.!Også!eit!funn!av!kvitpil!Salix!alba!(VU)!frå!Landsvik!i!1969!gjeld!utvilsamt!ein!
innført!art!for!regionen!
Figur!9!Ganske!artsrik,!tørr!vegkant/fjordli!ved!Gullskreda.!På!slike!stader!kan!både!einskilde!raudlista!karplantar,!som!
lækjesteinfrø!og!stavklokke!vekse,!men!i!tillegg!er!potensialet!for!ulike!insekt!svært!høg,!ikkje!minst!artar!som!er!knytt!til!
opne!engsamfunn!i!kulturlandskapet.!Foto:!Geir!Gaarder!
3.4.2 Sopp
Med!grunnlag!i!Artskart!og!Natur2000<basen!for!Vik!ser!det!ut!til!at!det!er!funne!20!raudlista!sop<
partar!i!kommunen.!Talet!er!ikkje!særleg!høgt,!og!det!er!ikkje!minst!grunn!til!å!framheva!at!nesten!
alle!funn!er!gjort!med!grunnlag!i!fire!undersøkingar;!kulturlandskapsundersøkingar!på!Hatleli!i!1994!
(Jordal!&!Gaarder!1995),!edellauvskogskartlegginga!i!Eitrestrondi!i!1995!(Gaarder!1996),!naturtype<
kartlegginga!i!2005!og!bekkekløftundersøkingane!i!2010!(særleg!Klepsland!2010).!Det!er!berre!eit!
avvik!frå!dette,!og!det!gjeld!Jens!Stordal!sitt!funn!av!borksoppen!Hyphoderma!macedonicum!i!1950.!!
Dette!fører!i!neste!omgang!til!at!alle!desse!funna!kan!førast!til!to!ulike!hovudmiljø!–!edellauvskog!og!
kulturmarksenger.!Dei!fleste!edellauvskogsartane!er!vedbuande!sopp!(ospekvitkjuke,!vedalgekølle!
og!kvit!vedkorallsopp!på!ospelæger,!skrukkeøyre,!almebroddsopp,!almekullsopp!og!narregpiggsopp!
på!levande!og!daude!almetre,!samt!svart!tvillingbeger!på!lindelæger).!Berre!ein!marklevande!art!
vart!registrert,!og!det!var!kjempeslørsopp!som!her!ganske!sikkert!veks!som!ein!mykhorriza<art!
saman!med!hassel.!!
Dei!resterande!10!artane!er!alle!knytt!til!kulturmarksenger!og!er!primært!funne!i!naturbeitemark!i!
Vik!(men!dei!kan!like!gjerne!vekse!i!slåttemark).!Dette!gjeld!fingersopp!som!vridd!køllesopp!og!
halmgul!køllesopp,!vokssopp!som!musserongvokssopp,!raudnande!lutvokssopp,!skifervokssopp,!
lutvokssopp!og!sauevokssopp,!jordtunger!som!vrangtunge,!samt!grå!narremusserong!og!gulbrun!
narrevokssopp!(som!eigentleg!ikkje!er!i!slekt!med!dei!ekte!vokssoppane).!
!
Tabell!4! Raudlista!sopparter!som!er!påvist!i!Vik!kommune!og!med!lokalitetsnummer!for!funn!lagt!inn!i!databasen!
Natur2000.!Raudlistestatus!er!ut!frå!Norsk!Raudliste!2010!(Kålås!m.fl.!2010).!!
Norsk#namn# Vitskapeleg+namn+ Status# Lokalitetar#
Ospekvitkjuke# Antrodia!pulvinascens! NT! Eitrestrondi,!Kaldagilet!
Skrukkeøyre# Auricularia!mesenterica! NT! Otreskreda,!Eitrestrondi,!
Bugnaneset,!Vetlestølen!SV!
Gulbrun#narrevokssopp# Camarophyllopsis!schulzeri! NT! Hatleli,!Refsdal!
Vridd#køllesopp# Clavaria!amoenoides! VU! Hatleli!!
Halmgul#køllesopp# Clavaria!flavipes! VU! Steingjerde!
Kjempeslørsopp## Cortinarius!praestans! VU! Straumsnes!
Svart#tvillingbeger## Holwaya!mucida! NT! Eitrestrondi!
Musserongvokssopp### Hygrocybe!fornicata! NT! Roseim,!Holstadstølen,!Skorge,!
