Láhkaásahus sámediggeválgga birra
Kapihtal 1. Láhkaásahusa ulbmil ja doaibmaviidodat ... 2
Kapihtal 2. Jienastanvuoigatvuohta ja Sámedikki jienastuslohku ... 2
Kapihtal 3. Válljehahttivuohta ja geatnegasvuohta vuostáváldit válljejumi ... 4
Kapihtal 4. Válgaorgánat ... 5
Kapihtal 5. Sámepolitihkalaš organisašuvnnaid registreren ... 5
Kapihtal 6. Listoevttohusat ja daid gieđahallan ... 8
Kapihtal 7. Jienastanlihpuid hábmen ja deaddileapmi ... 10
Kapihtal 8. Ovdagihtiijietnaaddin ... 13
Kapihtal 9. Jietnaaddin válgadikkis ... 15
Kapihtal 10. Jietnaaddimiid ja jienastanlihpuid geahččaleapmi, lohkan, protokolleren jna. ... 17
Kapihtal 11. Mandáhtajuohkin ja evttohasválljen ... 20
Kapihtal 12. Eanetlohkoválga ... 21
Kapihtal 13. Válgga gustovašvuođa iskan. Váidda ... 22
Kapihtal 14. Ođđa válgaloahpparehkenastin válgaáigodagas ... 22
Kapihtal 15. Iešguđet mearrádusat ... 23
Kapihtal 16. Fápmuibidjan ... 24
Láhkaásahus sámediggeválgga birra
Láhkavuođđu: Mearriduvvon gonagaslaš resolušuvnna bokte juovlamánu 19. b. 2008 geassemánu 12. b. 1987 nr 56 lága láhkavuođu mielde Sámedikki ja eará sámi riektedilálašvuođaid birra (sámeláhka) § 2-1, §2-4, §2-7 ja §2-11. Ovddiduvvon Bargo- ja
searvadahttindepartemeanttas (dál Gielda- ja ođasmahttindepartemeanta).
Lasihuvvon láhkavuođđu: Delegerenmearrádus juovlamánu 10. b. 2004 nr. 1607. Ođđasisorganiserenmearrádusjuovlamánu 18.b.
2009 nr. 1582.
Rievdadusat:. Rievdaduvvon miessemánu 15. b. 2009 nr. 514, miessemánu 6. b. 2011 nr. 459, juovlamánu 19. b. 2012 nr. 1333, borgemánu 16.b. 2013 nr. 983, guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusaid bokte.
Kapihtal 1. Láhkaásahusa ulbmil ja doaibmaviidodat
§ 1. Láhkaásahusa ulbmil
Ulbmil láhkaásahusain lea láhčit dili nu ahte sámi álbmot galgá beassat válljet iežaset ovddasteddjiid Sámediggái friddja, njuolggo ja čiegus válggaid bokte.
§ 2. Láhkaásahusa doaibmaviidodat
Dát láhkaásahus gusto sámediggeáirasiid válljemii.
Kapihtal 2. Jienastanvuoigatvuohta ja Sámedikki jienastuslohku
§ 3. Jienastanvuoigatvuohta
Sámediggeválggas lea buohkain jienastanvuoigatvuohta geain lea jienastanvuoigatvuohta suohkanstivraválggas biirres, ja geat válgabeaivvi leat čálihuvvon Sámedikki jienastuslohkui biirres.
§ 4. Sámedikki jienastuslohku
(1) Sámedikki jienastuslohku galgá čálihuvvot suohkaniid mielde.
(2) Jienastuslohku ráhkaduvvo daid jagiid go lea válga Sámediggái ja válga suohkanstivrraide ja fylkkadikkiide. Vuođđun geavahuvvo suohkana álbmotregisttar, maŋimus válgga jienastuslohku ja dat gáibádusat čálihit jienastuslohkui dahje sihkkojuvvot jienastuslogus mat leat boahtán maŋemusat geassemánu 30. beaivvi. Álbmotregisttareiseválddis lea ovddasvástádus fuolahit ahte Sámediggi oažžu daid
álbmotregisttardieđuid, maid dárbbašuvvojit go galgá ráhkadit jienastuslogu.
(3) Olbmot geat leat deavdán 18 jagi dahje geat devdet 18 jagi kaleandarjagi mielde, ja geat devdet sámelága § 2-6 eavttuid, galget registrerejuvvot Sámedikki jienastuslohkui.
(4) Jienastanvuoigatvuođalaš sápmelaččat geat leat registrerejuvvon ássančujuhusain Norggas, galget čálihuvvot jienastuslohkui dan suohkanis gos ledje registrerejuvvon álbmotregistaris ássin geassemánu 30.
beaivvi válgajagis.
(5) Jienastanvuoigatvuođalaš sápmelaččatSvalbárddas ja Jan Mayenis galget čálihuvvotjienastuslohkui dan suohkanis gos maŋemus ledje registrerejuvvon álbmotregistaris ássin.
(6) Jienastanvuoigatvuođalaš sápmelaččat geat orrot Norgga olggobealde galget čálihuvvot jienastuslohkui dan suohkanis gos maŋemus ledje registrerejuvvon álbmotregistaris ássin. Dát gusto dušše jus lea leamaš
registrerejuvvon jienastuslohkui čálihuvvon maŋemus logi jagis ovdal válgabeaivvi. Olgoriikkas orru norgga sápmelaččat, geat eai deavdde dáid eavttuid, fertejit ohcat čálihuvvot jienastuslohkui. Ohcamušas galgá ohcci duođaštit ahte son ain lea Norgga stáhtalahttu jus son ii leat leamaš registrerejuvvon riikka ássin goassege maŋimus logi jagis válgabeaivvi ovdal.
(7) Sápmelaččat, geat leat diplomatiija dahje konsuláhtalágádusa bargit ja sin bearatgoddi, galget čálihuvvot jienastuslohkui dan suohkanis gos maŋemus ledje registrerejuvvon álbmotregistaris ássin. Jus sii eai goassege leat leamaš registrerejuvvon álbmotregistarii Norgga ássin, de galget čálihuvvot jienastuslohkui Oslos.
0 Rievdaduvvon miessemánu 6. b. 2011 nr. 459, borgemánu 16.b. 2013 nr. 983 láhkaásahusaid bokte.
§ 5. Čáliheapmi Sámedikki jienastuslohkui
(1) Čáliheapmi Sámedikki jienastuslohkui dahkko Sámelága § 2-6 mielde. Čálihangáibádus jienastuslohkui galgá leat boahtán Sámediggái maŋemusat geassemánu 30. b. válgajagis jus gáibádusa galgá sáhttit vuhtiiváldit válggas, earret dalle go dát olmmoš sáhttá čálihuvvat § 10 bustáva c) dahje d) mielde.
(2) Sámediggi sáhttá mearridit skovi maid sáhttá geavahit jienastuslohkui čálihangáibideapmái.
§ 6. Sámedikki ovddasvástádus girjet sámi jienastuslogu
Sámediggi galgá ráhkadit Sámedikki jienastuslogu ovttaskas suohkanii ja dahkat ahte dat lea gávdnamis sámeválgastivrii ja lohkanválgastivrii nu fargga go vejolaš.
§ 7. Jienastuslogu almmuheapmi
Maŋemusat miessemánu 31. b. válgajagis galgá Sámediggi almmuhit dieđu ahte buohkat geat atnet iežaset jienastanvuoigatvuođalažžan § 3 mielde, sáhttet sáddet dieđu Sámediggái ja gáibidit čálihuvvot Sámedikki jienastuslohkui. Diehtu galgá boahtán Sámediggái maŋemusat geassemánu 30. beaivvi. Jienasteaddjit geat leat čálihuvvon jienastuslohkui maŋemus logi jagi mielde, eai dárbbaš ohcat čálihuvvoma. Almmuhus galgá maid sisttisdoallat dieđu ahte son gii ii doala áigemeari, ii beasa oassálastit válgii, earret dalle go dát olmmoš sáhttá čálihuvvot jienastuslohkui § 10 bustáva c) dahje d) mielde. Almmuhusas galgá maiddái dieđihuvvot ahte sii geat háliidit čálihuvvot jienastuslohkui, sáhttet oažžut čálihanskovi jus váldet oktavuođa Sámedikkiin.
0 Rievdaduvvon borgemánu 16. b. 2013 nr. 983 láhkaásahusa bokte.
§ 8. Sámedikki jienastuslogu almmolaš geahčadeapmi
(1) Sámeválgastivra galgá fuolahit ahte Sámedikki jienastuslohku lágiduvvo almmolaš dárkkisteapmái nu fargga go vejolaš. Jienastuslohku galgá leat almmolažžan vel válgabeaivvi dan jagi go lea Sámediggeválga ja dan jagi go lea válga suohkanstivrraide ja fylkkadikkiide.
(2) Sámeválgastivra almmuha goas ja gos dan sáhttá geahčadit ja dieđiha maiddái ahte sáhttá bivdit
boasttuvuođaid divvojuvvot ja movt dan dahká. Jus suohkanis ii leat oktage gii lea čálihuvvon jienastuslohkui, de ii leat almmuheapmi bákkolaš. Suohkaniin gos báikkálaš dilálašvuođat dahket dan govttolaččamussan, sáhttá almmuheapmi dáhpáhuvvat njuolggodieđáhussan juohke oktii gii lea čálihuvvon jienastuslohkui.
0 Rievdaduvvon miessemánu 6. b. 2011 nr. 459 láhkaásahusa bokte.
§ 9. Gáibádus divvut ja ođastit Sámedikki jienastuslogu
(1) Gii oaivvilda ahte son ieš dahje muhtin eará lea boastut čálihuvvon dahje guđđojuvvon Sámedikki
jienastuslogus, sáhttá gáibidit ahte Sámediggi njulge boasttuvuođa. Gáibádus galgá leat čálalaš ja ákkastuvvon.
(2) Sámediggi sáhttá ođastit jienastuslogu nu guhká go lea praktihkalaččat vejolaš dan dahkat.
(3) Sámediggi ii galgga čálihit jienastuslohkui dahje sihkkut das geange jus dat olmmoš dainna lágiin čálihuvvo jienastuslohkui eambbo go ovtta suohkanis dahje ii gártta čálihuvvot jienastuslohkui ovttage suohkanis. Dakkár oktavuođain ii galgga Sámediggi ođastit jienastuslogu ovdalgo dárkkista ahte nuppi suohkana jienastuslohku ođastuvvo seamma láhkai.
(4) Sámediggi ii galgga čálihit jienasteaddji jienastuslohkui ovtta suohkanis jus son juo lea čálihuvvon jienastuslohkui muhtin eará suohkanis ja lea addán ovdagihtiijiena dán suohkanii.
