Kommentarar til høyringsfråsegner i samband med nytt alternativ C for Leikanger kraftverk.

S Sognekraft

Norges vassdrags— og energidirektorat 11. mars 2013

V/Jan Sørensen

Postboks 5091, Majorstua 0301 Oslo

Kommentarar til høyringsfråsegner i samband med nytt alternativ C for Leikanger kraftverk.

Sognekraft AS har no gått gjennom alle høyringsfråsegnene som kom inn i samband med høvringsrunden for tiileggsutgreiingane for Leikanger kraftverk (nytt utbyggingsalternativ C og kulturminner/kulturmiijø i Grindsdalen). Dette notatet gjev til kjenne Sognekraft sitt syn på dei momenta/innspela som kjem fram ihoyringsfråsegnene.

Ta gjerne kontakt med underteikna dersom noko er uklart.

Med helsing Sognekraft AS

J coCbJI-Iåornnes W

h(aw

P duksjonssjef

Vedlegg: Kommentarar til høyringsfråsegner

Sognekraft AS, Postboks 3, 6891 Vik i Sogn —Tefefon: 57 69 86 00 — postognekraftno — www.sognekraftno

S Sognekraft

Følgjande høyringsfråsegner er mottekne og kommenterte:

Leikanger kommune

Fylkesmannen i Sogn 0g Fjordane Sogn og Fjordane fylkeskommune

Riksantikvaren Mattilsynet

Fiskeridirektoratet, region vest

Informasjonskomiteen for Systrondvassdraga Sogn og Fjordane turlag

PPOFJP‘P‘PE-“I‘Jl‘

Leikanger SV Lisbeth Dahle

HH

!—‘.O

Jacques G. Huijbens

H

!”

Torbjørn Hasund

l...

5-”

Magnar Bolstad

H

P

Aslaug Grinde Birkeland

H

E“

Bjørn S. Søisnes

Sognekraft AS, Postboks 3, 6891 Vik i Sogn - Telefon: 57 59 86 00 — post@sognekraft.no — www.sognekraft.no

S Sognekraft

Kommentarar til høvringsfråsegnene:

1. Leikanger kommune

Leikanger kommune har tilrådd at det vert gjeve konsesjon til ei utbygging i samsvar med alternativ A i konsesjonssøknaden (hovudalternativet). Dette vedtaket er basert på ei totalvurdering av fordelar (landskap, kulturmiljø m.m.) og ulemper (produksjonstap og reduksjon i kommunale inntekter) av alternativ C sett i forhold til alternativ A.

Sognekraft er svært positiv til at kommunen stiller seg bak alternativ A.

2. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane

Fylkesmannen i Sogn og Fjordane vurderer alternativ C som eit betre alternativ enn alternativ A, og grunngjev dette i første rekkje ut frå omsyn til landskap, kulturmiljø, naturmiljø, friluftsliv m.m. i området rundt Nvastølen. Vidare peikar dei på at det bør utgreiast om det er mogleg å flytte inntaket til vassverket ned til kote 530, slik at ein unngår inngrep ovanfor inntaksbassenget i Henjaelvi. Fylkesmannen opprettheld og si tilråding om at alternativ B er det beste alternativet totalt sett.

Sognekraft vil først påpeike at det å flytte inntaket til vassverket ned til kote 530 er ei dårleg løysing. Dette framkjem og tydeleg av høyringsfråsegnene frå Leikanger kommune og siv.ing.

Magnar Bolstad. Ei flytting av inntaket ned til kote 530 vil medføre dårlegare kvalitet på drikkevatnet sidan vasskvaliteten i Reiseteåi, som vil bli overført til Henjaelvi, er vesentleg dårlegare enn lovrige elvar. Det vil også medføre klausulering av eit vesentleg større område enn ved innntak i Traståna, samt at det aukar faren for tilførslar av tarmbakteriar frå beitedyr ved Nyastølen. Så det er brei semje om at inntaket til vassverket må ligge i Traståna (som har den beste og mest stabile vasskvaliteten). Dette medfører at det uansett vil bli inngrep i terrenget ovanfor kote 530, m.a. anleggsveg opp til vassverkinntaket, dersom det vert gjeve konsesjon for alternativ C. Desse inngrepa vil og påverke Nvastølen reint visuelt, og redusere den positive verknaden av å flytte inntaket til kraftverket ned til kote 530.