Refsdal,!Steingjerde!
Raudnande#lutvokssopp# Hygrocybe!ingrata! VU! Hatleli!
Skifervokssopp### Hygrocybe!lacmus! NT! Nystøl,!Roseim!
Lutvokssopp### Hygrocybe!nitrata! NT! Hatleli!
Sauevokssopp# Hygrocybe!ovina! VU! Nystøl,!Refsdal!
Almebroddsopp## Hymenochaete!ulmicola! VU! Vetlestølen!SV!
E## Hyphoderma!macedoniJ
cum! VU! Odden!
Almekullsopp## Hypoxylon!vogesiacum! NT! Vetlestølen!SV!
Narregpiggsopp## Kavinia!himantia! NT! Eitrestrondi!
Kvit#vedkorallsopp## Lentaria!epichnoa! NT! Berva,!Hundsåi!
Vrangtunge## Microglossum!atropurpuJ reum!
VU! Nystøl,!Holstadstølen,!Refsdal!
Vedalgekølle## Multiclavula!mucida! NT! Hundsåi!
Grå#narremusserong# Porpoloma!metapodium! EN! Hatleli!
SUM! 20!artar!! ! !
!
Figur!10!Vrangtunge!Microglossum!atropurpureum!er!ein!sjeldsynt!og!kravfull!beitemarksopp.!Den!veks!
helst!på!gamle,!omtrent!ugjødsla!beitemarker,!men!kan!også!førekome!i!slåtteenger,!nokre!gonger!i!
gamle!hagar!og!av!og!til!rik!edellauvskog.!I!Vik!er!det!gjort!fleire!funn!i!nyare!tid,!alle!i!naturbeitemark!
som!her!på!Holstad.!Foto:!Geir!Gaarder!
! Figur!11!Hvit!vedkorallsopp!Lentaria!epichona!er!ein!spinkel,!men!elegant!vedlevande!fingersopp!som!veks!
på!morkne!læger!av!ulike!slag,!men!kanskje!særleg!osp.!Arten!er!ikkje!vanleg!på!Vestlandet,!men!finst!nokre!
stader!i!fjordstrøka.!Han!vart!funnen!på!ein!ospelåg!langs!Berva!i!2005!(samt!også!langs!Hundsåi!same!år).!
Foto:!Geir!Gaarder!
3.4.3 Lav
9!raudlista!lavartar!er!funne!i!Vi!kommune,!alle!dei!siste!20!åra.!Dei!er!samstundes!meir!eller!mindre!
lauvskogstilknytta!artar!og!fleire!av!dei!veks!berre!på!grove!og!gamle!tre.!Særleg!gjeld!det!artar!som!
bleik!kraterlav,!almelav,!blådoggnål,!bleikdoggnål!og!dels!kystdoggnål,!der!dei!fire!fyste!i!dette!
distriktet!er!sterkt!knytt!til!gamle!almetre!med!grov!sprekkebork.!Kystdoggnål!kan!vekse!på!ulike!
slag!eldre!lauvtre,!og!det!same!gjeld!kvithovudnål,!skorpefiltlav!og!olivenfiltlav.!Olivenfiltav!veks!i!
tillegg!av!og!til!på!bergveggar!og!kvithovudnål!på!daudt!trevirke!under!berghamre!og!liknande.!
Rimrosettlaven!er!nok!den!arten!som!skil!seg!sterkast!ut,!da!den!berre!veks!på!berghamre!og!da!i!
ganske!open!skog!eller!heilt!opne!miljø.!!!
Tabell!5! Raudlista!lavartar!som!er!påvist!i!Vik!kommune!med!lokalitetsnamn!og!ofte!årstal!for!siste!funn.!RaudlistestaJ tus!med!grunnlag!i!Norsk!Raudliste!2010!(Kålås!m.fl.!2010).!
Norsk#namn# Vitskapeleg+namn+ Status# Lokalitetar#
Kvithovudnål# Chaenotheca!gracilenta! NT! Eiterstrondi,!Skredfjellet!ved!Berva!!
Skorpefltlav### Fuscopannaria!ignobilis! NT! Berva!
Olivenlav### Fuscopannaria!mediterranea!NT! Kaldagilet!
Bleik#kraterlav# Gyalecta!flotowii! VU! Vetlestølen!SV!