§ 10. Sámedikki jienastuslogu ođasteami vuođđu maŋŋil geassemánu 30. beaivvi
Sámedikki jienastuslogu sáhttá ođastit maŋŋil geassemánu 30. beaivvi dušše čuovvovaš dilálašvuođaid geažil:
a) Gáibádus divvut boasttuvuođaid, boasttuvuođaid fuomášeapmi dahje váidda.
b) Fárrendieđáhus mii ii registrerejuvvon ovdalgo jienastuslohku čálihedje, muhto mii ollii
álbmotregisttareiseváldái ovdal mearridáhtona (skjæringsdato) geassemánu 30. beaivvi. Dat olmmoš galgá čálihuvvot jienastuslohkui dan suohkanis gosa son fárre ja sihkkojuvvot jienastuslogus dan suohkanis gos son fárre eret.
c) Olgoriikkas ássi sápmelaččaid ohcan čálihuvvot jienastuslohkui. Son galgá čálihuvvot jienastuslohkui dan suohkanis gos son maŋemus lei registrerejuvvon ássin.
d) Ohcan čálihuvvot jienastuslohkui sápmelaččain geat leat fárren ruovttoluotta Norgii. Son galgá čálihuvvot jienastuslohkui dan suohkanis gosa son lea fárren. Jus sisafárrensuohkan lea eará suohkan go dat gos son lei registrerejuvvon ássin dalle go fárrii olgoriikii, de galgá dieđáhus maiddái sáddejuvvot ovddeš ássansuohkanii. Jus son lea juo čálihuvvon jienastuslohkui dán suohkanis, de galgá son sihkkojuvvot das dieđáhusa vuođul.
f) Jápmindieđáhus. Su namma galgá sihkkojuvvot jienastuslogus, jus son ii juo leat addán dohkkehuvvon ovdagihtiijiena.
g) Dieđáhus ahte olgoriikka stáhtaborgárat geat muđui deavddášedje jienastanvuoigatvuođa eavttuid válgabeaivvi, leat fárren riikkas eret maŋŋil geassemánu 30. beaivvi. Sin galgá sihkkut jienastuslogus
§ 11. Sámedikki jienastuslogu rievdadusaid dieđiheapmi
Sámediggi galgá jođáneamos lági mielde sáddet dieđu sutnje geasa Sámedikki jienastuslogu ođasteamit gusket, mat leat dahkkon čálihanohcama, njulgengáibádusa dahje fuomášuvvon boasttuvuođaid vuođul. Jus son gii čálihuvvo jienastuslohkui juo lea jienastuslogus eará suohkanis, de galgá čáliheapmi dakkaviđe dieđihuvvot dan suohkana sámeválgastivrii, lassin dan suohkana sámeválgastivrii gos jienasteaddji čálihuvvo
jienastuslohkui.
§ 12. Jienastuslohkogáhppálagaid fidnenvejolašvuohta
(1) Buohkain geat bidjet listtu válgii, lea vuoigatvuohta nuvttá oažžut ovtta gáhppálaga jienastuslogus.
Jienastuslohkogáhppálagaid galgá dáhttut Sámedikkis ovdal dan áigemeari maid Sámediggi lea mearridan.
(2) Evttoheaddjit sáhttet oažžut eambbo jienastuslohkogáhppálagaid ja maiddái dihto jienasteaddjijoavkkuid registreremiid, jus sii ieža mákset liigegoluid.
(3) Jienastuslogu nubbehusčállosat ja vejolaš eará materiála mat leat vuođđuduvvon jienastuslohkui, sáhttet geavahuvvot dušše politihkalaš ulbmiliidda ja eai galgga addojuvvot boaittos olbmuide jus ulbmil ii leat politihkalaš gieđahallan. Ii leat lohpi ovttastit jienastuslogu eará almmolaš registariiguin.
(4) Sámedikkis galgá leat bajilgovva geaidda lea addán jienastuslohkogáhppálagaid ja galgá fuolahit ahte buot gáhppálagat máhcahuvvojit Sámediggái dahje billistuvvojit guđa mánu sisa maŋŋil válgga. Vuostáiváldis lea ovddasvástádus das ahte jienastuslohkogáhppálagaid máhcahuvvojit dahje billistuvvojit guđa mánu sisa maŋŋil válgga.
§ 13. Válgakoarta
Sámediggi čállá juridihkalaččat válgakoartta buot jienastanvuoigatvuođalaččaide geat leat čálihuvvon
Sámedikki jienastuslohkui ja geain lea ássančujuhus riikkas (earret Svalbárddas ja Jan Mayenis). Válgakoarttas fertejit leat dieđut guđe válgastivrii dahje lohkanválgastivrii ovdagihtiijietnaaddin galgá sáddejuvvot.
Kapihtal 3. Válljehahttivuohta ja geatnegasvuohta vuostáváldit válljejumi
§ 14. Válljehahttivuohta
Válljehahtti Sámediggái lea juohkehaš gii lea čálihuvvon Sámedikki jienastuslohkui válgabiirres ja lea
álbmotregistaris registrerejuvvon ássin ovtta suohkanis válgabiirres válgabeaivvi, ja gii ii leat eretčuldojuvvon dahje luvvejuvvon, ja sus lea geatnegasvuohta vuostáváldit válljejumi.
§ 15. Eretčuoldin válggas
(1) Sámedikki hálddahusa bargiid ii leat vejolaš válljet Sámediggái.
(2) Lea go olbmo vejolaš válljet Sámediggái boahtá das lea go sus virgi Sámedikkis válgabeaivvi.
§ 16. Vuoigatvuohta gáibidit luvvema
(1) Vuoigatvuohta gáibidit luvvejuvvot válljemis Sámediggái lea a) sus gii ovdal válgajagi loahpa lea deavdán 60 jagi,
b) sus gii lea leamaš Sámedikki lahttun maŋimus njeallje jagi,
c) sus gii Sámedikki válgalávdegoddái duođašta ahte ii nákce doaimmahit geatnegasvuođaidis Sámedikki lahttun almmá eahpegorálaš váttisvuođaid haga, ja
d) sus gii lea miellahttu organisašuvnnas (joavkkus, bellodagas dahje sullasaš ovttastusas), mii lea
registrerejuvvon § 19 mielde, go guoskevaš olmmoš lea biddjojuvvon evttohassan listaevttohussii, man ii leat dát organisašuvdna ovdanbuktán
(2) Evttohasat geat leat biddjojuvvon listaevttohussii fertejit ohcat beassat luovus ovdal dan áigemeari maid Sámedikki válgalávdegotti lea mearridan, muđui manahit vuoigatvuođa sihkkojuvvot listaevttohusas.
(3) Válljejuvvon áirras dahje sadjásašáirras gii ii leat geatnegahttojuvvon vuostáváldit válljejumi, ferte
čálalaččat dieđihit váldá go vuostá válljejumi vai ii, golmma beaivvi sisa maŋŋil go lea ožžon dieđu Sámedikki válgalávdegottis. Muđui adno válljejupmi leat vuostáváldojuvvon.
Kapihtal 4. Válgaorgánat
§ 17. Sámeválgastivra. Jienastanstivrrat
(1) Suohkaniin gos leat 30 dahje eanet jienastuslogus galgá leat sámeválgastivra maid gielddastivra ieš vállje.
Suohkaniin gos leat unnit go 30 jienastuslogus doaibmá válgastivra sámeválgastivran.
(2) Dat jienastanstivrrat mat leat nammaduvvon válgalága § 4-2 mielde, galget maiddái doaibmat sámediggeválgga jienasteamis.
§ 18. Sámedikki válgalávdegoddi
(1) Sámedikki válgalávdegottis lea ovddasvástádus ráhkkanahttit ja čađahit válgga. Sámedikki válgalávdegottis galget leat unnimusat vihtta miellahtu ja várrelahtu, ja dan nammada Sámediggi. Miellahtuin ja várrelahtuin galgá leat jienastanvuoigatvuohta sámediggeválggas.
(2) Válgalávdegotti jođiheaddji mearrida čoahkkinbáikki ja gohčču válgalávdegotti vuosttas čoahkkimii.
(3) Sámedikki válgalávdegoddi lea geatnegahttojuvvon dahkat dušše daid bargguid mat čuvvot sámelága ja dán láhkaásahusa njuolggadusain. Sámedikki hálddahus doaibmá lávdegotti čállingoddin.
Kapihtal 5. Sámepolitihkalaš organisašuvnnaid registreren
§ 19.. Registrerema váikkuhusat
(1) Organisašuvdna (joavku, bellodat dahje sullasaš ovttastus), mii deavdá § 20 eavttuid, sáhttá ohcat Sámedikkis beassat registrerejuvvot dihto namain.
(2) Sámedikki registreren mearkkaša ahte organisašuvnnas lea áidnavuoigatvuohta bidjat válgalisttaid sámediggeválgii registrerejuvvon namain.
(3) Sámediggi galgá girjet registara dain namain mat registrerejuvvojit dán láhkaásahusa njuolggadusaid mielde.
(4) Sámedikki mearrádusaid nammaregistrerenáššiin ii sáhte váidit.
§ 20. Sámedikki registrereneavttut
(1) Jus Sámediggi galgá sáhttit registreret nama, de ii galgga sáhttit nama seaguhit a) eará sámepolitihkalaš ovttadagain mii lea registrerejuvvon Sámedikkis dahje
b) eará bellodagain mii lea registrerejuvvon Bellodatregistis, geahča válgalága kapihtal 5
(2) Erenoamáš sivaid geažil sáhttá Sámediggi muđuige biehttalit registreret nama.
(3) Ohcama mielddusin galgá organisašuvdna bidjat čuovvovaš duođaštusaid:
a) organisašuvnna vuođđudanbeavdegirjji,
b) dieđuid das geat leat válljejuvvon organisašuvnna miellahttun doaimmahanorgánas, ja geain lea fápmudus ovddastit organisašuvnna áššiin dán láhkaásahusa mielde
c) njuolggadusaid, mat mearridit guđemuš organisašuvnna orgána dat vállje organisašuvnna doaimmahanorgána, ja
d) unnimusat 200 olbmo vuolláičállaga geain lea jienastanvuoigatvuohta sámediggeválggas, ahte sii háliidit nama registrerejuvvot. Julggašteaddji galgá leat jienastanagis maŋimusat ohcanjagi loahpageahčen dan jagi go ohcan ovddiduvvo. Jus ohcan ovddiduvvo unnit go jagi ovdal válgga, de lea doarvái ahte
julggašteaddji joksá jienastanagi válgajagis. Julggaštusas galgá leat julggašteaddji namma, riegádandáhton ja čujuhus. Julggašteaddji galgá ieš leat vuolláičálli ja beaivádeaddji. Ii oktage julggaštus galgga leat eambbo go jagi boarrásat go ohcan.
(4) Ohcan galgá leat girjejuvvon Sámedikkis ovdal ođđajagimánu 2. beaivvi válgajagis jus registreremis galgá leat váikkuhus válggas.
§ 21. Ohcama ovddideapmi. Vuolláičálagáibádusat (1) Sámediggi lea registtargirjejeaddji.
(2) Nama registrerenohcamii geavahuvvo ohcanskovvi maid Sámediggi lea ráhkadan
(3) Sámediggi ráhkadahttá skovi maid sáhttá geavahit čoaggit doarjjajulggaštusaid nammaregistreremii.
Namma galgá čuožžut dan skovis masa doarjjajulggaštusat čállojuvvojit. Dasto galget skovis leat sajit nammii, riegádandáhtonii, poastačujuhussii, vuolláičállagii ja beaivádeapmái. Vuolláičállagat galget čállojuvvot báhpirii. Ovdalgo ohcan sáddejuvvo sisa, de berre nummirastit julggaštusaid dađistaga. Doarjjajulggaštusaid skovvi ii leat almmolaš áššebábir, gč. almmolašvuođalága § 13 ja hálddašanlága § 13 vuosttas lađđasa nr. 1.
(4) Go sádde ohcamiid dahje dieđuid Sámediggái, de gáibiduvvo čálalaš julggaštus gulahallanolbmos ahte leat rievttes dieđut mat dieđihuvvojit.
