medført at dette også var tilfelle i 2007. I 2007 blei det halde 57 F-lånsauksjonar. Noregs Bank sin daglege li-kviditetstilførsel gjennom auksjonane varierte mellom
2,0 og 115,8 milliardar kroner, med eit gjennomsnitt på 56,7 milliardar kroner. Løpetida på låna varierte frå 1 til 42 dagar.
rat oppgang i første halvår 2008.
s I bygg og anlegg dempa vek-sten seg i 2007. Mindre etter-spurnad i bustadmarknaden og full kapasitetsutnytting i næ-ringa over lengre tid var dei viktigaste årsakene. Mange av kontaktane gav uttrykk for at dei framover ville leggje større vekt på lønnsemd framfor vekst.
s Innan varehandelen var opp-gangen sterk i første halvår 2007 og noko svakare resten av året. Nivået på salet var svært høgt. Innan tenesteyting var det solid vekst i heile 2007, spesielt for tenester retta mot næringslivet og forretningmes-sig tenesteyting.
med å møte ein vekst i etter-spørselen, 53 prosent som følgje av mangel på arbeids-kraft. Andelen var om lag den same som i november året før.
Det var størst mangel på inge-niørar og fagarbeidarar innan industri og bygg og anlegg.
s Alle næringane rapporterte om moderat vekst i investerings-planane eitt år fram i tid. Samla sett indikerte investeringspla-nane eitt år fram i tid ved slut-ten av 2007 ein noko svakare investeringsvekst enn dei til-svarande planane ved starten av året.
s Det høge aktivitetsnivået ga ein markert auke i sysselset-jinga i 2007. Veksten var ster-kast i tenesteytande sektorar.
s Prisveksten tiltok i alle nærin-gar gjennom 2007 og var i november den høgaste som er blitt registrert i det regionale nettverket. Auken i prisane var sterkast innan bygg og anlegg og tenesteyting retta mot næ-ringslivet. Ei overvekt av bedrif-tene venta at prisane ville stige mindre i 2008 enn i 2007, noko som må sjåast i samanheng med høg prisvekst i mange bransjar i 2007.
s Driftsmarginane auka for alle næringar i 2007, men veksten avtok gjennom året.
Nettverket blei i 2007 også brukt til å undersøkje andre aktuelle problemstillingar. Noregs Bank spurde blant anna om utviklinga i konkurransesituasjon, marginar og produktivitet. Vi spurde også verksemdene korleis dei får dekt
Kap 2. Finansiell stabilitet
Hovudpunkt
2007 har vore eit uroleg år for finansmarknadene og fi-nansinstitusjonane internasjonalt. Uroa har òg hatt verk-nader i dei norske marknadene, men verknadene har ikkje vore så sterke at den finansielle stabiliteten har vore truga.
Det er liten fare for at dei norske finansmarknadene ikkje skal fungere om lag som normalt framover.
Uroa internasjonalt har vore knytt til investeringar i amerikanske bustadlån av dårleg kvalitet. Prisane i den amerikanske bustadmarknaden har stige mykje dei siste åra, og kvaliteten på bustadlåna har derfor ikkje vore eit synleg problem. Men i 2006 stoppa prisoppgangen, og i 2007 tok prisane til å falle. Allereie tidleg i 2007 auka misleghaldet av bustadlån i USA, og etter kvart fall òg prisane på dei verdipapira som hadde bustadlån som trygd.
Dei som hadde lånt pengar for å kjøpe slike verdipapir, fekk vanskar med å fornye låna. Mange freista selje ver-dipapira, men få var viljuge til å kjøpe. Delar av markna-den for kortsiktige verdipapir med trygd i bustader braut saman. Samstundes fall òg prisane på verdipapir med annan type kredittrisiko.
Problema med å ta opp korte lån spreidde seg og blei eit omfattande problem i mange land. Norske bankar mer-ka det særleg ved at dei fekk vansmer-kar med å ta opp lån i amerikanske dollar, men renta i marknaden for norske kroner auka også. Noregs Bank tilførde meir pengar slik mange andre sentralbankar òg gjorde, jamfør oversikta om verksemda i Noregs Bank Pengepolitikk. Problema med dårleg likviditet og høgare renter i pengemarknadene varte likevel ved ut året.
Vanskane med å ta opp lån i dollar kom trass i at nor-ske bankar har høg kapitaldekning og god inntening. Det er heller ikkje noko som tyder på at bankane vil få store tap på utlåna sine den næraste tida. Norske føretak og hushald har ein meir solid økonomi enn på lenge, og det skal mykje til før mange av dei får problem med å betale gjelda si. Det er likevel eit faresignal at gjeldsauken har
vore sterk gjennom fleire år, og særleg hushalda har no svært høg samla gjeld etter sterk vekst i bustadprisane.
Det finansielle systemet omfattar finansinstitusjonane, finansmarknadene og betalingssystemet. Finansiell sta-bilitet inneber at systemet er så robust at det verkar som det skal sjølv om det blir forstyrra av store hendingar innanfor eller utanfor systemet. Systemet skal vere i stand til å formidle finansiering, utføre betalingar og omfordele risiko på ein effektiv måte. Noregs Bank sitt arbeid for å fremje finansiell stabilitet har fire viktige element:
s Overvake faren for alvorlege forstyrringar i det finan-sielle systemet.
s Førebyggje ustabilitet ved å freiste halde risikoen for forstyrringar på eit lågt nivå.
s Arbeide for å halde tilliten til betalingsmidlane oppe.
s Ha beredskap for handsaming av kriser.
Noregs Bank skal medverke til at den finansielle stabilite-ten samla sett er god, og vi følgjer derfor nøye med på kor solide og lønsame dei viktigaste finansinstitusjonane er og kor godt dei viktigaste finansmarknadene verkar. Målet er å oppdage faresignal i god tid, for å kunne ta åtgjerder i samarbeid med Kredittilsynet og Finansdepartementet.
Det blei i 2006 etablert eit utvida trepartssamarbeid mel-lom desse institusjonane.
Noregs Bank har etter sentralbanklova eit allment an-svar for å fremje effektive betalingssystem. Banken skal etter lova om betalingssystem godkjenne og føre tilsyn med dei viktige avreknings- og oppgjerssystema i Noreg.
Noregs Bank har driftsoppgåva for betalingsoppgjeret mellom bankane sine sentralbankkontoar. Banken skal òg forsyne samfunnet med kontante betalingsmiddel.
Desse oppgåvene er utførde utan store problem i 2007.
Det er gjort førebuingar til å fornye oppgjerssystemet for bankane.
Noregs Bank har i 2007 skrive to rapportar om korleis banken ser på stabiliteten i det finansielle systemet, og har gjort synet sitt kjend for både Finansdepartementet, finansnæringa og publikum. Banken ser ved årsskiftet nokre faresignal som litt fram i tid kan truge innteninga og soliditeten i dei norske finansinstitusjonane. Noregs Bank meiner likevel at utsiktene er gode, og at faren er liten for at finansmarknadene ikkje skal fylle
samfunns-oppgåvene sine på ein tilfredsstillande måte. Betalings-systema har fungert som dei skal også i periodar med uro i marknadene, og det er liten fare for at dei skal bli utsette for alvorlege forstyrringar. Noregs Bank bur seg likevel på situasjonar der stabiliteten kan bli truga. I 2007 har banken til dømes vore med i ei nordisk øving om korleis ein skal handtere ein situasjon der ein stor bank med verksemd i fleire land kjem i vanskar.