Almelav# Gyalecta!ulmi! NT! Vetlestølen!SV,!Vetlestølen!S,!Eitrestrondi!
Rimrosettlav# Physcia!magnussonii! VU! Vetlestølen!SV!
Blådoggnål# Sclerophora!farinacea! VU! Eitrestrondi!
Bleikdoggnål# Sclerophora!pallida! NT! Vetlestølen!SV,!Vetlestølen!S,!Eitrestrondi!
Kystdoggnål# Sclerophora!peronella! NT! Husstavenes<ryggen,!Eitrestrondi,!Risjuv!
Ø,!Kaldagilet!
SUM! 9!artar!! ! !
!
3.4.4 Mosar
Mosar!ser!ut!til!å!ha!vore!lite!ettersøkt!i!Vik!og!berre!ein!raudlistearter!er!så!langt!kjent!herifrå.!Det!
var!eit!funn!Bengt!Kaalaas!gjorde!for!over!100!år!sidan!(i!1898)!i!Storeskaret!av!hårkurlemose!
Didymodon!icmadophilus!(VU),!ein!art!som!er!knytt!til!ganske!rike!berg!i!fuktige!miljø.!!
!
7!raudlista!er!så!langt!funne!i!Vi!kommune,!og!dei!fleste!funna!er!50<80!år!gamle.!Dette!omfattar!ei!
bille!(husbukk)!som!i!Noreg!har!ein!avgrensa!utbreiing!i!fjordstrøka!på!Vestlandet,!der!den!gjer!
skade!på!grovt!tømmervirke!i!gamle!bygningar.!Arten!finst!sikkert!mange!fleire!stader!i!kommunen!
framleis,!men!går!nok!gradvis!attende!etter!kvart!som!dei!gamle!tømmerbygningane!vert!erstatta!
av!moderne!hus!bygd!opp!av!andre!materiale.!Ut!frå!Bøthun!&!Gjelland!(2005)!er!arten!truleg!
utbreidd!langs!fjorden!i!kommunen.!!
Vidare!er!det!to!sommarfuglar!(Argyresthia!ivella!og!knoppurtengmott).!Den!fyste!lever!på!eple,!og!
går!attende!som!følgje!av!sprøyting!av!epletre.!!Knoppurtengmotten!er!derimot!ein!blomsterengart!
som!særleg!lever!på!knoppurtartar.!Tovingen!lita!ramslaukfloge!er!derimot!ein!edellauvskogsart!
som!er!heilt!bunden!til!førekomst!av!ramslauk.!For!denne!er!det!grunn!til!å!gjere!merksam!på!at!
sjølv!om!den!no!står!som!sterkt!truga!på!den!nasjonale!raudlista,!så!har!omfattande!undersøkingar!
på!Vestlandet!dei!siste!par!åra!vist!at!den!er!utbreidd!og!dels!vanleg!i!store!område.!Raudlistestatu<
sen!er!opplagt!satt!alt!for!høgt,!og!det!er!mogeleg!arten!ikkje!bør!stå!på!raudlista!i!det!heile!!!
Liknande!positive!overraskingar!kan!vi!nok!diverre!ikkje!vente!oss!for!artane!knytt!til!kulturlandska<
pet,!noko!som!heilt!sikkert!også!gjeld!dei!tre!siste!insektarta<ne!i!tabell!4.4.!Dette!er!alle!bier,!og!dei!
aller!fleste!av!desse!treng!blomsterrike!eng<er,!der!mange!av!artane!har!gått!attende!etter!kvart!
som!det!gamle,!artsrike!kultur<landskapet!har!forsvunne.!!
Generelt!er!det!nok!all!grunn!til!å!rekne!med!at!det!finst!ein!god!del!fleire!raudlista!insekt!og!andre!
virvellause!dyr!i!Vik!kommune.!Særleg!kan!nok!det!gjelde!artar!som!trivst!i!blomsterenger!og!andre!
opne!miljø!i!varme!låglandsområde!langs!fjorden,!men!også!blant!edellauvskogsartar!bør!det!kunne!
finnast!einskilde!raudlisteartar,!m.a.!slike!som!vil!ha!innhole,!gamle!tre.!
Tabell!6! Raudlista!insekt!som!er!påvist!i!Vik!kommune!med!lokalitetsnamn!og!ofte!årstal!for!siste!funn.!Raudlistestatus!
med!grunnlag!i!Norsk!Raudliste!2010!(Kålås!m.fl.!2010).!