0 Rievdaduvvon miessemánu 15. b. 2009 nr. 514 láhkaásahusaid bokte.
§ 22. Registrerejuvvon nama rievdadeapmi. Registrerejuvvon organisašuvnnaid oktiičaskin ođđa namain (1) Registrerejuvvon organisašuvdna sáhttá ohcat rievdadit registrerejuvvon nama. § 20 mearrádusat gustojit seamma láhkai. Vuođđudanbeavdegirjji sadjái galgá biddjot mielddusin dan čoahkkima beavdegirji gos nama rievdadeapmi mearriduvvui. Jus organisašuvdna oaččui unnimusat 60 jiena válgabiirres dahje unnimusat 200 jiena oppa riikkas maŋimus sámediggeválggas, de eai gusto § 20 goalmmát lađđasa bustáva d mearrádusat.
(2) Jus guokte dahje eanet registrerejuvvon organisašuvnnat časkojit oktii ja ohcet registrerema ođđa namain, de dat lohkkojuvvo nammarievdadanohcamin. Vuođđudanbeavdegirjji sadjái galgá biddjot mielddusin dan čoahkkima beavdegirji gos oktiičaskin mearriduvvui ja ohcat registrerejuvvot ođđa namain. Jus okta organisašuvnnain oaččui unnimusat 60 jiena válgabiirres dahje unnimusat 200 jiena oppa riikkas maŋimus sámediggeválggas, de eai gusto § 20 goalmmát lađđasa bustáva d mearrádusat.
§ 23. Registrerema sihkkun. Go registrerejuvvon namma šaddá friddja.
(1) Registrerema váikkuhus nohká ja registrerejuvvon namma šaddá friddja go organisašuvdna ii leat bidjan listta ovttage biirii guovtti čuovvovaš sámediggeválggas. Nama galgá dalle sihkkut Sámedikki registaris.
(2) Seamma gusto njeallje jagi maŋŋil go organisašuvdna lea loahpahuvvon dahje lea molson nama.
§ 24. Dieđut dan birra geat leat organisašuvnna doaimmahanorgánas
(1) Registrerejuvvon organisašuvnnat galget jus dieđut mat ovdal leat registrerejuvvon rivdet, de galget organisašuvnnat dieđihit Sámediggái geat organisašuvnna doaimmahanorgána miellahtut leat. Duođaštussan galgá dan čoahkkima beavdegirjji mas ođđa doaimmahanorgána válljejuvvui biddjot mielddusin.
(2) Ovdal golggotmánu 15. beaivvi jagi ovdal válgajagi galgá Sámediggi dieđihit organisašuvnnaide ja muitalit makkár dieđut leat registrerejuvvon daid birra. Seammás galgá organisašuvnnaide dieđihit ahte áigemearri sáddet ođđa dieđuid dahje duođaštit daid válgii guoski dieđuid mat leat registrerejuvvon organisašuvnna doaimmahanorgána čoahkkádusa birra, lea ođđajagimánu 2. beaivvi válgajagis. Dieđut organisašuvnna doaimmahanorgána rievdadeami birra mat bohtet maŋŋil ođđajagimánu 2. beaivvi, muhto ovdal njukčamánu 31. beaivvi válgajagis, sáhttet biddjojuvvot Sámedikki registara ođasteami vuođđun.
(3) Sámediggeválgii ráhkkanettiin galget válgaeiseválddit bidjat vuođđun daid dieđuid maid Sámediggi lea registreren njukčamánu 31. beaivvi válgajagis.
§ 25. Dieđut mat galget registrerejuvvot. Almmolašvuohta. Dieđiheapmi
(1) Jus leat vuostálasdieđut registrerenáššis, de mearrida Sámediggi guđemuš dieđut galget biddjojuvvot registrerema vuođđun. Sámediggi galgá gozihit ahte ášši lea čielggaduvvon nu bures go vejolaš ovdalgo dahká mearrádusa.
(2) Sámedikki registaris galget leat dakkár dieđut go organisašuvnna namma, čujuhus, gulahallanolmmoš ja geat organisašuvnna doaimmahanorgána miellahtut leat. Dain olbmuin geat registrerejuvvojit
gulahallanolmmožin ja doaimmahanorgána miellahttun galget registaris leat dakkár dieđut go namma,
ássančujuhus ja riegádannummir dahje D-nummir. Buot registara dieđut leat almmolaččat earret dakkár dieđut go riegádannummir ja D-nummir ja doaimmahanorgána miellahtuid ássančujuhusat.
(3) Dieđiheaddji galgá oažžut dieđu das makkár dieđuid Sámediggi registrere organisašuvnna birra. Diehtu dakkár mearrádusa birra mii guoská organisašuvnna nammii dahje doaimmahanorgána čoahkkádussii galgá maiddái sáddejuvvot daidda geat ledje registrerejuvvon doaimmahanorgána miellahttun dalle go Sámediggi journálii merkii rievdadanohcama dahje -dieđáhusa.
§ 26. Mearrádusaid almmuheapmi
(1) Sámediggi galgá almmuhit mearrádusaid ođđa namaid registrerema birra, organisašuvnnaid oktiičaskimiid birra ja namaid sihkkuma birra. Sámediggi almmuha iežas Interneahttasiidduin.
(2) Eará registrerejuvvon organisašuvnnaide galgá dieđihit sierra ođđa namaid registrerema birra.
Kapihtal 6. Listoevttohusat ja daid gieđahallan
§ 27. Almmuheapmi
Sámedikki válgalávdegoddi galgá maŋemusat guovvamánu 28. beaivvi válgajagis almmuhit ávžžuhusa jienastanvuoigatvuođalaččaide sáddet sisa válgalistoevttohusa. Gáibádusat válgalistui galget boahtit ovdan almmuhusas..
§ 28. Gáibádusat listoevttohussii
(1) Áigemearri buktit listoevttohusaid lea dii. 12 njukčamánu 31. beaivvi válgajagis. Listoevttohus adnojuvvo sisabuktojuvvon go dat lea joavdan Sámediggái. Seamma bellodat dahje joavku sáhttá bidjat dušše ovtta válgalisttu juohke válgabiirii.
(2) Listoevttohus ferte deavdit čuovvovaš eavttuid:
a) Listoevttohusasferte čuožžut ahte gusto sámediggeválgii.
b) Listoevttohusasgalgá leat bajilčála mii albmada guhte bellodat dahje joavku lea ovddidan evttohusa, ja guđemuš válgabiirre várás dat lea. Jus listoevttohus lea ovddiduvvon organisašuvnnas mii lea
registrerejuvvon Sámedikkis, de galgá registrerejuvvon namma leat bajilčálan. Bajilčállaga ii galgga muđui sáhttit malssidit registrerejuvvon politihkalaš bellodaga namain, registrerejuvvon sámepolitihkalaš organisašuvnnain dahje eará listoevttohusaid bajilčállagiin válgabiirres.
c) Listoevttohus válgabiirriin gos galget leat guovtti rájes njealji mandáhta rádjái galgá devdojuvvon ovcci evttohasa namain geat leat válljehahttit biirres. Jus válgabiirres galget leat vihtta dahje eanet mandáhtat, de galget evttohasat listtus leat unnimusat ovcci dahje duppala rádjái oppalaš mandáhttalogus biirres.
Sámediggi sáhttá mearridit ahte goappaš sohkabealit galget leat ovddastuvvon unnimusat 40 proseanttain juohke listtu evttohuvvon evttohasaid gaskkas. Dakkár mearrádus galgá leat dahkkojuvvon maŋemusat juovlamánu 15. beaivvi jagi ovdal válgajagi. Sámediggeválgga listoevttohasat eai galgga leat evttohassan eará listoevttohusain. Listtuin galget leat evttohasaid ovdanamma, goargu ja riegádanjahki. Sáhttá maid albmadit evttohasaid virggi dahje ássančujuhusa. Dan galgá dahkat jus dat lea dárbbašlaš amas malssidit seamma listtuid evttohasaid. Jus listoevttohusas albmada evttohasaid virggi ja/dahje ássanbáikki, de galgá dan dahkat buot listoeavttohasaid guovdu. Oktasašlisttuin sáhttet evttoheaddjit albmadit iešguđet
evttohasaid gullevašvuođa daidda joavkkuide, mat leat evttohusa duohken.
d) Listoevttohusa galget unnimusat 30 olbmo vuolláičállit, geat leat biirre jienastuslohkui čálihuvvon. Jus listoevttohus lea vuolgán organisašuvnnas maid Sámediggi lea registreren, ja mii maŋimus
sámediggeválggas oaččui unnimusat 60 jiena válgabiirres dahje unnimusat 200 jiena oppa riikkas, de lea doarvái ahte guovttis organisašuvnna báikkálaš ossodaga stivralahtuin válgabiirres leat vuolláičállán listoevttohusa. Seamma gusto organisašuvnnaide maid Sámediggi lea registreren maŋŋil ovddit sámediggeválgga. Jus registrerejuvvon organisašuvdna bidjá listoevttohusa ovttas joavkkuin mii ii leat registrerejuvvon, de gusto dattetge vuosttas čuokkis. Eará listoevttohusat go dat mat gullet nuppi ja goalmmát čuoggái, galget leat vuolláičállojuvvon báhpirii.
e) Listoevttohus ferte sisttisdoallat luohttámušolbmo ja sadjásašáirasa nama sin gaskkas geat leat čállán vuollái listoevttohusa. Sis galgá leat váldi šiehtadallat Sámedikki válgalávdegottiin listoevttohusa rievdademiid birra. Go registrerejuvvon organisašuvnna listoevttohusa vuollái leat guokte báikkálaš ossodaga stivralahtu čállán, de adnojuvvoba soai luohttámušolmmožin ja sadjásašáirrasin. Go listoevttohus mii ii gula ovddit čuoggái ii čilge geat luohttámušolbmot leat, de adnojuvvojit guokte bajimus vuolláičálli luohttámušolmmožin ja sadjásašáirrasin.
f) Listoevttohus berre sisttisdoallat vissis meari namaid sin searvvis geat leat vuollái čállán listoevttohusa, ja sii galget doaibmat luohttámušlávdegoddin dainna fápmudusain ahte sáhttet geassit ruovttoluotta
listoevttohusa. Go listoevttohus lea vuolgán registrerejuvvon organisašuvnnas, de adnojuvvo báikkálaš
ossodaga stivra luohttámušlávdegoddin. Eará listoevttohusain adnojuvvojit vihtta vuosttas vuolláičálli luohttámušlávdegoddin ja golbma čuovvovačča fas sadjásašáirrasin.
(3) Listoevttohus ii galgga sisttisdoallat earalágan dieđuid jienasteddjiide go daid maid dát paragráfa diktá.
0 Rievdaduvvon guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusa bokte
§ 29. Listoevttohusa mildosat
Listoevttohusas galget leat čuovvovaš mildosat:
a) Bajilgovva evttohasaid riegádandáhtoniin.
b) Bajilgovva listoevttohusa vuolláičálliid riegádandáhtoniin ja ássančujuhusain.
c) Jus evttohas ii leat registrerejuvvon álbmotregistarii válgabiirre ássin go listoevttohus addojuvvo sisa, de ferte mielddusin evttohasa julggaštus ahte son lea válljehahtti válgabeaivvi.
d) Jus evttohas ii leat válljehahtti iežas virggi geažil, de ferte evttohasa julggaštus mielddusin ahte son lea heaitán virggis válgabeaivvi.