Sognekraft er difor av den klåre oppfatning at ulempene ved alternativ C, i form av produksjonstap, reduserte inntekter til kommune og grunneigarar, osv., er større enn den avgrensa positive verknaden for miljø, friluftsliv m.m. Som tidlegare påpeika ser Sognekraft på alternativ B som eit lite gunstig alternativ pga. konflikten i forhold til kuiturminne/kulturmiljø i Grindsdalen.

3. Sogn og Fjordane fylkeskommune

Sogn og Fjordane fylkeskommune uttaler at dei er samde med Asplan Viak i at konsekvensane for alternativ C er noko mindre enn for alternativ A, og vesentleg mindre enn for alternativ B. Dei kjem likevel ikkje med noko ny tilråding rundt val av alternativ, og Sognekraft tolkar dette som at fylkeskommunen framleis held fast ved at det bør gjevast konsesjon til alternativ A etter tidlegare samla argumentasjon.

Sognekraft AS, Postboks 3, 6891 Vik i Sogn — Telefon: 57 69 86 00 — postésognekrattmo » www.sognekrattno

S Sognekraft

For å underbyggje dette standpunktet viser vi til følgjande konklusjon frå arkeolog Kjell Arne Valvik i Asplan Viak (knytta til verknaden av å flytte inntaka frå kote 600 til kote 530):

Ubetydeleg til liten positiv konsekvens (0/+) dersom vassinntaket framleis blir liggande på kote 600, og middels positiv konsekvens

(++)

Den positive verknaden på kulturminne/kulturmiljø av ei justering av utbyggings-planane (frå alt. A ti! alt. C) vert med andre ord så liten at det, etter Sognekraft sin oppfatning, ikkje på langt nær veg opp for ulempene i form av redusert produksjon og auka utbyggingspris.

Når det gjeld undersøkingsplikta, jf. Kulturminnelova å 9, så tek Sognekraft sikte på å oppfylle den i neste fase, dvs. i samband med utarbeiding av detaljplan for prosjektet etter at konsesjon er gitt.

4. Riksantikvaren

Riksantikvaren konkluderer i si høyringsfråsegn mellom anna med at «Alle dei tre alternativa har stor negativ innverknad på kulturmiljøa i Grindsdalen og Henjadalen om ein ser dalane under eitt». Sognekraft er ikkje einig i denne vurderinga, og viser til utgreiinga frå Asplan Viak der alt. A er vurdert å ha liten til middels negativ konsekvens (—/——), medan tilsvarande vurdering for alt B er middels negativ (--) og liten negativ (-) for alternativ C. Dette tilseier at konsekvensane av ei utbygging for kulturminne og kulturmiljø, spesielt for alt. A og C, er relativt små sett i forhold til den store nytten av prosjektet (auka produksjon av fornybar energi, inntekter til kommune og grunneigarar, osv.)

Vidare stiller ein seg litt undrande til at Riksantikvaren meiner at Sognekraft skal bidra til

«skjøtsel og formidling av kulturminna og kulturmiljøa, rydde skog for å hindre attgroing og bidra økonomisk til oppgradering, utviding eller nybygg av driftsbygningar for å sikre at landskapet fortsatt vert nytta og det spesielle jordbrukslandskapet vert oppretthalde». Dei utfordringane som kulturmiljøet i Grindsdalen står ovanfor, med tanke på attgroing og forfall, har inga kopling mot den kraftverksutbygginga og er i første rekkje grunneigarane og kulturminneforvaltninga sitt ansvar. Dei føreslegne tiltaka kan ikkje relaterast til ulemper/verknader av ei eventuell utbygging av Leikanger kraftverk, og kan soleis ikkje seiast å vere avbøtende tiltak. Tvert i mot vil ei eventuell utbygging medføre auka inntekter til grunneigarane i Grindsdalen, noko som vil gjere dei betre rusta, reint Økonomisk, til å halde kulturlandskap, bygningar og liknande i hevd. l den grad grunneigarane ikkje maktar denne oppgåva sjølve, er det kulturminnemvndigheitene sitt ansvar å ta initiativ til å skjøtte kulturlandskap og kulturminner gjennom si prioritering av tildelte ressursar (over statsbudsjettet).

Når det gjeld undersøkingsplikta, viser vi til kommentaren til Sogn og Fjordane fylkeskommune si fråsegn.

Sognekraft AS, Postboks 3, 6891 Vik i Sogn " Telefon: 57 69 86 00 — postäpsognekraftno - www.sognekraftno

S Sognekraft

5. Mattilsynet

Sognekraft har ingen kommentarar til denne fråsegna utover at det er brei semje om at inntaket til vassverket skal etabferast i Traståna og ikkje på kote 530.