Norsk#namn# Vitskapeleg+namn+ Status# Lokalitetar#
Husbukk# Hylotrupes!bajulus! VU! Vik!(1962)!
E### Argyresthia!ivella! NT! Vik!(1968)!
Knoppurtengmott### Paratalanta!hyalinalis! NT! Framfjord!(1940)!
Lita#ramslaukfloge# Cheilosia!fasciata! EN! Eitrestrondi!(2011)!
Båndpelsbie# Anthophora!quadrimaculata! VU! Hopperstad!(1935)!
Klokkesolbie# Dufourea!dentiventris! NT! Hopperstad!(1935)!
Heimaskebie# Hylaeus!gibbus! NT! Hopperstad!(1935)!
SUM! 7!artar!! ! !
!
!
4 K UNNSKAPSNIVÅ
Vik!kommune!er!ein!ganske!stor!og!svært!mangfaldig!kommune,!der!store!delar!er!tungt!tilgjenge<
leg.!Kunnskapen!om!naturmangfaldet!i!kommunen!er!bygd!opp!gjennom!spreidde!og!dels!tilfeldige!
registreringar,!kombinerte!med!fleire!målretta!kartleggingar!men!med!avgrensa!ressursar.!Mest!
omfattande!og!systematiske!registreringar!har!det!nok!vore!av!kulturlandskap!(sjå!særleg!Hauge!
1990)!og!fjellvegetasjon!(Knaben!1950),!men!dette!har!begge!vore!kartleggingar!etter!ein!metodikk!
som!i!svært!avgrensa!grad!er!tilpassa!naturtypekartlegginga!etter!handbok!13.!!
Samla!sett!må!ein!seie!at!kunnskapen!om!verdifulle!naturtypar!i!Vik!kommune!gjennomgåande!for!
det!meste!er!ganske!dårleg,!men!nokre!stader!kan!den!nok!kanskje!reknast!som!middels!god.!Lokali<
tetane!ligg!tettast!langs!fjorden!og!i!lågareliggande!delar!av!dalføra,!men!samtidig!er!det!også!her!
ein!må!rekne!med!at!dei!fleste!verdifulle!miljøa!ligg.!Ein!må!difor!vere!varsam!med!å!bruke!dette!
som!ein!indikator!på!kor!det!er!minst!sannsynleg!å!finne!nye!verdifulle!lokalitetar.!!
Samla!sett!har!vi!ikkje!funne!grunnlag!for!å!lage!eit!dekningskart!over!naturtypeundersøkingane!i!
kommunen.!Eit!slikt!burde!nok!gjennomgåande!ha!vist!dårleg!dekningsgrad,!med!unntak!av!dei!tre!
bekkekløftundersøkingane!som!vart!gjort!for!få!år!sidan!(Hofton!2010,!Hofton!&!Klepsland!2010,!
Klepsland!2010).!Naturtypekartleggingane!som!har!vore!gjort!(av!Bøthun!&!Gjelland!2005,!samt!vårt!
prosjekt)!er!av!ein!litt!for!tilfeldig!karakter!og!er!også!i!ferd!med!å!verte!såpass!gamle,!at!dei!ikkje!
gjev!grunnlag!for!heva!dekninga!i!vesentleg!grad!for!nokon!område.!!
Når!det!gjelder!skilnader!i!dekning!mellom!naturtypar!og!organismegrupper,!så!er!nok!dekninga!for!
kulturlandskapsmiljø!og!edellauvskog!av!dei!betre,!men!også!innanfor!desse!må!ein!rekne!med!
mange!fleire!lokalitetar,!også!av!høg!verdi.!I!tillegg!kjem!sjølvsagt!nokre!lett!observerbare!og!samti<
dig!sjeldsynte!typar,!som!strandenger!og!brakkvassdelta.!Sjølv!om!fleire!rike!fjellmiljø!er!funne,!må!
ein!også!rekne!med!at!mange!(særleg!små)!slike!står!att!å!registrera.!For!potensielt!talrike!typar,!
som!ulike!kjeldesamfunn!og!rike!rasmarker,!veit!vi!svært!lite.!Kanskje!har!kommunen!verkeleg!få!
slike!lokalitetar,!men!det!kan!også!vere!at!verdiane!har!vore!sterkt!undervurdert!hittil.!!