§ 30. Listoevttohusa vuolláičállagat. Jávohisvuođageasku
Dieđuid dan birra geat leat listoevttohusa vuolláičállán § 28 nuppi lađđasa d bustáva vuosttas čuoggá mielde, ii leat lohpi almmuhit jávohisvuođageaskku geažil, gč. hálddašanlága § 13 vuosttas lađđasa nr. 1 ja dán
láhkaásahusa § 21 goalmmát lađđasa. Diehtu dan birra geat listoevttohusa luohttámušolbmot leat, lea almmolaš.
§ 31. Listoevttohusaid máhcahangohččun
Sisaaddojuvvon listoevttohusa sáhttá luohttámušlávdegoddi gohččut máhcahuvvot. Máhcahangohččuma julggaštus ferte leat buktojuvvon maŋemusat dii. 12 cuoŋománu 20. beaivvi válgajagis.
0 Rievdaduvvon guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusaid bokte.
§ 32. Listoevttohusaid gieđahallan. Válgalisttuid dohkkeheapmi
(1) Listoevttohusat galget biddjojuvvot geahčadeapmái dađistaga go bohtet sisa.
(2) Sámedikki válgalávdegoddi mearrida ovdal geassemánu 1. b. válgajagis sáhttet go válgalistoevttohusat ja listoevttohusaid máhcahangohččumat dohkkehuvvot.
(3) Jus listoevttohus ii deavdde láhkaásahusa gáibádusaid go dat sisabuktojuvvo, galgá válgalávdegoddi
šiehtadaladettiin listoevttohusa luohttámušolbmuiguin geahččalit heivehit evttohusa láhkaásahusa gáibádusaide.
Seammá guoská listoevttohusa máhcahangohččuma julggaštussii.
(4) Válgalávdegoddi galgá buot listoevttohusaid evttohasaide dieđihit ahte sin leat bidjan listoevttohussii ja ahte sis lea vejolašvuohta ohcat beassama. Dat vuolláičálli dahje evttohas gii lea eanet listoevttohusain, galgá
gohččojuvvot vissis áiggi sisa dieđihit guđemuš listoevttohusas son háliida leat. Muđui son biddjojuvvo dan listoevttohussii mii buktojuvvui sisa ovddimus.
(5) Maŋŋil go listoevttohusaid sisabuktináigemearri lea dievvan, sáhttet evttoheaddjit rievdadit listoevttohusaid dušše nu movt lea dárbbašlaš láhkaásahusa gáibádusaid ektui.
(6) Jus evttohas sihkkojuvvo listoevttohusas, mearrida luohttámušolmmoš galgá go ođđa namma biddjojuvvot guoros sadjái, vai galget go čuovvovaš evttohasat sirdojuvvot bajás rievddakeahtes ortnega mielde ja listtu vuolimussii lasihuvvot ođđa namma. Eará sirddašeamit eai leat lobálaččat. Jus listoevttohusaid
sisabuktináigemearri lea dievvan, galgá luohttámušolmmoš bidjat julggaštusa mielddusin, mas ođđa evttohas cealká ahte son miehtá leat listtu evttohassan.
(7) Jus lea eahpečielggas, geas dat lea vuoigatvuohta ovddastit registrerejuvvon organisašuvnna válgabiiredásis ja geas dat lea vuoigatvuohta bidjat listtu, de galgá válgalávdegoddi dáhttut organisašuvnna váldostivrras cealkámuša ja gieđahallat ášši dan vuođul.
§ 33. Dieđáhus evttoheddjiide. Dohkkehuvvon válgalisttuid almmuheapmi
(1) Nu fargga go listtut leat dohkkehuvvon, galget luohttámušolbmot oažžut dieđu dan birra ja oažžut kopiija dohkkehuvvon listtus.
(2) Jus listoevttohus ii dohkkehuvvo, de galget listoevttohusa luohttámušolbmot oažžut dieđu dan birra jođáneamos lági mielde ja dieđu váidinvejolašvuođa ja dan eavttuid birra.
(3) Go listoevttohusat leat dohkkehuvvon, galget almmolaš válgalisttut biddjojuvvot geahčadeapmái.
Sámedikki válgalávdegoddi almmuha dohkkehuvvon válgalisttuid bajilčállagiid ja dieđiha gos daid beassá geahčadit
§ 34. Váidda
Váidda mas gáibida rievdadit válgalávdegotti mearrádusa dohkkehit dahje hilgut listoevttohusa, galgá ovddiduvvot čieža beaivvi sisa dan rájes go dohkkehuvvon válgalisttuid bajilčállagat almmuhuvvojedje. Jus váidaga ákkastallan lea ahte registrerejuvvon nama áidnavuoigatvuohta lea rihkkojuvvon dán láhkaásahusa kapihttala 5 mielde, de lea registrerejuvvon organisašuvnnas maid váidinvuoigatvuohta. Muđui gustojit kapihttala 13 váidinmearrádusat.
Kapihtal 7. Jienastanlihpuid hábmen ja deaddileapmi
§ 35. Jienastanlihpuid deaddileapmi
Sámedikki válgalávdegoddi fuolaha ahte buot válgabiirriid dohkkehuvvon listtuin deaddiluvvojit jienastanlihput ovdalgo ovdagihtiijietnaaddin álgá riikkas borgemánu 10. beaivvi.
0 Rievdaduvvon miessemánu 15. b. 2009 nr. 514 láhkaásahusaid bokte
§ 36. Gáibádusat jienastanlihpuide evttohasnamaiguin
(1) Jienastanlihpuid hábmema oktavuođas galgá vuhtii váldit ahte jienastanlihpuid galgá leat álki lohkat.
(2) Jienastanlihput galget leat alihat.
(3) Sámediggeválggas galgá jienastanlihpu olggobealis leat ivdnejuvvon minsttarsiidu man ivdnekoda lea C35 M0 Y5 K0 ja sevdnjes ravda bajágeahčen. Jienastanlihpu olggobealis galgá leat bagadanteaksta vilges vuođu alde. Jienastanlihpu siskkobealli galgá leat vielgat mas lea bellodaga dahje joavkku namma ja evttohasaid namat, ja máhccunravda mas lea seamma minsttar ja ivdnekoda go olggobealis.
(4) Jienastanlihppu galgá sisttisdoallat dieđuid movt jienasteaddji sáhttá rievdadit bajimus evttohasaid ortnetvuoru listtus, gč. § 39. Ortnetvuoru rievdadeapmái galgá jienastanlihpus leat kolonna ruvttuiguin gurutbealde evttohasa nama. Kolonna bajilčála galgá leat «Nr.».
(5) Stivramearkkat sáhttet biddjot sihke siskkobeallái ja olggobeallái jienastanlihpus.
(6) Jienastanlihpus sáhttá leat sirdašahtton máhcci (forskutt falsing). Maŋŋil máhccuma galgá jienastanlihpu sturrodat leat govdodat 150 x allodat 203 millimehtera. Dat galgá leat deaddiluvvon 90 grámma vilges báhpirii.
(7) Jienastanlihppu galgá sisttisdoallat:
a) Dieđu makkár válgii jienastanlihppu gusto
b) Bajilčállaga mii čájeha makkár bellodagas dahje joavkkus listu lea vuolgán. Bajilčála galgá deaddiluvvot čálasturrodagain mii lea unnimusat 20 čuoggá.
c) Ovdanamma, goargu ja riegádanjahki evttohasain geat vulget evttohassan listui. Diehtu evttohasaid virggi ja/dahje ássanbáikki birra sáhttá biddjot jienastanlihppui. Dan galgá dahkat jus dat lea dárbbašlaš amas malssidit seamma listtuid evttohasaid. Jus dakkár dieđut biddjojit jienastanlihppui, de galgá dahkkot buot evttohasaide listtus. Jienastanlihpuide mat gusket muhtin oktasašlistui, sáhttá maid bidjat dieđu ovttaskas evttohasaid gullevašvuođa daidda joavkkuide, mat leat evttohusa duohken.
(8) Jienastanlihpu olggobealli galgá leat ná oaidnit:
[LS1]
Jienastanlihpu olggobealli (minsttarsiidu) galgá ná oaidnit:
[LS2]
0 Rievdaduvvon borgemánu 16.b. 2013 nr. 983, guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusaid bokte
§ 37. Geatnegasvuohta buvttadit guoros jienastanlihpuid
Sámedikki válgalávdegoddi fuolaha ahte buvttaduvvojit guoros alit jienastanlihput. Guoros jienastanlihput galget leat seammaláganat go dábálaš jienastanlihput.
§ 38. Vuoigatvuohta oažžut jienastanlihpuid
Ovttaskas válgalisttu luohttámušolmmoš sáhttá gáibidit oažžut nu máŋga jienastanlihpu go áigu, maid ieš máksá. Dakkár gáibádusa galgá ovddidit ovdal áigemeari maid Sámedikki válgalávdegoddi mearrida.
§ 39. Jienasteddjiid vejolašvuohta rievdadit jienastanlihpuid
(1) Sámediggeválggas sáhttá jienasteaddji rievdadit dan ortnetvuoru movt evttohasat leat biddjon jienastanlihppui, dainna lágiin ahte čállá dan evttohasnummara maid háliida ovddabeallai evttohasnama.
Jienasteaddji ii sáhte rievdadit eambbo daid vihtta bajimus evttohasaid jienastanlihpus, dahje oppalaš logu mandáhtaid mat galget válljejuvvot biirres, jus dát lohku lea eambbo go vihtta.
(2) Eará rievdadeamit jienastanlihpus eai lohkkojuvvo válgalohkamis.
Kapihtal 8. Ovdagihtiijietnaaddin
§ 39a. Jienasteaddjit geat sáhttet dušše ovdagihtii jienastit
(1) Jienasteaddjit geat leat čálihuvvon jienastuslohkui suohkaniin gos leat unnit go 30 olbmo čálihuvvon sáhttet dušše ovdagihtii jienastit, gč. sámelága § 2-3. Guđiid suohkaniidda dát guoská mearriduvvo dan vuođul movt Sámedikki jienastuslohku lei geassemánu 30. beaivvi dan jagis go maŋemus lei suohkanstivra- ja
fylkkadiggeválga.
(2) Suohkaniin gos leat unnit go 30 olbmo čálihuvvon jienastuslohkui, gč. vuosttaš lađđasa nuppi čuoggá, galgá sámeválgastivra ovdal go ovdagihtiijietnaaddin álgá dieđihit jienasteddjiide dan birra ahte sii sáhttet jienastit sámediggeválgii dušše ovdagihtiijietnaaddima áigodagas. Dieđiheapmi galgá leat čálalaččat ja galgá dušše sisttisdoallat dieđuid
a) láhkavuođu birra man dihte jienasteaddji sáhttá dušše ovdagihtii jienastit, b) guđe suohkanis jienasteaddji lea čálihuvvon jienastuslohkui,
c) goas ovdagihtiijietnaaddima áigodat lea,
d) guđiid báikkiin suohkanis váldet vuostá ovdagihtiijienaid, e) vejolašvuođaid birra jienastit ovdagihtii eará suohkaniin, ja
f) beassama birra jienastit olgoriikkas, Svalbárddas ja Jan Mayenis.