6. Fiskeridirektoratet, region vest

Fiskeridirektoratet har ingen merknader til alternativ C, og Sognekraft har difor ingen kommentar til denne fråsegna.

7. Informasjonskomiteen for Systrondvassdraga

Informasjonskomiteen for Systrondvassdraga (IFS) kommenterer m.a. at dei finn det underleg at ikkje alternativ C er konsekvensutgreia med føresetnad om at inntaket til vassverket vert flytta ned til kote 530. Grunnen til at både Sognekraft og Leikanger kommune har vurdert det som lite realistisk å flytte inntaket ned til kote 530, er opplagte ulemper/utfordringar med omsyn til vasskvalitet og klausulering. Dette er kommentert under pkt 2.

Vidare konkluderer dei med at alternativ C framstår som klart betre enn alternativ A, men at alternativ B totalt sett er det beste alternativet ut frå omsyn til miljø, naturressurser og samfunn. Sognekraft er, som tidlegare nemnt, av den klåre oppfatning at den positive verknaden av å flytte inntaka frå kote 600 til kote 530 vert vesentleg redusert som følgje av at det likevel må byggjast tilkomstveg fram til vassverket sitt planlagde inntak i Traståna.

Skilnaden i konsekvensgrad mellom alt. A og alt. C blir då så liten at den ikkje forsvarer ein reduksjon i produksjonen på heile 22 GWh og ein auke i utbyggingsprisen på 15 Øre/kWh.

Som tidlegare påpeika utgjer 22 GWh om lag den samla produksjonen frå to middels store småkraftverk. l eit slikt perspektiv framstår «tilleggsulempa» ved val av alternativ A framfor alternativ C som marginal. Sognekraft ser det som viktig å utnytte vassdraget på ein best mogleg måte, og då meiner ein at alternativ A totalt sett kjem best ut når ein vurderer ulemper og fordelar opp mot kvarandre.

Avsiutningsvis kjem IFS inn på spørsmålet om sumverknader for ulike tema og område.

Sognekraft vil påpeike at fagrapportene som vart utarbeidde i samband med konsekvensutgreiinga inneheldt ei kort vurdering av sumverknader. Dersom IFS meinte at dette punktet er mangelfullt utgreia, burde det ha vore kommentert i samband med høyringa av konsesjonssøknaden og konsekvensutgreiinga. Ein kan difor ikkje sjå at det er naudsynt med ytterlegare utgreiingar på dette området.

8. Sogn og Fjordane turlag

Til denne høvringsfråsegna har Sognekraft ingen ytterlegare merknader enn det som er kommentert under dei andre fråsegnene.

Sognekraft AS, Postboks 3, 5891 Vik i Sogn — Telefon: 57 69 86 00 — postéäsognekraftno — www.sognel<raft.no

S Sognekraft

9. Leikanger SV

Sognekraft vil påpeike at det er eit viktig prinsipp at ein ved alle utbygginger] arealinngrep søkjer å få mest mogleg nytte (energi) med minst mogeleg ulemper (miljøverknad). Ein ser det difor som hogst reelt å påpeike at produksjonstapet ved å gå frå alt. A til alt. C utgjer samla produksjon i to «normale» småkraftverk. Andre har etterspurt ytterlegare utgreiingar rundt dette med samla verknad/belastning av fleire inngrep, og for Sognekraft framstår det som betre med eit «stort» Leikanger kraftverk enn eit «middels stort» Leikanger kraftverk og to småkraftprosjekt for å oppnå den same produksjonen. Den samla belastninga på miljø, naturressursar og samfunn vil med stort sannsyn vere minst om ein går for det første alternativet.

10. Lisbeth Dahle

Sognekraft vil nok ein gong påpeike at sumverknader av Leikanger kraftverk og andre planlagde inngrep i området er omtala og vurdert i dei ulike fagrapportane. KU-programmet frå NVE er med andre ord oppfylt på dette punktet.

Elles konstaterer ein at Sognekraft har eit anna syn på omfanget av både positive og negative konsekvensar ved ei utbygging enn det som framkjem i denne fråsegna. Ein meiner at utbygginga har akseptable konsekvensar sett i forhold til den betydelege produksjonen av fornybar energi som utbygginga vil gje.

Ein har ikkje ytterlegare kommentarar til denne fråsegna.