Når!det!gjeld!organismegrupper!så!er!som!vanleg!karplantefloraen!best!undersøkt.!Det!vart!vel!
knapt!funne!nye!artar!for!kommunen!gjennom!naturtypekartleggingane,!og!denne!floraen!er!i!det!
minste!i!grove!trekk!ganske!godt!kjent!no.!For!andre!viktige!grupper!så!har!det!vore!gjort!litt!under<
søkingar!av!lav!(m.a.!bekkekløftkartleggingane!og!Gaarder!1991,!1996),!men!her!er!det!klare!hol!i!
kunnskapen,!og!også!potensialet!for!å!finne!t.d.!nye!raudlisteartar!for!kommunen!er!godt.!I!enno!
høgare!grad!gjeld!det!mosar!og!sopp.!For!sopp!er!det!riktig!nok!kartlagt!noko!beitemarksopp!(sær<
leg!gjennom!vår!registrering!i!2005),!men!elles!er!sopp!berre!i!liten!grad!undersøkt!(litt!i!bekkekløft<
kartlegginga!og!Gaarder!1996)!og!mosar!har!nesten!ikkje!vorte!fanga!opp!i!nyare!tid!i!det!heile.!Dei!
største!og!alvorlegaste!hola!ligg!likevel!blant!virvellause!dyr,!der!lite!har!vore!gjort!i!eldre!tider!og!
omtrent!ikkje!noko!i!det!heile!i!nyare!tid.!!
!
!
!
!
5 K JELDER
Anonby,!J.!2006.!Framlegg!til!verneplan!for!edellauvskog!i!Sogn!og!Fjordane.!Fylkesmannen!i!Sogn!
og!Fjordane,!rapport!nr!2!–!2006.!98!s.!
Artsdatabanken!2014.!Artskart!1.6.!!http://artskart.artsdatabanken.no/FaneArtSok.aspx!
Blytt,!A.!1869.!Botaniske!observationer!fra!Sogn.!Nyt!Mag.Naturv.!16:!1.!(artikkel!ikkje!sett)!
Bøthun,!M.!1995.!Lindebakkane!i!Fresvik.!Lauvsnes<Vigdalen.!Seminaroppgåve!i!faget!Kultur<
landskapskjøtsel!hausten!1995.!Høgskulen!i!Sogn!og!Fjordane.!Upubl.!rapport,!33!s.!
Bøthun!M.!&!Gjelland!Å.!2005.!Kartlegging!av!biologisk!mangfald!i!Vik!kommune.!Førebels!rapport,!
april!2005.!Med!tilhøyrande!faktaark.!
Direktoratet!for!naturforvaltning!2007.!Kartlegging!av!naturtyper.!Verdisetting!av!biologisk!mang<
fold.!DN<håndbok!13,!2.!utgave!2007:!1<258!+!vedlegg.!
Dybwad,!T.!2004.!Framlegg!til!utviding!av!Stølsheimen!landskapsvernområde!med!Finden!og!Finna<
fjorden.!Fylkesmannen!i!Sogn!og!Fjordane,!rapport!nr!1<2004.!26!s.!
Fylkesmannen!i!Sogn!og!Fjordane,!1979.!Utkast!til!verneplan!for!edellauvskog!i!Sogn!og!Fjordane!
fylke.!
Fylkesmannen!i!Sogn!og!Fjordane,!miljøvernavdelinga!1992.!Verneplan!for!edellauvskog!i!Sogn!og!
Fjordane.!Utkast!til!fagleg!gjennomgang.!Rapport.!
Gaarder,!G.!1991.!Naturregistreringer!i!Sogn!og!Fjordane!1991.!Med!hovedvekt!på!lav!og!sopp.!
Notat,!45!s.!
Gaarder!G.!1996.!!Undersøkelser!av!lav!og!vedboende!sopp!i!4!edellauvskoger!i!Sogn.!Miljøfaglig!
Utredning,!rapport!1996:4.!30!s.!
Hauge,!L.!1990.!Kulturlandskap!og!kulturmarkstypar!i!Vik!kommune.!HSF,!Kulturlandskap!i!Sogn!og!
Fjordane!<!bruk!og!vern,!rapport!nr.!10!
Hofton!T.!H.!2010.!Naturverdier!for!lokalitet!Sopa,!registrert!i!forbindelse!med!prosjekt!Bekkekløfter!