0 Rievdaduvvon miessemánu 6. b. 2011 nr. 459, juovlamánu 19. b. 2012 nr. 1333 láhkaásahusaid bokte.
§ 40. Ovdagihtiijietnaaddima áigodat. Almmuheapmi
(1) Jienasteapmi sámediggeválgii dáhpáhuvvá seamma áiggis go stuoradiggeválgii, gč. válgalága § 8-1.
Sámeválgastivra almmuha ovdagihtiijietnaaddima áiggi ja báikki.
(2) Jienasteaddjis lea alddis ovddasvástádus addit ovdagihtiijiena dakkár áiggis ahte dat joavdá sámeválgastivrii dahje lohkanválgastivrii ovdal disdaga maŋŋil válgabeaivvi dii. 17.
(3) Jienasteaddjit geat leat olgoriikkas, earret Svalbárddas ja Jan Mayenis, ja geat eai sáhte jienastit
ovdagihtiijienastanáigodagas dahje válgadikkis, sáhttet váldit oktavuođa suohkaniin ja jienastit suoidnemánu 1.
beaivvi rájes gitta dassá go ovdagihtiijietnaaddin álgá borgemánu 10. beaivvi válgajagis.
(4) Válgastivra lea geatnegahtton fuolahit ahte jienasteaddjit geat váldet oktavuođa suohkaniin áigodagas suoidnemánu 1. beaivvis borgemánu 9. beaivái besset jienastit.
(5) Válgastivra almmuha báikki dakkár jienasteapmái. Válgastivra berre, nu guhkás go vejolaš, váldit vuhtii jienasteddjiid sávaldaga jienastanáiggi dáfus.
(6) Válgalága ja válgaláhkaásahusa ovdagihtiijienaid njuolggadusat gustojit seamma láhkai.
0 Rievdaduvvon miessemánu 15. b. 2009 nr. 514, guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusaid bokte.
§ 41. Gii sáhttá váldit vuostá ovdagihtiijienaid Válgalága § 8-2 gusto seamma láhkai.
§ 42. Guđiid báikkiin sáhttá váldit vuostá ovdagihtiijienaid
(1) Jienasteapmi galgá dáhpáhuvvat seamma lanjain go ovdagihtiijietnaaddin stuorradiggeválggas. Válgalága ja válgaláhkaásahusa § 25 ja § 26 gusto seamma láhkai.
(2) Jienasteaddjit geat leat ohcan beassat jienastit ovdagihtii stuoradiggeválggas válgalága § 8-3 mielde, eai dárbbaš sáddet sierra ohcamat sáhttit ovdagihtii jienastit sámediggeválggas. Válgastivrra jođiheaddji fuolaha ahte sámeválgastivra oažžu kopiijaid ohcamiin mat leat boahtán.
§ 43. Jietnaaddima vuohki
(1) Válgalága § 8-1 viđat lađas, 8-4 vuosttaš, guđat, gávccát ja ovccát lađas ja válgaláhkaásahusa § 27 viđat lađas gustojit seamma láhkai.
(2) Jienasteaddjit geain lea jienastanvuoigatvuohta eará válgabiirres go doppe gos jienasta, galget oažžut russenjienastanlihpu mas leat registrerejuvvon politihkalaš bellodagaid namat.
(3) Jienasteaddji galgá bidjat jienastanlihpu sierra jienastanlihppokonvoluhttii mii lea sámediggeválgga várás (4) Jietnavuostáváldi galgá fuolahit ahte jienasteamis boahtá ovdan gii jienasteaddji lea, vai sámeválgastivra dahje lohkanstivra sáhttá identifiseret su ja russet rievttes nama buohta jienastuslogus.
(5) Go jienasteapmi dáhpáhuvvá sisriikkas, de galgá jietnavuostáváldi deavdit válgakoartta jienasteaddjái jus jienasteaddjis ii leat válgakoarta fárus. Válgakoartta galgá deavdit nu ahte lea vejolaš identifiseret jienasteaddji koartta dieđuid vuođul. Dieđut mat identifiserejit jienasteaddji, galget oidnot doavdnjekonvoluhtas
oaidninráiggis, earret jienasteaddji riegádannummira. Válgakoarttas galgá maiddái leat sadji gosa
jietnavuostáváldi galgá deavdit jienasteami áiggi ja báikki, ja maiddái vuolláičállit jietnavuostáváldima. Dasa lassin galgá válgakoarttas boahtit ovdan guđe válgii dat gusto. Jienasteaddji nahkeha ieš jienastanlihpu jienastanlihppokonvoluhttii ja addá dan jietnavuostáváldái. Dasto galgá jietnavuostáváldi coggat
jienastanlihppokonvoluhttii ja válgakoartta doavdnjekonvoluhttii ja liibmet dan gitta. Jienasteaddji bidjá doavdnjekonvoluhta ja bidjat dan seilejuvvon válgaurdnii.
(6) Go jienasteapmi dáhpáhuvvá olgoriikkas, Svalbárddas dahje Jan Mayenis, de galgá jietnavuostáváldi coggat jienastanlihppokonvoluhta doavdnjekonvoluhttii ja liibmet dan gitta jienasteaddji oainnu. Jietnavuostáváldi galgá dasto čálestit doavdnjekonvoluhttii čuovvovaš dieđuid:
a) sámeválgastivrra nama ja čujuhusa jus jienasteaddji lea čálihuvvon jienastuslohkui suohkanis gos leat 30 dahje eanebut jienastuslogus, dahje lohkanválgastivrra nama ja čujuhusa jus jienasteaddji lea čálihuvvon jienastuslohkui suohkanis gos leat unnit go 30 olbmo jienastuslogus,
b) jienasteaddji nama ja riegádandáhtona,
c) jienasteaddji čujuhusa ruovttubáikkis geassemánu 30. beaivviválgajagi, vejolaččat maŋimus čujuhusa Norggas jus jienasteaddji lea dieđihan fárrema olgoriikii, ja
d) jienasteami áiggi ja báikki.
Jietnavuostáváldi ja jienasteaddji vuollái čálliba dasto doavdnjekonvoluhttii.
(7) Ovdagihtiijietnaaddimat galget dađistaga sáddejuvvot sámeválgastivrii suohkanis gos jienasteaddji lea čálihuvvon jienastuslohkui, dahje lohkanválgastivrii biirres jus jienasteaddji lea čálihuvvon jienastuslohkui suohkanis gos leat unnit go 30 olbmo jienastuslogus.
(8) Ovdagihtiijietnaaddimat galget sáddejuvvot A-poastan dahje jođáneamos vuogi mielde. Go sádde doavdnjekonvoluhtaid galgá geavahit sáddehuskonvoluhtaid.
(9) dan guokte maŋemus vahku ovdagihtiijienastanáigodagas galget ovdagihtiijietnaaddimat sáddejuvvot juohke beaivvi.
0 Rievdaduvvon borgemánu 16.b. 2013 nr. 983, guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusaid bokte
§ 44. Reivejietnaaddin vuohki olgoriikkas
(1) Jienasteaddji galgá bidjat jienastanlihpu sierra jienastanlihppokonvoluhttii.
(2) Jienastanlihppokonvoluhtta galgá biddjot doavdnjekonvoluhttii mii liibmejuvvo gitta.
(3) Jienasteaddji čállá doavdnjekonvoluhttii čuovvovaš dieđuid:
a) sámeválgastivrra nama ja čujuhusa jus jienasteaddji lea čálihuvvon jienastuslohkui suohkanis gos leat 30 dahje eanebut jienastuslogus, dahje lohkanválgastivrra nama ja čujuhusa jus jienasteaddji lea čálihuvvon jienastuslohkui suohkanis gos leat unnit go 30 olbmo jienastuslogus,
b) jienasteaddji nama ja riegádandáhtona,
c) jienasteaddji čujuhusa ruovttubáikkis geassemánu 30. beaivviválgajagi, vejolaččat maŋimus čujuhusa Norggas jus jienasteaddji lea dieđihan fárrema olgoriikii, ja
d) jietnaaddima áiggi ja báikki.
(4) Jienasteaddji čállá namas doavdnjekonvoluhttii.
(5) Jus lea vejolaš, de berre vihtan duođaštit ahte lea duohta dat mii lea čállojuvvon doavdnjekonvoluhttii.
Vihtana čujuhus ja riegádandáhton galgá čállojuvvot doavdnjekonvoluhttii.
(6) Jienasteaddjit geat leat čálihuvvon jienastuslohkui suohkanis gos leat 30 dahje eanebut jienastuslogus galget sáddet jienasteami sámeválgastivrii suohkanis gos jienasteaddji lea čálihuvvon jienastuslohkui. Jienasteaddjit geat leat čálihuvvon jienastanlohkui suohkanis gos leat unnit go 30 olbmo jienastuslogus galget sáddet jienasteami lohkanválgastivrii biirres.
§ 45. Válgaáŋgiruššan jna
Válgalága § 8-5 gusto seamma láhkai.
§ 46. Válgaurtnaid gurren. Válgamateriálaid vurkkodeapmi ja fievrredeapmi j.ea.
(1) Jus lea dárbu gurret válgaurtnaid ovdagihtiijietnaaddima botta, de galgá sámeválgastivra fuolahit ahte ásahuvvojit oadjudeaddji rutiinnat sisdoalu vurkkodeapmái. Addojuvvon jienat galget vurkkoduvvot sierra eará válgamateriálain.
(2) § 54 vurkkodeami, seilema ja fievrredeami birra gusto seamma láhkai.
0 Rievdaduvvon borgemánu 16.b. 2013 nr. 983 láhkaásahusaid bokte.
Kapihtal 9. Jietnaaddin válgadikkis
§ 47. Áigi ja báiki jietnaaddimii
(1) Jietnaaddin sámediggeválgii suohkaniin gos leat 30 dahje eanet olbmot Sámedikki jienastuslogus
dollojuvvo seamma báikkis ja seamma áigái go jietnaaddin stuoradiggeválgii. Dat guokte válgga galget dollot čielgasit sierralaga.
(2) Suohkaniin gos leat unnit go 30 olbmo jienastuslogus, gč. § 39a, ii leat lohpi váldit vuostá jienaid sámediggeválgii válgabeaivvi.
(3) Válgaláhkaásahus § 30 gusto seamma láhkai.
(4) Jienastanlatnja giddejuvvo dan áigemearis go lea mearriduvvon. Jienasteaddjit geat leat boahtán válgalatnjii dan áigemuttus, galget beassat jienastit.
0 Rievdaduvvon miessemánu 6. b. 2011 nr. 459 láhkaásahusaid bokte.
§ 48. Jietnaaddima almmuheapmi
Sámeválgastivra almmuha jietnaaddima áiggi ja báikki. Suohkaniin gos báikkálaš dilálašvuođat dahket dan govttolaččamussan, sáhttá almmuheapmi dan sadjái dáhpáhuvvat njuolggodieđáhusain juohke ovtta
jienastanvuoigatvuođalaš olbmui.
§ 49. Ortnetnjuolggadusat
(1) Válgalanjas ja dain lanjain maid meattá ja čađa jienasteaddji ferte mannat go áigu válgalatnjii, ii leat lobálaš doallat válgaáŋgiruššama dahje dahkat maidege mii sáhttá muosehuhttit dahje hehttet válgadagu dábálaš čađaheami. Buigaolbmuin ii leat lohpi vákšut gii boahtá ja addá jiena, dahje čađahit
jienasteaddjiguorahallamiid dahje sullasaččat gažadit jienasteddjiid.