11. Jacques G. Huijbens

Når det gjeld drikkevassforsvninga syner ein til utbyggingsavtalen med Leikanger kommune som harfylgjande innhald:

Dersom Sognekraft AS tapper magasinet i Store Trastodalsvotnet ved mindre tilsig, skal dette aldri medføre fare for vannforsyningen. Det er et krav til at kraftuttak til Leikanger Kraftverk er underordnet drikkevannsforsyningen. Sognekraft AS og Leikanger kommune vil avtale nærmere vilkår for tapping av magasinet iStore Trastada/svatnet.

Dersom utbygging av Leikanger Kraftverk elles påvirker vannkvaliteten og en sikker og tfb‘redsstr'llende drikkevannsforsynfng, plikter Sognekraft AS å gjennomføre avbøtende tiltak.

12. Torbjørn Hasund

Denne fråsegna omhandlar i stor grad sjølve konsesjonsprosessen og NVE si rolle, og ein ser ikkje noko grunn til å kommentere dette. Avslutningsvis konkluderer han med at alt. C er betre enn alt. A, men at det berre er alt. B som nærmar seg målsetjinga om å sikre ei heilskapleg og miljøvennleg forvaltning. Sognekraft er av den oppfatning at den heilskaplege tilnærminga skjer gjennom Samla Plan, der det er opna opp for utbygging i enkelte vassdrag medan andre er verna for å sikre eit representativt utval av norsk vassdragsnatur for framtida. Verken Henjaelvi eller Grindselvi er vurdert å ha store nok kvaliteter til at

Sognekraft AS, Postboks 3, 6891 Vik i Sogn -Telefon: 57 69 86 00 — post@sognekraft.no — www.sognekraftno

S Sognekraft

vassdraga har blitt verna, og styresmaktene har med det opna for at ei utbygging kan gjennomførast dersom den samfunnsmessige nytten er større enn ulempene.

13. Magnar Bolstad

Sognekraft vil påpeike at avtalen med Leikanger kommune er klar på at Leikanger kraftverk berre kan utnytte vatn frå Store Trastadalsvatnet i periodar der tilsiget er større enn vassverket sitt behov.

Sognekraft er samd i at flytting av inntaket for drikkevassforsyninga frå kote 600 til kote 530 er ei vesentleg dårlegare løysing med omsyn til vasskvalitet og det vil krevje klausulering av eit mykje større fjellområde.

14. Aslaug Grinde Birkeland

Denne fråsegna er i stor grad knytta opp mot Seljevollen i Grindsdalen, og kulturminne/kulturmiljø som ein finn der. Sognekraft vil påpeike at alternativ C i svært liten grad vil påverke Seljevollen (unnataket er kraftlinja frå Suppam). Alternativ B derimot, har vesentleg større konsekvensar for Seljevollen og området rundt. Dette er og grunnen til at Sognekraft primært ønskjer å byggje ut det alternativet som ligg lengst frå Seljevollen og det nasjonalt viktige kulturlandskapet i Grindsdalen, nemleg alternativ A.

Elles går mykje av kommentarane på omsøkte tiltak som ikkje er knytta opp mot konsesjonssøknaden for Leikanger kraftverk, eller tilleggsutgreiinga, og ein ser difor ikkje nokon grunn til å kommentere lokaliseringa av planlagt transformatorstasjon i Grindsdalen, linjetrasé mot Fjærland, etc.

15. Bjørn S. Sølsnes

Det som går på drikkevassforsyning er kommentert fleire stader i dette notatet, og ein gjentek ikkje denne argumentasjonen.

Elles er det ein god del personlege synspunkt og vurderingar som framkjem i høyringsfråsegna, og fleire av desse er kommentert tidlegare.

Når det gjeld konklusjonen/oppsummeringa så vil vi påpeike at Owalternativet naturleg nok alltid kjem best ut i ei slik samanlikning. Det ligg i sakens natur at ei utbygging av vasskraft alltid vil kunne kome i konflikt med andre interesser, som naturmiljø, friluftsliv, landskap, etc. Ei viktig rettesnor i den nasjonale energi- og miljøpolitikken må vere å få mest mogleg fornybar energi med minst mogeleg negative konsekvensar. Sognekraft er av den oppfatning at alternativ A gjev det beste forholdet mellom kostnad og nytte av dei tre alternative utbyggingsløysingane, og slik sett oppfyller denne målsettinga.

Sognekraft AS, Postboks 3, 5891 Vik i Sogn — Telefon: 57 69 86 00—postéJsognekraftno — www.sognekraft.no