2009.!NaRIN!faktaark.!BioFokus,!NINA,!Miljøfaglig!utredning.!
Hofton!T.!H.,!Klepsland!J.!T.!2010.!Naturverdier!for!lokalitet!Djupedalane,!registrert!i!forbindelse!
med!prosjekt!Bekkekløfter!2009.!NaRIN!faktaark.!BioFokus,!NINA,!Miljøfaglig!utredning.!
Hovig,!E.!og!Wilberg,!J.!H.!1988.!Ornitologiske!og!botaniske!inventeringer!i!en!edellauvskog!i!Arna<
fjord,!Vik!i!Sogn.!Upubl.!hovudoppgåve,!NLH,!Inst.!for!naturforvaltning.!
Ihlen,!P.!G.!&!Hellen,!B.!A.!2008.!Nyasetdalen!Kraftverk,!Vik!kommune,!SF.!Konsekvensvurdering!for!
biologisk!mangfold.!Rådgivende!Biologer.!Rapport!nr!1333.!31!s.!
IUCN!2005.!Guidelines!for!using!the!IUCN!Red!List!categories!and!criteria.!April!2005.!
www.iucn.org/webfiles/doc/SSC/RedList/RedListGuidelines.pdf!!
Jordal,!J.!B.!&!Gaarder,!G.!1995.!Biologisk!mangfold!på!økologisk!drevne!bruk.!Beitemarksopp!og!
planter.!NORSØK.!!Rapport!
Klepsland!J.!T.!2010.!Naturverdier!for!lokalitet!Dalselva,!registrert!i!forbindelse!med!prosjekt!Bekke<
kløfter!2009.!NaRIN!faktaark.!BioFokus,!NINA,!Miljøfaglig!utredning.!
Knaben,!G.!1950.!Botanical!Investigations!in!the!Middle!Districts!of!Western!Norway.!Univ.!Bergen,!
årbok!1950,!naturvitensk.!rekke!nr.!8:!1<117.!
Kvamme,!N.!&!Dybwad,!T.!2002.!Skjøtselsplan!for!Findebotten!i!Stølsheimen!landskapsvernområde!
(framlegg).!Fylkesmannen!i!Sogn!og!Fjordane.!31!s.!
Kålås,!J.!A.,!Viken,!Å.,!Henriksen,!S.!&!Skjelseth,!S.!(red.)!2010.!Norsk!rødliste!for!arter!2010.!Artsda<
tabanken,!Norway.!
Miljøverndepartementet!1997.!St.!Meld.!58,!1996<97.!Miljøvernpolitikk!for!en!bærekraftig!utvikling.!!
Moe,!b.!1994.!Inventering!av!verneverdig!barskog!i!Sogn!og!Fjordane.!NINA!oppdragsmelding!318:!
1<85.!
Singsaas,!S.!&!Moen,!A.!1985.!Regionale!studier!og!vern!av!myr!i!Sogn!Fjordane.!K.!norske!Vidensk.!
Selsk.!Mus.!Rapp.!Bot.!Ser.!1985<1:!1<74.!
Tysse,!T.!2006.!Konsekvenser!for!biologisk!mangfold!ved!utbygging!av!Feiosvassdraget,!Vik!kommu<
ne.!Ambio!miljørådgivning.!Rapport!nummer!25316<1.!34!sider.!(rapport!ikkje!sett)!
Wendelbo,!P.!1957.!Bidrag!til!Sogns!flora.!Blyttia!15:!136<143.!
!
V EDLEGG L OKALITETSSKILDRINGAR
På!dei!neste!sidene!følgjer!faktaark!for!alle!registrerte!naturtypelokalitetar!organisert!etter!stigande!
nummer!(sjå!tabell!2).!Faktaarka!er!basert!på!informasjonen!som!er!lagt!inn!i!databasen!Natur2000,!
og!har!omlag!same!innhald!som!faktaarka!som!visast!på!Naturbase.!NB!!Sidan!dette!er!data!attende!
frå!2005,!er!ikkje!alltid!naturtypane!i!samsvar!med!dagens!system,!og!krava!til!områdeskildringar!
har!vorte!mykje!endra!sidan!den!gong.!!
!
!
!
!
!
!
!