(2) Buigaolbmot eai galgga oažžut diehtit iešguđet válgalisttuid jienastanlihppomanu birra.
(3) Jienastanstivrra jođiheaddji dahje nubbinjođiheaddji sáhttá, jus lea dárbu, gevret su eret gii láhtte dán paragráfa njuolggadusaid vuostá.
0 Rievdaduvvon guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusa bokte
§ 50. Jietnaaddin válgalanjas
(1) Go válgadiggi rahppojuvvo galget jienasteaddjit geat leat čálihuvvon Sámedikki jienastuslohkui suohkaniin gos leat 30 dahje eanebut beassat addit jiena dađistaga go bohtet.
(2) Jienastanstivra sárggasta ruossa sámi jienastuslohkui jienasteaddji nama buohta. Jienasteaddji gean
jietnavuostáváldi ii dovdda, galgá duođaštit gii son lea. Dasto oažžu jienasteaddji jienastanlihppokonvoluhta ja oahpistuvvo jienastanlanjažii.
(3) Jienasteaddji galgá oktolanjas ja buohkaid oainnekeahttá bidjat jienastanlihpu konvoluhttii. Jienasteaddji bidjá ieš jienastanlihpu válgaurdnii.
(4) Jienasteaddji gii dan dárbbaša, sáhttá ieš bivdit jienastanstivrras dárbbašlaš veahki jietnaaddimiin.
Jienasteaddji gii lea psyhkalaččat dahje fysalaččat doaimmashehttejuvvon, sáhttá ieš čujuhit veahkeheaddji daid olbmuid gaskkas geat leat válgalanjas. Jienastanstivra galgá fuomášuhttit veahkeheaddji ahte sus lea
jávohisvuođageasku.
(5) Jus ii leat jienasteapmi sámediggeválgii dán lanjas, de galgá jienasteaddji oahpistuvvot jienastanlatnjii gos vuostáváldojuvvojit jienat sámediggeválgii.
§ 51. Sierra doavnnji geavaheapmi
Jienasteaddjit geat eai leat čálihuvvon guoskevaš oassái jienastuslogus dahje gean nama buohta lea jo russejuvvon jienastuslohkui, eai galgga bidjat jienastanlihpu válgaurdnii, muhto addit dan jienastanstivrii.
Jienastanstivra galgá bidjat jietnaaddima sierra doavdnjái, liibmet dan gitta ja čállit jienasteaddji nama, čujuhusa ja riegádandáhtona olggobeallái.
§ 52. Jietnaaddin dasttá olggobealde válgalanja
(1) Jus jienasteaddji ii goastta válgalatnjii, de sáhttá son addit jiena guovtti jietnavuostáváldái dastá olggobealde válgalanja.
(2) Jus jienasteaddji lea čálihuvvon guoskevaš oassái Sámedikki jienastuslogus, de galgá russejuvvot su nama buohta ovdalgo jienasteaddji oažžu jienastanlihpuid.
(3) Guokte jietnavuostáváldi buktiba ovtta jienastanlihppočoakkáldaga – ovtta jienastanlihpu juohke joavkkus mii bidjá listtu válgii – jienastanlihppokonvoluhta ja válgaurtna olggos jienasteaddjái.
(4) Jienasteaddji bidjá ieš jienastanlihpu konvoluhttii, vejolaččat dakkár olbmo vehkiin gean jienasteaddji ieš vállje § 50 njuolggadusaid mielde, ja bidjá dan válgaurdnii. Jietnavuostáváldi-guovttos doalvuba dasto válgaurtna válgalatnjii. Jietnavuostáváldi-guovttos eaba galgga váldit ruovttoluotta jienastanlihpuid maid jienasteaddjái leaba addán.
(5) Jus jienasteaddji ii leat čálihuvvon guoskevaš oassái jienastuslogus dahje son lea jo russejuvvon jienastuslogus, de ii galgga jienastanlihppu biddjojuvvot válgaurdnii, muhto gieđahallojuvvot § 51 mielde.
§ 53. Válgaurtnaid gurren ovdalgo válgabeaivi nohká
Jus ferte gurret válgaurtnaid válgabeaivi mielde, de galgá sámeválgastivra fuolahit ahte jienastanstivrrat geavahit čuovvovaš prosedyraid:
1. Válgaurtna seilema galget unnimusat guovttis jienastanstivrra miellahtuin ovttas botket.
2. Sisdoallu gurrejuvvo dásttánaga heivvolaš doavdnjái mii seilejuvvo ja merkejuvvo ráidonummariin.
0 Rievdaduvvon borgemánu 16.b. 2013 nr. 983 láhkaásahusa bokte.
§ 54. Válgamateriála vurkkodeapmi ja fievrredeapmi. Seilen.
(1) Sámeválgastivra galgá ásahit oadjudeaddji rutiinnat válgamateriála vurkkodeapmái ja fievrredeapmái buot dásiin válgačađaheamis.
(2) Válgamateriála galgá seilejuvvot jus muhtin áigodagain ii leat njuolgut geahču vuolde válgaeiseválddiin.
Seilen galgá dahkkot dainna lágiin ahte ii oktage fáhte seilejuvvon materiála nu ahte ii dan vuohtáše bures.
(4) Válgamateriála fievrredeapmi galgá dáhpáhuvvat jođáneamos oadjudeaddji vugiin ja dan galget dahkat earát go dat geaid hálddus seilenbiergasat leat.
0 Rievdaduvvon guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusa bokte
§ 55. Válgabohtosiid ja prognosaid almmuheapmi
Válgabohtosiid ja prognosaid mat leat ráhkaduvvon iskkademiid vuođul, mat leat čađahuvvon válgabeaivvi dahje válgabeivviid, ii sáhte almmuhit ovdalgo áramusat dii. 21 válgabeaivvi mánnodaga.
0 Rievdaduvvon miessemánu 15. b. 2009 nr. 514 láhkaásahusa bokte
Kapihtal 10. Jietnaaddimiid ja jienastanlihpuid geahččaleapmi, lohkan, protokolleren jna.
§ 56. Ovdagihtiijietnaaddima dohkkeheapmi (1) Ovdagihtiijietnaaddima galgá dohkkehit jus
a) jienasteaddji lea čálihuvvon Sámedikki jienastuslohkui suohkanis, b) jietnaaddin sisttisdoalla doarvái dieđuid cealkit gii jienasteaddji lea, c) jietna lea addojuvvon rivttes áigái,
d) jietna lea addojuvvon rivttes jietnavuostáváldái, jus dat ii leat addojuvvon reivejietnan, e) doavdnjekonvoluhtta ii leat rahppojuvvon dahje geahččaluvvon rahppot,
f) jienasteaddji ii leat addán dohkkehuvvon jienasteami, ja
g) jietna lea boahtán válgastivrii ovdal dii. 17 beaivvi maŋŋil válgabeaivvi
Jienat addojuvvon suohkaniin gos leat unnit go 30 olbmo jienastuslogus fertejit boahtán biire lohkanválgastivrii ovdal dii. 17 beaivvi maŋŋil válgabeaivvi.
(2) Jienasteaddji jietnaaddin lea dohkkehuvvon go son lea russejuvvon jienastanlogus.
(3) Ovdagihtiijietnaaddimat galget dohkkehuvvot ovdal válgabeaivvi dan muddui go lea vejolaš.
0 Rievdaduvvon miessemánu 15. b. 2009 nr. 514, guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusaid bokte
§ 57. Jienaid dohkkeheapmi addojuvvon válgadikkis (1) Jietnaaddin válgadikkis galgá dohkkehuvvot jus
a) jienasteaddji lea čálihuvvon Sámedikki jienastuslohkui suohkanis, b) jienasteaddji lea beassan addit jiena,
c) jienasteaddjis lei vuoigatvuohta jienastit, ja d) jienasteaddji ii juo lean addán dohkkehuvvon jiena
(2) Jienasteaddji jietnaaddin lea dohkkehuvvon go son lea russejuvvon jienastuslogus.
§ 58. Doavdnje- ja jienastanlihppokonvoluhtaid rahpan
Sámeválgastivra dahje lohkanválgastivra galgá fuolahit ahte doavdnje- ja jienastanlihppokonvoluhtaid eai raba seamma olbmot jus dát dáhpáhuvvá oktanaga. Jietnaaddimiid rabadettiin galget leat guokte olbmo das.
§ 59. Go leat eambbo go okta jienastanlihppokonvoluhtta dahje jienastanlihppu seamma jienasteaddjis
Jus jietnaaddimis leat eambbo go okta jienastanlihppokonvoluhtta dahje jienastanlihput konvoluhta haga, galgá bidjat jienastanlihpu dahje -lihpuid geahčakeahttá ovtta jienastanlihppokonvoluhttii.
0 Rievdaduvvon guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusa bokte
§ 60. Jienastanlihpuid dohkkeheapmi (1)Jienastanlihpu galgá dohkkehit jus
a) das boahtá ovdan ahte lea sámediggeválggas sáhka,
b) das boahtá ovdan guđemuš bellodaga dahje joavkku jienasteaddji lea jienastan, ja
c) bellodagas dahje joavkkus lea listu válgabiirres. Eará válgabiirre jienastanlihpu sáhttá dohkkehit dušše dalle go lea sáhka organisašuvnnas mii lea registrerejuvvon dán láhkaásahusa kapihttala 5 mielde.
(2) Addojuvvon jienastanlihppu adnojuvvo leat ovttalágánin almmolaš válgalisttuin.
(3) Jienastanlihppu mas lea oktasašlisttu ovtta joavkku namma bajilčálan, galgá dohkkehuvvot jietnaaddimin oktasašlistui.
(4) Jus jienasteaddji lea geavahan prentejuvvon jienastanlihpu mii ii leat ovttalágan almmolaš válgalisttuin, de ii galgga beroštit jienasteaddji vejolaš divodemiin.
§ 61. Jienasteaddji lea addán eambbo go ovtta jienastanlihpu
(1) Jus jienasteaddji lea addán eambbo go ovtta jienastanlihpu seamma bellodahkii dahje jovkui, de galgá dohkkehit dušše ovtta jienastanlihpu.
(2) Jus jienasteaddji lea addán eambbo go ovtta jienastanlihpu seamma bellodahkii dahje jovkui ja muhtinat dain leat rievdaduvvon, de gusto čuovvovaš:
a) go lea dušše okta jienastanlihppu mii lea rievdaduvvon, de dohkkehuvvo dat lihppu
b) go máŋga jienastanlihpu lea rievdaduvvon seamma láhkai, dohkkehuvvo okta dain jienastanlihpuin, c) go máŋga jienastanlihpu leat rievdaduvvon iešguđet ládje, dohkkehuvvo okta dain jienastanlihpuin, muhto
rievdadusat eai lohkkojuvvo.
§ 62. Ovddasvástádus lohkamis ja válgaloahpparehkenastimis
Oppa biirre ovddalgihtejienaid ja válgadiggejienaid lohkama ja válgaloahpparehkenastima doaimmaha okta biirre válgastivrrain (lohkanválgastivra).
(1) Sámeválgastivrras suohkanis lea ovddasvástádus gaskaboddosaččat ja loahpalaččat lohkat ovdagihtiijienaid suohkaniin gos leat unnit go 30 olbmo jienastuslogus, ja loahpalaš lohkamis ovdagihtiijienaid ja
válgadiggejienaid suohkaniin gos leat 30 dahje eanebut jienastuslogus. Lohkanválgastivrrat galget evttohit válgaloahpparehkenastima buot válgabiirriin.