Lok. nr. 1 Svært viktigA
141710001
Høgalii Naturtyperegistreringer
Naturtype: Kalkrike områder i fjellet Utforming: Bergknauser og rasmarker Mosaikk:
Feltsjekk: 26.07.1999 (siste) Beskrivelse
Lokalitetsskildring innlagt av HFj den 21.06.2005 etter feltarbeid av ÅGJ 26.07.1999 (Bøthun &
Gjelland 2005):
“Området kring den nedlagde stølen Pyttane er omtala i EDNA-rapporten som eit av dei områda med mest artsrik fjellvegetasjon på Vestlandet. Området har kalkrik grunn og ligg elles lunt til, skjerma av fjell på alle kantar. Ein del av området består av fyllmassar etter kraftutbygging.” Ho har i tillegg registrert m.a. følgjande artar: Lodnerublom, rundskolm og rynkevier.
Fylkesmannen i Sogn og Fjordane (2005) har med nokre andre artar: Bergstorr, jøkelstorr, sotstorr, bergrublom, snømure og reinrose.
Ein del artsfunn og vurderinga av området bygger på Knaben (1950), samt herbariebelegg ved botanisk museum i Bergen.
Sidan dette er ein av dei plassane i regionen med den rikaste fjellfloraen, virker det riktig å gje det verdi som svært viktig (A). Lokaliteten er grovt avgrensa og Å. Gjelland har da også vurdert at
“det bør gjerast ei grundigare feltregistrering, samstundes med at ein bør føreta ei nyare
avgrensing enn kva ein pr. nå har i EDNA-kartet.” Det er ikkje usannsynleg at området er noko større enn det som er vist på kartet.
Verdivurdering
Artsliste for lokaliteten
Totalt 30 art(er) påvist: Marinøkkel (NT), Fjell-lok, Harerug, Fjellsyre, Fjellfrøstjerne,
Bergskrinneblom, Engkarse, Polarkarse, Lodnerublom, Berggull, Jåblom, Gulsildre, Bergfrue, Raudsildre, Dvergmispel, Reinrose, Snømure, Trefingerurt, Rundbelg, Fjellfiol, Bergveronika, Lækjeveronika, Kattefot, Fjellnøkleblom (NT), Snøsøte, Bakkesøte (NT), Bjønnbrodd, Grønkurle, Sotstarr, Bergstarr.
Skjøtsel og hensyn
Det bør ikkje utførast ytterlegare dumping av massar m.v. i området før ein har føreteke ei meir grundig kartlegging av floraen.
Litteratur
Bøthun M. & Gjelland Å. 2005. Kartlegging av biologisk mangfald i Vik kommune. Førebels rapport, april 2005.
Knaben, G. 1950. Botanical Investigations in the Middle Districts of Western Norway. Univ.
Bergen, årbok 1950, naturvitensk. rekke nr. 8: 1-117.
Lok. nr. 2 Fosse ViktigB Naturtyperegistreringer
Naturtype: Slåtteenger Utforming:
Mosaikk:
Feltsjekk: 08.07.1999 (siste) Beskrivelse
Lokalitetsskildring innlagt av HFj den 21.06.2005 etter feltarbeid av ÅGJ 08.07.1999 (Bøthun &
Gjelland 2005):
“Øvste del av enga er ugjødsla med naturengplantar som blåklokke, blåkoll, gulaks, prestekrage, tepperot, småengkall m.v. Nedste del av enga er noko gjødsla”.
ÅGj skriv at denne enga ligg nedenfor ei tidlegare registrera eng i EDNA-basen (Hauge 1990a).
Denne er ikkje lengre inntakt som slåtteeng.
Ut frå skildringa får lokaliteten under tvil verdi som viktig (B), sidan det er snakk om parti med ganske intakt slåtteeng. Vert bruken endra kan den raskt få ein lågare verdi.
Verdivurdering
Artsliste for lokaliteten
Totalt 10 art(er) påvist: Tepperot, Firkantperikum, Blåkoll, Småengkall, Blåknapp, Blåklokke, Kvitbladtistel, Prestekrage, Gulaks, Sølvbunke.
Skjøtsel og hensyn
Bøthun & Gjelland (2005): “Den tradisjonelle skjøtselen med moderat beiting av sauer vår og haust, samt ein slått på seinsommaren må oppretthaldast for å ivareta mangfaldet i slåtteenga.”
Litteratur
Bøthun M. & Gjelland Å. 2005. Kartlegging av biologisk mangfald i Vik kommune. Førebels rapport, april 2005.