(2) Lohkanválgastivrras lea ovddasvástádus gaskaboddosaččat ja loahpalaččat lohkat ovdagihtiijienaid suohkaniin gos leat unnit go 30 olbmo jienastuslogus, ja loahpalaš lohkamis ovdagihtiijienaid ja
válgadiggejienaid suohkaniin gos leat 30 dahje eanebut jienastuslogus. Lohkanválgastivrrat galget evttohit válgaloahpparehkenastima buot válgabiirriin.
(3) Čuovvovaš sámeválgastivrra doibmet sámelohkanstivran:
1. Østre valgkrets/Nuortaguovllu válgabiire: Deanu gielda 2. Ávjovári valgkrets/Ávjovári válgabiire: Kárášjoga gielda 3. Nordre valgkrets/Davveguovllu válgabiire: Álttá suohkan 4. Gáisi valgkrets/Gáiseguovllu válgabiire: Romssa suohkan
5. Vesthavet valgkrets/Viestarmera válggabijrra/Viesttarmeara válgabiire: Áhkánjárgga suohkan 6. Sørsamisk valgkrets/Åarjel-Saepmie veeljemegievlie: Steinkjer suohkan
7. Sør-Norge valgkrets/Lulli-Norgga válgabiire: Oslo suohkan.
§ 63. Sáddehus
(1) Ovdagihtiijietnaaddimat jienasteddjiin geat eai leat čálihuvvon jienastuslohkui suohkanis galget sáddejuvvot rabatkeahttá sámeválgastivrii dan suohkanis gos jienasteaddji lea čálihuvvon dađistaga go go bohtet. Jus
jienasteaddji lea čálihuvvonjienastuslohkui suohkanis gos leat unnit go 30 olbmojienastuslogus, galget jienat sáddejuvvot seamma láhkai lohkanválgastivrii biirres.
(2) Suohkaniin gos leat unnit go 30 olbmoSámedikki jienastuslogus, galgá válgastivra fuolahit ahte
ovdagihtiijietnaaddimat sámediggeválgii sáddejuvvojit lohkanválgastivrii rabatkeahttá dađistaga go bohtet.
(3) Suohkaniin gos leat 30 dahje eanebut Sámedikki jienastuslogus galgá sámeválgastivra nu fargga go ovdagihtiijienaid ja válgadiggejienaid gaskaboddosaš lohkan lea loahpahuvvon, sáddet lohkanválgastivrii
a) buot jietnaaddimiid ja jienastanlihpuid mat leat jienastuvvon válgadikkis ja daid mat leat addon ovdagihtii sierralaga
b) buot sisaboahtán válgakoarttaid ja doavdnjekonvoluhtaid ovddalgihtejienastemiin c) duođaštuvvon nubbehusčállosa sámeválgastivrra beavdegirjjis ja
d) sisaboahtán váidagiid kopiijaid.
(4) Materiála galgá čorgadit páhkket sihkkarit seilejuvvon doavdnjái ja sáddet jođáneamos ja oadjudeaddji lági mielde. Sámeválgastivra galgá leat sádden materiála maŋemusat ovdal gaskavahkku dii. 15 maŋŋil válgga.
§ 64. Lohkama prinsihpat
(1) Jienastanlihpuid galgá lohkat guovtti vuorus, gaskaboddasaš ja loahpalaš lohkamiin.
(2) Ovdagihtiijienaid ja válgadiggejienaid galgá lohkat sierralaga.
(3) Buot lohkamat galget dáhpáhuvvat geahču vuolde, juogu sámeválgastivrra dahje lohkanválgastivrralohkanválgastivra gozihit.
§ 65. Gaskaboddosaš lohkan. Gaskaboddosaš bohtosiid raporteren
(1) Ovdagihtiijienastanlihpuid gaskaboddasaš lohkan galgá álgit maŋemusat njeallje diimmu ovdalgo jietnaaddin loahpahuvvo buot jienastanbáikkiin válgabiirres, jus dát ii rihko čiegus válgga prinsihpa. Muđui galgá lohkan álgit dakkaviđe go buot ovdagihtiijietnaaddimat leat boahtán lohkanbáikái. Sámeválgastivra ja lohkanválgastivra galgá bidjat sierra vissis logu jietnaaddimiin mat eai galgga leat mielde gaskaboddasaš lohkamis ja seaguhit daid daiguin ovdagihtiijietnaaddimiiguin mat bohtet sisa maŋŋágo gaskaboddasaš lohkan lea álgán.
(2) Válgadikkis addojuvvon jienastanlihpuid gaskaboddasaš lohkan galgá álgit farggamus lági mielde maŋŋil go lohkanválgastivra lea vuostáváldán buot jietnaaddimiid.
(3) Jienastanlihput maid dohkkeheapmi eahpiduvvo, biddjojuvvojit sierra eaige lohkkojuvvo vuos.
(4) Juohke listtu gaskaboddasaš jietnalogu gávdná go lohká galle jienastanlihpu leat addojuvvon juohke listui.
(5) suohkaniin gos leat 30 dahje eanebut Sámedikki jienastuslogus galgá sámeválgastivra dakkaviđe go lohkan lea loahpahuvvon, raporteret gaskaboddosaš bohtosa lohkanválgastivrii biirres.
0 Rievdaduvvon miessemánu 15. b. 2009 nr. 514 láhkaásahusa bokte
§ 66. Loahpalaš lohkan
(1) Loahpalaš lohkan dahkko lohkanválgastivrra luhtte. Lohkan ja válgaloahpparehkenastin olles biirres dáhpáhuvvá oktasaččat. Jus lohkanválgastivra gávdná boasttuvuođaid sámeválgastivrra mearrádusain dohkkeheamis dahje hilgumis jienastemiin dahje jienastanlihpuin, dahje boasttuvuođat sámeválgastivrra lohkamis, galget boasttuvuođat njulgejuvvot.
(2) Gaskaboddasaš lohkama jienastanlihpuid galgá lohkat ođđasis. Lohkanválgastivra mearrida gálget go dat jienastanlihput dohkkehuvvot mat eai lohkkojuvvon gaskaboddasaš lohkamis. Daid jienastanlihpuid maid dalle vel dohkkeha, galgá lohkat ovttas eará jienastanlihpuiguin.
(3) Juohke listtu jietnalogu gávdná go lohká galle jienastanlihpu leat addojuvvon juohke listui.
§ 67. Lávadagaid mearrideapmi
(1) Jienastanstivra galgá čállit beavdegirjji válgadikki čađaheamis.
(2) Sámeválgastivra galgá čállit beavdegirjji válgga ráhkkaneami ja čađaheami oktavuođas.
(3) Lohkanválgastivra galgá čállit beavdegirjji lohkama ja válgaloahpparehkenastima oktavuođas.
(4) Departemeanta mearrida lávadagaid maidda protokollere hálddahuslaš dilálašvuođaid, jietnaaddimiid ja jienastanlihpuid vuostáváldima ja gieđahallama, lohkama, válgaloahpparehkenastima ja dárkkisteami.
(5) Sámediggi mearrida lávadagaid § 67 (3) mielde.
(6) Válgaeiseválddiin lea geatnegasvuohta geavahit mearriduvvon lávadagaid.
0 Rievdaduvvon miessemánu 6. b. 2011 nr. 459, guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusaid bokte
Kapihtal 11. Mandáhtajuohkin ja evttohasválljen
§ 67a. Mandáhtaid juohkin válgabiirriin
(1) Biirre mandáhtaid juohkin dahkko St. Laguë vuogi mielde, gč. Sámelága § 2-4. Buot 39 mandáhta Sámediggái galget juhkkojuvvot válgabiriide. Juohkinlohku mandáhttajuohkimis válgabiirriid gaskkas lea olbmuid lohku jienastuslogus válgabiirres. Sámedikki jienastuslohku geassemánu 30. beaivvi dan jagis go maŋemus lei suohkanstivra- ja fylkkadiggeválga biddjo vuođđun.
(2) Juohkin vuosttaš lađđasa mielde dáhpáhuvvá čuovvovaš vugiin:
a) Juohke válgabiirres galget leat guokte mandáhta.
b) Dat eará mandáhtat juhkkojuvvojit dasto gorálaččat válgabiirriid gaskka dan vuođul gallis leat čálihuvvon jienastuslohkui, go juohkinlohku ovttaskas válgabiirres juhkkojuvvo loguiguin 1-3-5-7 jna. Dat
kvotieanttat mat albmanit , nummarastojit dađistaga. Mandáhta juhkkojuvvojit válgabiirriide daid kvotieanttaid vuođul. Vuosttas mandáhta oažžu dat listu, mas lea stuorámus kvotieanta. Nuppi mandáhta oažžu dat listu, mas lea nubbin stuorámus kvotieanta jna. Jus listtuid kvotieanttat leat ovtta stuoru, de gullá mandáhta dan listui mas leat eanemus jienasteaddjit. Jus guovtti dahje eanet válgabiirriin lea seamma kvotieanta, de gullá mandáhtta dan válgabiirii mas lea stuorimus juohkinlohku. Jus dain lea seamma juohkinlohku, de vuorbádus mearrida man válgabiirii mandáhta gullá.
c) Mátta-Norgga válgabiirii ii galgga liikká juhkkojuvvot eanet mandáhtaid go livčče ožžon jus buot 39 mandáhttalávčče juhkkojuvvon gorálaččat válgabiirriid gaskkas.
0 Rievdaduvvon miessemánu 6. b. 2011 nr. 459 láhkaásahusa bokte
§ 68. Válgaloahpparehkenastin. Mandáhtaid juohkin
(1) Lohkanválgastivra galgá bisánkeahttá doaimmahit válgaloahpparehkenastimiid biirres ja juogadit biirre mandáhtaid listtuid gaskkas. Mandáhtat juogaduvvojit St. Laguë heivehuvvon vuogi mielde.
(2) St. Laguë heivehuvvon vuohki mearkkaša ahte juohke listtu jietnalohku juhkkojuvvo loguide 1,4-3-5-7 jna., gč. válgalága § 11-4 (3). Juohke jietnalohku galgá juhkkojuvvot nu ollu gerddiid go dárbbaša vai gávdná galle mandáhta listu galgá oažžut. Vuosttas mandáhta oažžu dat listu mas lea stuorámus kvotieanta. Nuppi mandáhta oažžu dat listu mas lea nubbin stuorámus kvotieanta. Goalmmát mandáhta oažžu dat listu, mas lea goalmmát stuorámus kvotieanta. Jus leat máŋga listtu main lea seamma kvotieanta, de gullá mandáhta dan listui mas leat eanemus jienasteaddjit. Jus listtuin leat ovtta mađe ollu jienasteaddjit, de vuorbádus mearrida man listui mandáhtta gullá.
§ 69. Evttohasválljen
(1) Go lea mearriduvvon galle mandáhta guđege listu oažžu, de juohká lohkanválgastivra daid listtu evttohasaide. Evttohasat mat eai leat válljehahttit eai lohkkojuvvo mielde.
(2) Evttohasválljen dáhpáhuvvá čuovvovaš vugiin:
Álggos lohkkojuvvojit dat namat mat leat čállojuvvon vuosttažin jienastanlihppuin. Dat evttohas gean namma lea čállon eanemus geardde válljejuvvo. Dasto lohkkojuvvojit dat namat mat leat čállojuvvon nubbin
jienastanlihpuin. Dat evttohas gean namma lea čállon eanemus geardde go bidjá oktii vuosttaš ja nuppi lohkama bohtosiid, válljejuvvo. Lohkan jotkojuvvo seamma láhkái dassážii go buot dat evttohassajit mat listtus galget leat, leat devdojuvvon. Jus máŋggas evttohasain olahit seamma bohtosa, de lea álgoortnetvuorru mearrideaddji.
(3) Juohke listu galgá nu bures go lea vejolaš oažžut seamma ollu sadjásašáirasiid go áirasiid, ja lassin vel golbma. Sadjásašáirrassajit juhkkojuvvojit seamma vuogi mielde go áirasat.
§ 70. Válgabohtosa girjen. Sádden Sámedikki válgalávdegoddái
(1) Go jietnalohkan ja válgaloahpparehkenastin leat loahpahuvvon, de galgá lohkanválgastivrra jođiheaddji, gč. § 67, fuolahit ahte duođaštuvvon nubbehusčálus das mii lea girjejuvvon válgga oktavuođas, ja sisaboahtán váidagat ja mearkkašumit válgga čađaheapmái, dakkaviđe sáddejuvvojit Sámedikki válgalávdegoddái.
(2) Lohkanválgastivrra miellahtut vuolláičállet girjji.
§ 71. (Fámuhuhttojuvvon)
§ 72. Fápmudus válljejuvvon áirasiidda
(1) Sámedikki válgalávdegoddi ráhkada fápmudusa buot válljejuvvon áirasiidda ja sadjásašáirasiidda. Áirasat namuhuvvojit ortnetvuoruin nu go boahtá ovdan §§ 68 ja 69. Sadjásašáirasiid hárrái albmaduvvo guđiid áirasiid sadjái sii soitet boahtit, seammás go albmaduvvo makkár ortnetvuoru mielde sii leat válljejuvvon.
(2) Fápmudusa vuolláičállet válgalávdegotti miellahtut ja dat sáddejuvvo Sámediggái. Sámedikki
válgalávdegoddi dieđiha válgabohtosa lohkanválgastivrraide ja válljejuvvon áirasiidda ja sadjásašáirasiidda, ja dieđiha seammás áirasiidda ja sadjásašáirasiidda vuoigatvuođa birra ohcat beassat luvvejuvvot válggas.
(3) Fápmudusat biddjojuvvojit ovdan Sámediggái dohkkeheapmái.
Kapihtal 12. Eanetlohkoválga
§ 73. Eanetlohkoválgga eavttut
(1) Válga dollojuvvo eanetlohkoválgan jus válgabiirres ii leat eanet go okta dohkkehuvvon listoevttohus.
(2) Sámedikki válgalávdegoddi almmuha ahte válga dollojuvvo eanetlohkoválgan ja dieđiha makkár njuolggadusat gustojit válgii.
§ 74. Eanetlohkoválgga vuohki
(1) Jienasteaddjit jienastit seamma jienastanlihpuin áirasiid ja sadjásašáirasiid.
(2) Jienastanlihpuin sáhttet leat eanemusat beali eambbo namat go dat áirraslohku mii galgá válljejuvvot válgabiirres.
§ 75. Eanetlohkoválgga válgaloahpparehkenastin
(1) Válgaloahpparehkenastimis lohká vuos daid jienaid, mat leat addojuvvon áirasiidda. Jus jienastanlihpus eai leat earuhuvvon áirasat ja sadjásašáirasat, de adnojuvvojit bajemussii čállojuvvon áirrasin, ja sii geat de čuvvot fas sadjásašáirrasin. Jus jienastanlihppu sisttisdoallá eanet go golbma nama áirrasin dahje sadjásašáirrasin, de eai rehkenasto mielde namat mat leat liiggás.
(2) Okta namma sáhttá dušše oktii čállojuvvot juohke jienastanlihppui.
(3) Dat evttohasat geat leat ožžon eanemus jienaid áirrasin leat válljejuvvon áirrasin jietnalogu ortnetvuoru mielde. Dat geat dasto leat ožžon eanemus jienaid go áirrasjienat ja sadjásašáirrasjienat lohkkojuvvojit ovttas, leat válljejuvvon sadjásašáirrasin jietnaloguid ortnetvuoru mielde.
(4) Jus eanebut leat ožžon seamma ollu jienaid, de mearriduvvo boađus vuorbádemiin.
Kapihtal 13. Válgga gustovašvuođa iskan. Váidda
§ 76. Váidda
(1) Buohkat geain lea jienastanvuoigatvuohta, sáhttet váidit dilálašvuođaid válgga ráhkkaneami ja čađaheami oktavuođas dan válgabiirres gos lea čálihuvvon Sámedikki jienastuslohkui. Jus váidda guoská
jienastanvuoigatvuhtii dahje jienastanvejolašvuhtii, de lea sus maid gii ii leat čálihuvvon jienastuslohkui váidinvuoigatvuohta
(2) Váidda galgá leat ovddiduvvon ovdal čieža beaivvi maŋŋil válgabeaivvi. Váidda lohkanválgastivrra válgaloahpparehkenastimii galgá leat ovddiduvvon ovdal čieža beaivvi maŋŋil go válgaboađus lea almmuhuvvon.
(3) Sámediggi lea váiddaásahus.
(4) Váidda galgá leat čálalaččat ja galgá ovddiduvvot suohkana sámeválgastivrii, biirre lohkanválgastivrii dahje Sámedikki hálddahussii.
§ 77. Válgga dárkkisteapmi. Eahpegustojeaddji válga – ođđasisválga (1) Ođđa válljejuvvon Sámediggi mearrida lea go válga gustojeaddji.
(2) Sámediggi galgá fuolahit ahte boasttuvuođat njulgejuvvojit nu guhkáš go lea vejolaš.
(3) Sámediggi galgá cealkit válgga suohkanis dahje válgabiirres eahpegustojeaddjin jus leat dahkkon boasttuvuođat maid sáhttá navdit leat váikkuhan válgga bohtosa, ja maid ii leat vejolaš njulget.
(4) Go suohkana dahje válgabiirre válga lea celkojuvvon eahpegustojeaddjin, de gohčču Sámediggi
ođđasisválgii. Sámediggi sáhttá erenoamáš dáhpáhusain gohččut ođđasisválgii olles válgabiirres vaikke vel boasttuvuohta ii guoskka buot biirre suohkaniidda.
§ 78. Ođđasisválgga čađaheapmi
(1) Ođđasisválgga oktavuođas geavahuvvo álgoválgga Sámedikki jienastuslohku. Sámi jienastuslohku galgá ođastuvvot ja boasttuvuođat njulgejuvvot.
(2) Jus lea dárbu ođđasisválgga čađaheami heivvolašvuođa várás, de sáhttá departemeanta spiehkastit dán láhkaásahusa mearrádusain.
Kapihtal 14. Ođđa válgaloahpparehkenastin válgaáigodagas
§ 79. Ođđa válgaloahpparehkenastin
(1) Lohkanválgastivra galgá, Sámedikki gohččuma vuođul, čađahit ođđa válgaloahpparehkenastima jus áirrassadji Sámedikkis báhcá guorusin.
(2) Lohkanválgastivra ráhkada fápmudusa válljejuvvon áirasii dahje sadjásašáirasii vuosttaš lađđasa mielde.
Fápmudusas albmaduvvo makkár nummira ortnetvuorus válljejuvvon áirasis galgá leat. Sadjásašáirasii albmaduvvo guđe áirasa dahje áirasiid sadjái son galgá boahtit, ja nummira sadjásašáirasiid ortnetvuorus.
Fápmudus sáddejuvvo Sámediggái. Seammás dieđihuvvo válljejuvvon áirasii dahje sadjásašáirasii válgga birra ja vuoigatvuođa birra ohcat luvvema válggas.
Kapihtal 15. Iešguđet mearrádusat
§ 80. Válgamateriálaid vurkkodeapmi, luobaheapmi ja billisteapmi
Válgamateriálaid vurkkodeapmi, luobaheapmi ja billisteapmi maŋŋil válgga galgá dáhpáhuvvat arkiivalága mearrádusaid ja láhkaásahusa mielde mii lea addojuvvon dan olis.
§ 81. Beassan jienastuslohkui ja materiálii muđui - almmolašvuohta
(1) Jus eará ii čuovo lága dahje láhkaásahusa mearrádusain, de sáhttá beassama Sámedikki jienastuslohkui dahje jienastuslogu nubbehusčállosiidda, dás maiddái dasa mii lea geavahuvvon russemii – addot dušše a) almmolaš virgeolbmuide go lea dárbbašlaš bálvalusa dihtii dahje
b) dutkiide dieđalašvuođa várás go Sámediggi lea miehtan, dahje c) earáide Sámedikki mieđáhusa mielde.
(2) Beassan válgamateriálaide muđui sáhttá addit dušše dutkiide dieđalašvuođa várás ja Sámedikki miehtama mielde.
0 Rievdaduvvon guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusa bokte
§ 82. Jávohisvuođageasku
(1) Hálddašanlága mearrádusat jávohisvuođageaskku birra gustojit seamma láhkai sámediggeválggas.
(2) Olbmos guhte veahkeha jienasteaddji jienastettiin ja beassá diehtit movt jienasteaddji lea jienastan, lea geatnegasvuođageasku dan birra.
0 Rievdaduvvon guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusa bokte
§ 83. Áigemeriid meroštallan. Mieđiheapmi go rihkku áigemeari
(1) Jus áigemearri álgá dakkár dáhtonis, mii deaivá leat lávvordat dahje bassebeaivi, de álgá áigemearri vuosttaš čuovvovaš árgabeaivvi.
(2) Jus áigemearri nohká dáhtonis mii deaivá leat lávvordat dahje bassebeaivi, de nohká áigemearri vuosttaš čuovvovaš árgabeaivvi.
(3) Vuosttas ja nuppi lađđasa mearrádusat gustojit seamma láhkai dalle go dihto dáhton lea áramus dahje maŋemus áigemearri muhtin dáhpáhusain dán láhkaásahusa mielde, deaivá leat lávvordat dahje bassebeaivi.
0 Rievdaduvvon guovvamánu 13.b. 2017 nr. 174 láhkaásahusa bokte
§ 84. Dieđihangeatnegasvuohta
Buot almmolaš virgeolbmot leat geatnegasat nu guhkás go lea vejolaš, addit válgaeiseválddiide daid dieđuid maid sii gáibidit válgga ráhkkaneami ja čađaheami oktavuođas.
§ 85. Dieđut válgastatistihka várás
Sámeválgastivra, lohkanválgastivrrat ja Sámediggi leat geatnegasat addit daid dieđuid maid departemeanta dahje Statistihkalaš Guovddášdoaimmahat (Statistisk Sentralbyrå) gávnnaha dárbbašlažžan go áigu almmuhit válgabohtosiid dahje ráhkadit almmolaš válgastatistihka.
§ 85a. Válgadárkuma birra
(1) Departemeanta sáhttá akkrediteret našuvnnalaš ja riikkaidgaskasaš válgadárkodeddjiid ásahusain dahje organisašuvnnain dárkut sámediggeválgga čađaheami
(2) Suohkanat leat geatnegahtton váldit vuostá akkrediterejuvvon válgadárkodeddjiid ja láhčit dili dárkumii.
